1-2- بیان مسئله[2]
یکی از وظایف اساسی واحدهای خرید، انتخاب و جذب تامین کنندگان مناسب و توانا جهت تهیه و فراهم نمودن احتیاجات سازمان است. وجود تعداد زیادی از تامین کنندگان با قابلیتهای مختلف، تصمیم گیری در مورد تعداد تامین کنندگان، ترکیب آنها، نحوه برقراری ارتباط و دیگر موارد مرتبط انتخاب آنها را با مشکل روبرو میسازد. اهمیت این موضوع تا بدان جااست که برخی از شرکتها سیاستها و قوانین مدونی را جهت ارزیابی و انتخاب، تدوین کردهاند (غضنفری و فتح اله،1385).
و از آن جایی که امروزه در شرایط رقابتی موجود در بازار که فشار زیادی بر روی سازمانها جهت دستیابی به هزینههای کمتر میباشد، دستیابی به محصولی با قیمت پایین و کیفیت بالا بدون اتخاذ تصمیمات مناسب در فرآیند تامین و همچنین رضایتمندی تامینکنندگانغیر ممکن به نظر میرسد(کپری و میندل[3]، 2007).
جزییات بیشتر درباره این پایان نامه ها :
دانلود پایان نامه ارشد : ارائه مدل چند هدفه انتخاب تامین کنندگان در زنجیره تامین چند محصوله
علاوه بر آن دبر[4]و همکارانش در سال 2001 بیان کردند که امروزه سازمانها بیشتر به تامین کنندگان وابسته شدهاند، بنابراین پیامدهای مستقیم وغیرمستقیم تصمیمگیری ضعیف، وخیمتر جلوه میکند. لذا تصمیمات مرتبط با استراتژیها و عملیات خرید، نقش تعیین کنندهای در سود آوری ایفا میکنند.
و نیز در پاسخ به افزایش رقابت، کوتاه شدن چرخه عمر محصولات و تغییر سریع سلایق مشتری، بیشتر شرکت هاتوسعه قابلیتهای بلند مدت تامین کنندگان را مورد توجه قرار دادهاند و این امر اهمیت ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان را روشن میکند(گارجیا و سو[5]، 2004).
در چنین شرایطی بخش خرید میتواند نقش کلیدی در کارایی و اثر بخشی سازمان ایفا نماید و تاثیر مستقیمی روی کاهش هزینهها، سودآوری و انعطاف پذیری یک شرکت داشته باشدانتخاب تامین کنندگان مناسب می تواند به شکل چشمگیری هزینه های خرید را کاهش داده، قابلیت رقابت پذیری سازمان را افزایش دهد (کاظمی و زاهدی، 1388).
بنابراین ارزیابی تامین کنندگان قدم اول در مدیریت تامین کنندگان است که مجموعه پیچیدهای از تصمیم گیری چند معیاره است. بر پیچیدگی این موضوع زمانیکه ارتباطات بسیار مهمی بین معیارهای ارزیابی در نظر گرفته شود اضافه می شود(لین[6]، 2009). انتخاب درست تامین کننده تنها به بررسی لیستهای قیمت محدود نمیشود بلکه باید معیارهای زیادی را مد نظر قرار دهیم معیارهایی مانند هزینه، تحویل به موقع، کیفیت کالا وخدمات، حسن سابقه همکاری و غیره. در این مسائل ممکن است معیارها با هم در تضاد باشند(ازکک و تیریاکی[7]، 2011).
بنابراین فرآیند انتخاب تامین کننده فرآیندی است که طی آن کمپانیها همه کاندیدهای تامین کننده موجود را با توجه به معیارهای ارزیابی، ارزیابی می کنند و بهترین تامین کننده را در نهایت انتخاب میکنند. بنابراین پروسه انتخاب تامین کننده ممکن است پیچیده شود(وو[8] و همکاران، 2009).
در حقیقت انتخاب تامین کننده صحیح یک تصمیم حیاتی با دامنه گستردهای از استنتاجات در یک زنجیره تامین است. تامین کنندگان نقش مهمی را در دستیابی به اهداف مدیریت تامین ایفا میکنند. تامین کنندگان رضایت مندی مشتری را در زنجیره ارزش افزایش میدهند. لیکن شراکت استراتژیکبا تامین کنندگانی که بهتر عمل می کنند باید درون زنجیره تامین ادغام شود تا بهبود عملکرد را در بیشتر جهات به وجود آورد(کومار[9] و همکاران، 2004).
از آنجایی که انتخاب تامین کنندگان مناسب می تواند در صرفه جویی اقتصادی و به عبارت بهتر در کاهش هزینه و از طرف دیگر در افزایش سود بسیار موثر باشد، بنابراین برنامه ریزی و پیاده سازی یک مدل ریاضی با در نظر گرفتن شاخص های تاثیر گذار، می تواند در جهت بهبود عملکرد یک سازمان مثمر ثمر واقع گردد. در شرکت یونیلیور تاکنون مدل ریاضی با این میزان توسعه ریاضی مدل تاکنون پیاده نگردیده بود. به رغم اینکه این شرکت از دو تامین کننده اصلی خودف یعنی محصولات شرکت پلاستکار و نیز محصولات ضد عفونی کننده و سفید کننده دامستوس به مقدار زیادی محصول در یافت می نماید ولی تاکنون هیچ مدلی در ارتباط با ارزیابی تامین کنندگان و اینکه از کدامیک و از هر کدام به چه میزان احتیاجات شرکت را برآورده سازیم، مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته است. به همین دلیل بر آن شدیم تا با انجام مطالعه موردی در شرکت مربوطه، تامین کنندگان آن را مورد ارزیابی قرار دهیم.
پس از مدل سازی مسئله فوق، مدل با استفاده از روش حل مسائل چند هدفه و روش ارائه شده توسط ترابی در سال 2008 حل شده و مقادیر متغیرهای تصمیم مسئله که همان تامین کنندگان منتخب و نیز مقدار بهینه تخصیص به هر یک از آنها است را مشخص می نماید. در پژوهش حاضر به منظور هر چه بیشتر روشن تر شدن مدل ارائه شده و نیز روش حل مورد نظر، یک مطالعه موردی در شرکت یونیلیور مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری مورد نظر دو شرکت تامین کننده دامستوس و پلاست کار می باشند. از آنجایی که شرکت های مورد مطالعه از نظر دریافت دیتا های درخواستی همکاری لازم را داشته اند، بنابراین در این پژوهش می خواهیم به تخصیص محصولات دریافتی به هر یک از شرکت های مورد نظر به عنوان تامین کنندگان بپردازیم.
1-3- ضرورت خاص انجام تحقیق
یکی از مباحث مهمی که در دو دهه اخیر در ادبیات مدیریت مطرح شده است، مدیریت زنجیره تامین است. شرایطی که باعث تعریف و ایجاد چنین نگرشی شده، افزایش روز افزون رقابت پذیری و تلاش سازمانها برای بقاء میباشد، که با افزایش ارتباطات و پیشرفت در تکنولوژی ارتباطات حاصل شده است. سازمانها رمز بقاء را در ارضای نیازهای مشتریان میدانند. نیازها و علایق مشتری میتواند شامل کاهش قیمت، تحویل به موقع، کیفیت مناسب و غیره باشد. مدیریت زنجیره تامین نگرشی است که بر مبنای آن ارضای این نیازها نه فقط توسط واحدهای ارائه کننده خدمت به مشتری، بلکه توسط سایر تامین کنندگان نیز صورت میگیرد. از آنجایی که تامین کنندگان قابل اعتماد، تولیدکنندگان را قادر میسازند که هزینه موجودی کالا را کاهش و کیفیت کالا را بهبود بخشند، این مساله قابل درک است که انتخاب مناسب تامین کنندگان و مدیریت موثر روابط با آنها، فاکتوری کلیدی در افزایش رقابت پذیری شرکتها است.در راستای پیادهسازی این فلسفه، انتخاب تامین کننده، در زنجیره تامین بعنوان یک مساله مهم مورد توجه قرار گرفته و تصمیم گیران را به این سمت سوق میدهد که تکنیکها و روشهای معتبر برای انتخاب تامین کننده استفاده کنند. چرا که انتخاب تأمین کننده مناسب، به طور قابل توجهی هزینههای خرید مواد اولیه و نیز زمان انتظار تا رسیدن محموله سفارش شده را کاهش میدهد؛ همچنین موجب بالا رفتن سطح رقابت پذیری مؤسسه میشود(غضنفری و فتح اله،1385).
1-4- جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق
از روش روش سازشی نوین ارائه شده تاکنون برای حل مسائل چند هدفه استفاده نگردیده است. در حقیقت در روش تاپسیس حداکثر فاصله لحاظ نمی گردد و در روش ویکور نیز ایده آل منفی لحاظ نمی گردد، در روش سازشی نوین به این دو ضعف پرداخته شده و آنها را جبران نموده است. همچنین در این پژوهش برای اولین بار از انتگرال چند گانه نیز برای محاسبه مقدار حداکثر فاصله از ایده آل های مثبت و منفی استفاده می گردد. علاوه بر این روش های ارائه شده در یک مطالعه موردی در شرکت یونیلیور پیاده سازی می گردد.
1-5- سوالات تحقیق
1) چگونه می توان با ارائه یک مدل چند هدفه به ارزیابی تامین کنندگان با توجه به ریسک موجود در زنجیره تامین پرداخت؟
3) کیفیت، رضایت مشتریان و هزینه های تامین محصول ارائه شده از تامین کنندگان چه تاثیری بر روی انتخاب و نحوه تخصیص دهی آنها میگذارد؟
4) چگونه می توان به کمک یک روش سازشی یک مساله چند هدفه را به مساله یک هدفه نبدیل نمود؟
1-6- اهداف تحقیق
هر پژوهش و تحقیق به منظور خاصی صورت می گیرد. اهداف اصلی از انجام این تحقیق عبارتند از:
ایجاد یک مدل ریاضی برای ارزیابی و انتخاب مناسب تامین کنندگان و تعیین میزان سفارش اقتصادی به هر یک از تامین کنندگان منتخب.
– استراتژی انتخاب بهینه تحت شرایط ریسک و عدم قطعیت.
– ارائه یک روش حل بر مبنای یک روش سازشی برای یکپارچه سازی مساله چند هدفه به یک مساله برنامه ریزی تک هدفه.
جامعه و نمونه آماری
جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه کارکنان شرکت یونیلیور می باشند. در راستای تعیین حجم نمونه نیز از آنجایی که افراد دخیل در این پژوهش اندک بوده اند، از کلیه افراد نظر سنجی گردید.
1-8- روش جمعآوری دادها
جمعآوری اطلاعات در این تحقیق شامل روش کتابخانهای شـامل مطالعه کتب، اسناد و مدارک و مقالات جمعآوری گردیده و همچنین از اینترنت نیز برای جمعآوری مبانی نظری و پیشینـه تحقیـق استفاده شده است. همچنین روش میدانی به منظور کسب نظرات خبرگان و کارشناسان مدیریت استراتژیک سیستمهای اطلاعاتی میباشد.
1-9- روش تعیین شده در تحقیق
روش های به کار گرفته شده در این تحقیق که به صورت جامع در فصل سوم به شرح آنها پرداخته ایم عبارتند از:
1)روش تاپسیس
2) روش ویکور
3) روش سازشی نوین
1-10- مفاهیم و اصطلاحات کلیدی
1-10-1- زنجیره تامین
زنجیره تامین یکی از علوم زیر بنایی در شکل گیری تولید و توزیع یک محصول یا خدمت است. مدیریت زنجیره تامین در یک سازمان اهداف زیادی را دنبال می کند که به عنوان نمونه می توان به کاهش حجم موجودی، سرعت در پاسخگویی به مشتری، افزایش میزان فروش، تامین بهینه و تسریع مواد اولیه، انتخاب تامین کنندگان برتر و در انتها کاهش هزینه ها اشاره کرد. بنابراین انجام پزوهش بر روی مدل های ریاضی به منظور انتخاب تامین کننده، ایجاد رقابت بین چندتامین کننده، در جهت بهبود کیفیت و کاهش هزینه، وجود محدودیت ظرفیت تولید تامین کننده، برآورده شدن تعهدات درحالت تامین کننده انحصاری و شرایط اقتصادی و اجتماعی جامعه، بسیار با اهمیت به نظر می رسد.
1-10-2- انتخاب تامین کننده
در واقع می توان گفت انتخاب تامین کننده فرآیندی است که طی آن از میان تامین کنندگان بالقوه موجود، بهترین ترکیب جهت رفع نیازهای شرکت انتخاب می گردد. طی این فرآیند، ابتدا باید منابع بالقوه تامین موجود شناسایی شده و پس از بررسی صلاحیت و توانایی آنها، تامین کنندگان برتر انتخاب شوند.
1-10-3- روش های تصمیم گیری تاپسیس و ویکور