هر یک از مکاتب، اندیشمندان و نویسندگان مختلف جامعه شناسی، روانشناسی، علوم تربیتی و رشته‌های فرعی آن در زمینه عوامل موثر بر عملکرد دانشجویان بحث نموده‌اند. نظریه‌های مختلفی در خصوص عوامل موثر بر عملکرد تحصیلی ارائه شده است، گروهی از اندیشمندان بر ویژگی‌های درونی افراد (هوش، خود پنداری و…) تاکید دارند و برخی دیگر نیز عوامل بیرونی (خانواده، طبقه اجتماعی، مجیط آموزشی و…) را مهم تلقی می‌کنند از طرفی آموزش یکی از مهم‌ترین عوامل زیر بنایی توسعه به شمار می‌رود. کشورهای توسعه یافته معمولاً از نظام آموزشی کار آمد برخوردارند و کشورهای در حال توسعه فاقد زیر ساخت‌های مناسب آموزش هستند (پور علی، ۱۳۸۴).
۲-۱-۲-۱- رویکردهای به ارزشیابی عملکرد تحصیلی
از دیرباز در نظام های تعلیم و تربیت موضوع ارزشیابی عملکرد دانش آموزان بوده و هست اهمیت این پدیده از آنجایی ناشی می شود که در این نظام فراگیری دانش و مهارت های امری و تدریجی و سلسله مراتبی پنداشته می شود از طرفی فرایند تحصیلی تحصیل توانمندیهای شناختی عاطفی و روانی حرکتی به گونه ای تدبیر می شود.که فراگیران بتوانند متناسب با ظرفیت خویش حرکت رو به رشد داشته باشند تا در این رهگذر بسط پاره هایی از استعدادها محقق گردد و زمینه شگوفایی تدریجی سایر توانمندیها مهیا شود به عبارتی امر یادگیری نظام دار ماحصل اندیشه و خردورزی در خصوص ظرفیت ها و توانائیهای فراگیران در یک فرایند نوشونده ای است که گذشت زمان و کثرت تعامل های فراگیران شرایط تحقق آن را مهیا می کند از این رو متولین امر ناگزیر از بکارگیری روش ها و راهکارهایی هستند که بواسطه آنها بتوانند در خصوص تحقق یا عدم دانش و مهارتهای متناسب با سن و مراحل تحصیل داوری کنند (شپرد۲۰۰۰، به نقل از زارعی و همکاران،۱۳۸۹).

متناسب با آنچه عنوان شد چنین استنباط می شود که داوری ارزشی در خصوص عملکرد فراگیران امری تدریجی و اجتناب ناپذیر است با این حال این پدیده علاوه بر تسهیل روند انتخاب افراد و قضاوت در خصوص عملکردها اثرات تبعی نیز دارد چرا که زمینه قضاوت افراد در خصوص ظرفیت ها و ناتوانی های خویش را نیز مهیا می کند از این رو چنین به نظر می رسد که ارزشیابی (قضاوت ارزشی) در همه انواع ادراکات افراد در خصوص توانایی های و ناتوانیها را حت تاثیر قرار می دهد و لذا به طور ایجابی در تغییرات حرمت خود تحصیلی فراگیران نقش انکارناپذیر ایفا می کند (زارعی و همکاران،۱۳۸۹).

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

دانلود پایان نامه ارشد:تاثیر شبکه اجتماعی وایبر بر عملکرد تحصیلی

مبتنی بر استنباط به عمل آمده می توان عنوان نمود که ارزشیابی عملکرد تحصیلی فراگیران در یک فرایند خطی و موازی بازخوردهایی را برای ایشان مهیا می کند به نحوی که این عمل (بازخوردها) از یک طرف عملکرد آتی و از طرفی ادراکات خود ارزشمندی (حرمت خود) فرد را تحت تاثیر قرار می دهد این تاثیرات در یک چرخه ارتباطی حلقه هایی از خود ارزشمندی و عملکرد مطلوب و یا خود تحقیری و عملکرد نامطلوب را بوجود می آورند (وادل، ۲۰۰۴ به نقل از زارعی و همکاران،۱۳۸۹).

نظام‌های آموزشی از دیرباز به سازوکارهای متنوعی برای ارزشیابی فرایندهای یادگیری – یاددهی متوسل می شوند تا در در راستای بهره گیری از این سازوکارها چگونگی و میزان تحقق یا عدم تحقق اهداف آموزشی را معین کنند (سیف،۱۳۸۶).

با این حال با گذشت زمان و وقوع تغییرات فرهنگی اجتماعی و فن آوری روشها و راهبردهای ارزشیابی دچار قبض و بسط شده اند در این راستا برخی از روش های منسوخ و روش های نوینی جایگزین گردیده تا زمینه قضاوت های عینی و دقیق در خصوص اهداف آموزشی مهیا گردد (دی از، ۱۹۹۷ به نقل از زارعی و همکاران،۱۳۸۹) بر همین اساس در چند سال اخیر موضوع ارزشیابی های مستمر فعالیت های تحصیلی دانش اموزان به عنوان یکی از دغدغه های اصلی دست اندرکاران امور آموزشی و پرورشی جامعه درآمده است در این مسئله که انجام ارزشیابی های مستمر امری ضروری است جای شک و شبهه وجود ندارد لکن بحث اساسی در این است که دلایل توجیهی وجود چنین فرایندی در نظام آموزشی کنونی از چنان تنوع و کثرتی برخوردار است که نمی توان به یک جمع بندی منطقی و معقول دست یافت برخی از نظریه پردازان به نقش اطلاعاتی « ارزشیابی مستمر» (شپرد،۲۰۰۰) تاکید دارند و در برخی تبیین های نظری به نقش تقویتی و تنبیهی این فرایند (وادل، ۲۰۰۴) تاکید می شود و در بعضی دیگر به نقش بازخوردی آن (بلوم و همکاران، به نقل از زارعی و همکاران،۱۳۸۹) از سوی دیگر برخی نظریات به کارکردهای روانشناختی (وان اورا،۲۰۰۴) تاکید می کنند.

و برخی رویکردها به نقش تخریبی آن (بلک و همکاران، ۱۹۹۸) اشاره نمود و مسیر نقد را در پیش گرفته اند به نحوی که منکر هرگونه ضرورت ارزشیابی اند با این حال در یک نگاه اجمالی و جامع چنین به نظر می اید که ارزشیابی مستمر از فواید عملکردی رفتاری و اصلاحی بیشتری برخوردار است و قادر است روند تحصیلی دانش آموزان را در مسیری معین و از پیش تعیین شده به پیش ببرد (اِگن و کاوچک، ۲۰۰۱) با این

حال فواید روانشناختی عاطفی و هیجانی این فعالیت (ارزشیابی مستمر) چندان مورد مداقه پژوهشی قرار نگرفته است چرا که در فرایند های آموزشی مجال پرداختن به چنین مولفه هایی وجود ندارد و مربیان آموزشی نه تنها فرصت اندازه گیری اثرات روانشناختی ارزشیابی مستمر ندارند بلکه از ابزارهای مناسب در این راه برخوردار نبوده و یا اینکه تخصص لازم در این حوزه را ندارند.

در چند دهه اخیر در فرایند یادگیری – یاددهی متغیرهای متعددی جایگزین شده است تا به واسطه به کارگیری و راه اندازی ظان متغیرها هم بازده های یادگیری – یاددهی بطور دقیق و عینی معین شود (سیف، ۱۳۸۶) و هم زمینه تغییر ادراکات دانش آموزان خویشتن و توانمندیشان حاصل گردد (بلک و همکاران ۲۰۰۴) بر همین اساس چنین پنداشته شده است که ارزشیابی مستمر قادر است این دو نقش را به نحو مطلوب عملی سازد با این حال در اثر بخشی این فرایند (ارزشیابی مستمر) نقاط مبهم زیادی وجود دارد چرا که کثرت نقطه نظرات تربیتی و روانشناختی حصول یک نتیجه روشن در این حوزه را با دشواری مواجه کرده است با این وجود چنین به نظر می اید که ارزشیابی مستمر زمینه داوری دانش آموزان در خصوص توانمندی های تحصیلی شان را مهیا می کنند (پالسون ۱۹۹۴) با همه این اوصاف هنوز شکافهای بزرگی بین نظریه و عمل وجود دارد و پر کردن تدریجی این شکافها جز از طریق انجام پژوهش های روشنگرانه و مدبرانه عملی نخواهد بود از این رو لازم است برای روشن تر شدن ارتباط مستقیم بین ارزشیابی های بازخوردی (ارزشیابی تکوینی) و ادراکات حرمت خود دانش آموزان طرح و پژوهشی نو و راهگشا تدبیر شود تا در راستای نتایج آن بتوان در خصوص ارتباطات مذکور داوری کرد.

۲-۱-۲-۲-۱- نظریه یادگیری
یادگیری یکی از گسترده ترین چارچوب های به کاربرده شده برای فهم چگونگی یادگیری دانشجویان است که توصیفی روشن از تمایلات یادگیری و راهبردهای خود تنظیمی مرجع فراهم می کند (ریچاردسون، آبراهام و بوند ۲۰۱۲) مارتون و سالجو (۱۹۷۶) نخستین نظریه پردازان حیطه رویکردهای یادگیری آن را به عنوان سطوح مختلف پردازش اطلاعات توصیف کردند هم چنین سالجو (۱۹۸۲؛ به نقل از کانو، ۲۰۰۵) در تعریف رویکردهای یادگیری آن را معرف تصورات و ایده های یادگیرنده از یادگیری می داند به طور کلی رویکرد یادگیری به چگونگی یادگرفتن و فعالیت یادگیری اشاره دارد و متضمن این مفاهیم است:

هدف یادگیرنده: که می تواند فهمیدن باز تولید یا کسب نمره بالا باشد.
تمرکز یادگیرنده: بر حسب نوع هدف یادگیرنده ممکن است بر روی تکلیف یادگیری اطلاعات اطلاعات به تنهایی و یا بر روی مولفه و معنایابی متمرکز باشد.
روش برخورد یادگیرنده با یادگیری: این روش می تواند سازماندهی و نظام بخشیدن یادسپاری ساده محتوا باشد (دیهم و لاپتون، ۲۰۱۲) در نتیجه رشته مطالعات پیرامون نحوه برخورد یادگیرندگان با محتوای یادگیری توسط مارتون و سالجو انتویستل و رامسدن و بیگز سه رویکرد معرفی شد این رویکردها انواع از انگیزش و راهبرد را در مواجهه با تکالیف یادگیری نشان دادند.
رویکرد عمیق: در رویکرد عمیق هدف درک واقعی مطالب است راهبردهای متناظر با این ر شامل برقراری ارتباط بین ایده ها و استفاده از شواهد می باشد.

انگیزه غالب در این رویکرد علاقه مندی به ایده ایده های بدیع است ۰ حجازی لواسانی و بابایی ۱۳۹۰) یادگیرندگان دارای رویکرد عمیق به محتوای درسی علاقه مند هستند و با انگیزه دورنی سعی در افزایش فهم خود از مطالب دارند آنها تکالیف را جالب تلقی کرده و با کاربرد راهبردهای مناسب روی معنای ضمنی مطالب بیشتر از معانی لفظی تاکید نموده و در جستجوی انسجام بین اجزاء تکالیف و تکالیف مختلف با یکدیگر می باشند در رویکرد عمیق تمایل برای استخراج معنی منجر به یک فرایند یادگیری فعال می شود و از یک سو شامل ارتباط دادن ایده ها و جستجوی اصول و الگوها است (یک دیدگاه کل گرایانه) و از سوی دیگر استفاده از شواهد و آزمایش منطق بحث را در بر دارد (انتویستل ۲۰۰۰؛ ریچاردسون و همکاران، ۲۰۱۲) این رویکرد و همچنین شامل نظارت بر توسعه درک فردی نیز می شود (انتویستل و مک کیون،۲۰۰۴)

رویکرد سطحی: در رویکرد سطحی یادگیرنده در پی به خاطر سپردن و بازآفرینی حقایق موجود است بی آنکه بر انسجام حقایق و آفرینش یا کشف روابط جدید بین مفاهیم یاد گرفته شده تمرکزی داشته باشد این رویکرد در مقایسه با رویکرد عمیق کمتر جنبه زایشی و پویا دارد (سیف و خیر ۱۳۸۶) این رویکرد شامل راهبردهای کم مایه و سطحی مثل حفظ کردن و مرور همراه با انگیزش بیرونی می باشد (ریگاردسون و همکاران، ۲۰۱۲) در این رویکرد ماده درسی به عنوان واحدهای جدا از هم اطلاعات در نظر گرفته می شوند که برای پاسخ دادن به پرسش های احتمالی باید به خاطر سپرده شوند در نتیجه این رویکرد منجر به فرایندهای یادگیری بسیار ناچیز و پردازش محدود می شود (انتویستل۲۰۰۰)

رویکرد استراتژیک (پیشرفت گرا): به طور کلی این رویکرد با تمایل برای کسب بالاترین نمرات ممکن از طریق سازمانده زمان توزیع تلاش برای بیشترین تاثیر تامین ماده ها و شرایط برای مطالعه مناسب استفاده از برگه های آزمون های پیشین برای پیش بینی سؤالات وگوش به زگ بودن برای یافتن نشانه هایی از برنامه

نمره دهی مشخص می شود (گورلن و همکاران ۲۰۱۳) این رویکرد همچنین شامل نظارت بر اثر بخشی مطالعه فردی و هوشیاری نست به فرایند ارزشیابی جنبه هایی شبیه به هوشیاری فراشناختی و خود تنظیمی نیز می باشد گفته شده که یادگیرندگان استراتژیک دارای دو مرکز توجه می باشند که عبارتنداز محتوای تحصیلی و الزامات نظام ارزشیابی علاقه به محتوا نوعاً یک رویکرد عمیق است اما هوشیاری نسبت به نظام ارزشیابی نوعاً استراتزیک می باشد (انتویستل ۲۰۰۰)

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

دانلود پایان نامه ارشد:تاثیر شبکه اجتماعی وایبر بر عملکرد تحصیلی

مفهوم رویکردهای یادگیری در هر سه سطح مدل یادگیری نمود می یابد در سطح پیش زمینه این مفهوم به این که چطور هر یادگیرنده در بافت تدریس یکسان نگاه متفاوتی دارد اشاره می کند در سطح فرایند رویکرد یادگیری شامل رفتارهایی است که یادگیرنده به هنگام یادگیری انجام می دهد و در سطح پیامد رویکردهای یادگیری به تاثیرات ارزشیابی بر راهبردهای یادگیری اشاره می کند (کلینتون ۲۰۱۴) مجموعاً رویکردهای یادگیری دانشجویان قصد و پردازش اطلاعات عناصر کلیدی تئوری رویکردهای یادگیری را شکل می دهند اینک هر رویکرد دارای رفتارهای مطالعه ویژه است که با هدف و فرایندهای مطالعه مورد استفاده برای تکالیف یادگیری مشخص می شود (کریک ۲۰۱۰) یکی از دیگر یافته های پژوهش درباره کیفیت یادگیری در آموزش عالی از جمله پژوهش های مارتون و سالجو (۱۹۷۶) و بیگز (۱۹۸۷) این ایده بود که دانشجویان هنگام مواجهه با تکالیف تحصیلی یادگیزی متفاوت از لحاظ کیفی را به دست می دهد از آن پس پژوهش درباره تاثیر رویکردهای یادگیری بر عملکرد تحصیلی دانشجویان نقش مهمی در پژوهش های آموزشی ایفا نمود.

پژوهشگران آموزشی بر این عقیده هستند که برای بهبود نظام دار کیفیت یادگیری درک رویکردهای یادگیری دانشجویان ضروری است رویکردی که دانشجویان یادگیرشان بر می گزینند تاثیری معنی دار بر کیفیت یادگیری و موفقیت تحصیلی آن ها دارد برانگیختن دانشجویان برای بهبود رویکرد یادگیری شان موجب بهبود کیفیت یادگیری آن ها می شود (هارپوتلو ۲۰۱۱) رامسدن (۲۰۰۳؛ به نقل از دیهم و لاپتون ۲۰۱۲) معتقد است که آنچه دانشجویان یاد می گیرند.

به طور نزدیکی با اینکه چگونه آن را یاد می گیرند بستگی دارد انتخاب رویکرد مناسب برای یادگیری یافتن راه حل های آسان تر برای حل مسأله در طول یادگیری را تسهیل می کند (شاری و همکاران ۲۰۱۲) از این رو پژوهش درباره رویکردهای یادگیری دانشجویان منبعی مفید برای بهبود فرایند یاد دهی و یادگیری در دانشگاه تلقی می گردد در یک دانشگاه هر دانشجو چند سال به طور پیوسته طیف وسیعی از خدمات آموزشی را دریافت می کند بنابراین استمرار تقاضا برای آموزش عالی پاسخ گویی به آن را امری مهم و ضروری ساخته است و این مسأله بدین معنی است که بررسی عوامل موثر بر بهبود کیفیت خدمات آموزشی امری مقتضی است تعریف رسالت دانشگاه مبنی بر تربیت یادگیرندگان مادم العمر و خودانگیخته محوریت برنامه های آموزشی عالی را از مدرس به دانشجو تغییر داده است بنابراین ضروری است که متغیرهای اثر گذار و محرک خود آموزی در دانشجویان مورد مداقه قرار گیرد از آنجایی که رویکردهای یادگیری دارای ماهیت تفسیرگرانه نسبت به موقعیت یادگیری بوده و شامل ساختارهای انگیزشی و خود تنظیمی می باشد و نیز هر یک از رویکردهای یادگیری نتایج متفاوتی را به بار می آورند در زمره متغیرهای فرایندی اثرگذار بر یادگیری خودانگیخته قرار گرفته و لذا مطالعه درباره انها دارای اهمیت می باشد برقراری رابطه بین این متغیرها کیفیت تجارب یادگیری دانشجویان را متاثر ساخته و در برنامه ریزی آموزش عالی به منظور تامین آموزش مناسب برای دستیابی دانشجویان به یادگیری مورد انتظار موثر واقع می گردد در چنین حالتی آموزش عالی کمتر نگران حجم انبوه دانشجویان حجم زیاد مطالب کمبود نیروی انسانی و امکانات آموزشی خواهد بود.

مدل دوم به توصیف مدل یادگیری یک درس توسط دانشجو می‌پردازد که مبتنی بر سه مرحله، آگاه شدن، پردازش و محصول است. بنابراین به مدل سه مرحله‌ای معروف شده است محققان رویکردهای یادگیری دانشجویان بر این عقیده‌اند که یادگیری مبتنی بر زمینه یادگیری است و فرایندی از پایین به بالا (از جزء به کل) دارد. مدل‌های سبک یادگیری شناختی مورد استفاده طرفداران فرنهام مبتنی بر افراد هستند، در حالی که طرفداران مدل سه مرحله‌ای و رویکرد‌های یادگیری دانشجویان بر این باورند که مدل‌هایشان مبتنی بر نظریه‌های منطقی تبیین کننده چگونگی رخدادهای یادگیری در یک موقعیت آموزشی (برای نمونه کلاس درس یا یک همایش) است.
۲-۱-۲-۲-۳- تئوری یادگیری اجتماعی
نظریه‌پردازان یادگیری اجتماعی تاکید دارند که رفتار شخص (فرایند‌های شناختی) عوامل محیطی، عوامل دو طرفه هستند این امر رابطه‌ی پویایی را شرح می‌دهد که در آن شخص نه به طور مکانیکی و نه به طیب خاطر، نسبت به نیروهای محیطی واکنش می‌دهد. در نظریه یادگیری اجتماعی هم‌چنان که افراد بر محیط خودشان اثر می‌گذارند، محیط هم به نوبه خود بر چگونگی اندیشیدن و رفتار آنان اثر می‌گذارد تاثیر دو طرفه رفتار آدمی فرایندهای شناختی (شخص) و محیط اجتماعی، جزء جدا نشدنی این معادله پیچیده است. گاهی رفتار آدمی غلبه می یابد و گاهی محیط و در این میان، آدمیان ادراک کرده، به داوری نشسته و نوعی خود کنترلی را در خود ایجاد می کنند (پور سعید،۱۳۸۸).

۲-۱-۲-۲-۴- تئوری یادگیری مشارکتی
یادگیری مشارکتی فراگیران را به قبول مسئولیت در آموزش خود ترغیب می‌کند شالوده و بنیان این رویکرد توسط هوارد ایتون[۲] نهاده شده است او در این باره می‌گوید: شما فرصتی را برای آموختن یافته‌اید این مانند یک زندان یا سرگرمی بی‌فایده اجتماعی نیست یک کار واقعی است کاری که مسئولیت را به دو صورت منتقل می‌کند اولا شما مسئول یادگیری خودتان هستید و ثانیا در یادگیری همکلاسی‌هایتان مسئولیت مشابه دارید (خان محمدی و رنجبری،۱۳۸۹).

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

دانلود پایان نامه ارشد:تاثیر شبکه اجتماعی وایبر بر عملکرد تحصیلی

۲-۱-۲-۲-۵- رویکردهای شناختی – اجتماعی به انگیزش و نظریه اهداف پیشرفت
یکی از مهم ترین چارچوب های نظری در دو دهه اخیر پیامدهای تحصیلی دانش آموزان را مورد توجه قرار داده است رویکردهای شناختی – اجتماعی به انگیزش و نظریه اهداف پیشرفت است (الیوت ۱۹۹۹؛ پینتریچ، ۱۹۹۴) اهداف پیشرفت معرف دستگاه معنایی جامع از موقعیت‌ها یا بافت‌هایی است که پیامدهایی شناختی، عاطفی و رفتاری دارد (ایمز ۱۹۹۲؛ دویک و لاگیت، ۱۹۸۸؛ کاپلان و ماهر، ۱۹۹۹) و دانش آموزان برای تفسیر اعمال خود از آن‌ها استفاده می‌کنند در نظریه اهداف پیشرفت بر عوامل شخصی (ادراک، ارزش و عواطف) و موقعیتی به

عنوان عواملی موثر بر انگیزش تحصیلی تاکید می‌شود (میس، بلومن فلد و هویل ۱۹۸۸) اهداف پیشرفت با توجه به نقش توانایی و مهارت به دو دسته تقسیم بندی می شوند: اهداف تبحری (اهداف تکلیف مدار و اهداف یادگیری) برای نشان دادن بهبود شایستگی یادگیری و تسلط بر تکلیف و اهداف عملکردی (معطوف به خود و توانایی نسبی) برای نشان دادن شایستگی و رقابت با دیگران (الیوت، مک گریگور، گیبل ۱۹۹۹)

رضایت از زندگی است ( صالحی، ۱۳۸۰) که بر میزان سلامت روانی، میزان رضایت از زندگی و حتی بر میزان درآمد، موفقیت تحصیلی و رضایت از شغل زوجین تأثیر می‫گذارد. از سویی ناسازگاری در روابط زوجین موجب اختلال در روابط اجتماعی گرایش به انحرافات اجتماعی و افول ارزش های فرهنگی بین زن و شوهرها می شود(جنیدی و همکاران ، ۱۳۸۷). خسروی در سال ۱۳۸۰ نشان دادکه بین نمره کلی اختلالات روانی با رضایت زناشویی، رضایت از زندگی به طور کلی و امیدواری نسبت به آینده زندگی زناشویی همبستگی منفی ومعنی داری وجود دارد( خسروی، ۱۳۸۰؛ جنیدی و همکاران، ۱۳۸۷).یکی از مواردی که احتمالا بر خشنودی زنان موثر است هوش معنوی است این هوش برخلاف هوش عقلانی که کامپیوترها هم از آن بهره مندند و نیز هوش عاطفی که در برخی از پستانداران رده بالا دیده می‫شود، خاص انسان است. زوهار و مارشال هوش معنوی را یک بعد جدید از هوش انسانی معرفی کردند و به نظر آنها هوش نهایی است و برای حل مسائل مفهومی و ارزشی استفاده می شود. تحقیقات نشان می‌دهند که باورهای مذهبی، آیین‌ها و تعهدات، با نتایج مثبت مانند بهبود کیفیت زندگی بهتر، بهزیستی، سلامت جسمی ‌و روانی، رضایت زناشویی و زندگی پایدار و عملکرد کارایی مثبت مرتبط هستند (سایبولد هیل، ۲۰۰۱). اعتقادات دینی و تقیدات مذهبی، بر تمامی ‌ابعاد زندگی انسان و از جمله روابط خانوادگی تأثیرگذار است. رضایت زناشویی، یکی از مهم‌ترین تعیین‌کننده‌های عملکرد سالم نهاد خانواده است (گریف، ۲۰۰۰). الیس رضامندی زناشویی را حاصل مبادله رفتارهای پاداش‌‌بخش می‌داند. ‌این نظریه‌پرداز، رضایت زناشویی را زمانی لذت تجربه‌شده توسط زن یا شوهر می‌داند که همه جنبه‌های ازدواجشان را در نظر گرفته باشند. رضایت در ‌این دیدگاه، یک متغیر نگرشی است که از خصوصیات فردی زن و شوهر محسوب می‌شود (صالحی فدری، ۱۳۷۸). کسی که ازدواج می‌کند انتظار دارد  که زندگی او با خوشبختی و رضایت همراه باشد و از هر لحظه زندگی خود لذت ببرد. از این‌رو، آنچه از خود ازدواج مهم‌تر است، موفقیت در ازدواج و رضا‌مندی در بین زوجین است. رضامندی زناشویی وضعیتی است که در آن زن و شوهر از ازدواج با یکدیگر و با هم بودن احساس شادمانی و رضایت دارند.رضایت زناشویی فرآیندی است که در طول زندگی زوجین به وجود می‌آید؛ و لازمه آن، انطباق سلیقه‌ها، شناخت ویژگی‌های شخصیتی، ایجاد قواعد رفتاری و شکل‌گیری الگو‌های مراوده‌ای است.  زوجین دارای رضا‌مندی و سازگار در حیطه‌های مختلف زندگی، با همدیگر توافق دارند. ‌این‌ زن و شوهر‌ها از نوع و سطح روابط کلامی ‌و غیرکلامی‌خود راضی‌اند، روابط جنسی‌ را لذت‌بخش و ارضاکننده‌ می‌دانند، پایبندی‌های مذهبی مشترکی دارند، مسائل مالی‌خود را به خوبی برنامه‌ریزی و مدیریت می‌کنند، در تعارض و اختلاف نظرها، مصلحت زندگی و خانواده را بر مصلحت خود ترجیح داده و از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردارند، از نوع و کیفیت گذران اوقات فراغت و رفت و آمد با اقوام و دوستان رضایت دارند و نهایتاً، در تعداد و نوع تربیت فرزندان با هم اشتراک نظر دارند. رضایت زناشوئی یکی از عوامل موثر در ثبات و پایائی خانواده ها و در عین حال بهداشت روانی همسران و فرزندان است. در روابط زناشوئی عوامل متعددی باعث رضایت همسران از یکدیگر می شود:
شاملو مهمترین عوامل موفقیت در زندگی زناشوئی را رشد عاطفی و فکری , تشابه علائق و طرز تفکر , تشابه مذهبی , تشابه تحصیلی و طبقاتی, و تشابه طرز تفکر نسبت به امور جنسی, تشابه علایق در زندگی و سرعت عمل در کارها و بالاخره رابطه با خانواده زن و شوهر می داند(مید،۲۰۰۵).

سلامت فیزیکی و عاطفی و بهداشت روانی افراد در جامعه در گرو سلامت روابط زناشویی و تداوم و بقای ازدواج می باشد. رضایت یک فرد از زندگی زناشوئی به منزله رضایت وی از خانواده محسوب می شود ورضایت از خانواده به مفهوم رضایت از زندگی بوده ودر نتیجه تسهیل در امررشد و تعالی و پیشرفت مادی و معنوی جامعه خواهد شد. بنابراین با توجه به اهمیتی که روان شناسان , جامعه شناسان و حتی همه مذاهب به خانواده و ارتباط زناشویی موثر می دهند و اینکه تشکیل خانواده جایگاهی برای نارضایتی نیست این سوال به ذهن می رسد که چرا زوجین دچار نارضایتی می شوند به چه علل و عواملی می تواند بر رضایت مندی آن تاثیر گذارد؟ عوامل مختلفی بر رضایتمندی زناشویی و شادکامی زناشویی اثر میگذارد.

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

پایان نامه ارشد:نقش پیش بینی کنندگی انعطاف پذیری شناختی و هوش معنوی در خوشنودی زناشوی در دانشجویان 

نگرش مذهبی می‌تواند در ارتباط زناشویی مؤثر باشد؛ زیرا مذهب شامل رهنمودهایی برای زندگی و ارائه‌دهنده سامانه باورها و ارزش‌هاست که ‌این ویژگی‌ها می‌توانند زندگی زناشویی را متأثر کنند (هانلر جنکز،۲۰۰۵).

هوش معنوی زمینه تمام آن چیزهایی است که ما به آنها اعتقاد و باور داریم. سوال های جدی در مورد اینکه از کجا آمده‫ایم، به کجا می‫رویم و هدف اصلی زندگی چیست، از نمودهای هوش معنوی است. این هوش برای کارکرد اثربخش هوش عقلانی و هوش عاطفی ضرورت دارد. در واقع هوش عقلانی دروازه ورود فرد برای کسب موفقیت در رشته تحصیلی مورد علاقه اش است، اما آنچه او را در زمره بهترین ها در شغل و حرفه او قرار می دهد، هوش عاطفی است. بهره مندی از حداقل هوش عاطفی آغاز راه سفر به سوی معنویت، خودآگاهی و هوش معنوی است که خود موجب تقویت هوش عاطفی می‫شود.

از طرف دیگر هوش عاطفی نیز می تواند در رشد و ارتقای هوش معنوی موثر باشد. دو هوش عاطفی و هوش معنوی تاثیری مستقیم و مثبت بر یکدیگر دارند. رشد و توسعه هر یک باعث پرورش و توسعه دیگری می‫شود. هوش معنوی به عنوانی یکی از مفاهیم جدید هوش ، در بردارنده نوعی سازگاری و رفتار حل مساله است که بالاترین سطوح رشد را در حیطه های مختلف شناختی ، ا خلاقی ، هیجانی ، بین فردی و …. شامل می شود و فرد  را در جهت هماهنگی با پدیده های اطراف و دستیابی به یکپارچگی درونی و بیرونی یاری می نماید، همچنین برخی از تحقیقات نشان داده است هوش معنوی با انعطاف پذیری شناختی رابطه دارد. زارع و همکاران (۱۳۹۰) در پژوهش خود نشان دادند بین پنج عامل شخصیت انعطاف پذیری شناختی نیز با هوش معنوی رابطه معنی داری وجود دارد همچنین انعطاف پذیری با برونگرایی رابطه ی  مثبت قوی دارد، زیرا افراد برونگرا راحتتر با دیگران ارتباط برقرار می‫کنند و در جستجوی روابط اجتماعی بیشتر می‫باشند(فرهودیان، ۱۳۸۴). انعطاف پذیری برای یک زندگی سالم خانوادگی و اجتماعی نیز بسیار حیاتی می باشد. برای اینکه، ظرفیت تعبیه کردن، تغییر روش ها و دیدگاه ها،انطباق با موقعیت ها و شرایط جدید،را در بر می گیرد. انعطاف پذیری اغلب در تعاملات اجتماعی و عضویت در انجمن ها و مراکز کاربرد دارد. یک کودک در مواقعی به مقابله با نا امیدی، تغییر انتظارات به دلیل تغییرات و شرایط غیر منتظره در روال عادی زندگی،  نیاز دارد، در این شرایط او از مهارت انعطاف پذیری استفاده خواهد کرد. حال در این پژوهش مساله اساسی این است که آیا بین انعطاف‫پذیری شناختی و هوش معنوی با خشنودی زناشویی رابطه وجود دارد ؟ و آیا این متغیرها می توانند  پیش بینی کننده مناسبی برای خشنودی زناشویی باشند؟

[۱] Seybold Hill, 2001, p. 22

[۲] Greef, 2000, p. 951

ازدواج پیمانی مقدس است و از طریق آن خانواده تشکیل می­گردد. ازدواج خوب و مناسب یکی از عوامل محافظت کننده در برابر فشارها و اختلالات روانی است (لارسون و هولمن، ۱۹۹۴). سلامت فیزیکی، عاطفی و بهداشت روانی افراد در گرو سلامت روابط زناشویی و تداوم و بقای ازدواج است. رضایت یک فرد از زندگی زناشویی به منزله رضایت وی از خانواده محسوب می­شود و رضایت از خانواده به معنای رضایت از زندگی  و   تسهیل  رشد، تعالی و پیشرفت مادی و معنوی جامعه است (کارول، نپ، ۲۰۰۵). با توجه به این که خانواده اولین واحد اجتماعی است که انسان در آن عضو می­شود و جامعه­ای سالم است که خانواده در آن سالم باشد پس لازم است به عواملی که در سلامت آن نقش برجسته­ای دارد توجه کرد.  خانواده با ازدواج دو فرد مرد و زن پایه­ریزی می­شود و دوام آن بستگی به رضایت­مندی دو طرف دارد . رضایت زناشوئی حالتی در ازدواج است که بوسیله ادراک درون فردی (واکنش تجربه شده درونی) یا یک ادراک بین شخصی (سازش بین انتظارات یکی و رفتار دیگری) تعیین می­شود. رضایت زناشوئی در قالب رضایت­مندی از فرصت­های تصمیم ­گیری، درآمد، اعتقادات، سبک زندگی، رابطه جنسی یا دوستان بیان می­شود (لارسون، هولمن، ۱۹۹۴). رضایت­مندی یک متغیر نگرشی و یک خصوصیت بین فردی زن و شوهر است. تداوم پیوند زناشوئی بستگی به این دارد که طرفین چگونه  این پیوند را تعریف کنند و آیا  این پیوند  با شادی و شادکامی همراه باشد.  شادکامی را می­توان فراوانی و درجه عاطفه مثبت یا احساس خوشی و رضایت در طول یک دوره و نداشتن احساس منفی تعریف کرد.
در ارتباط با انعطاف پذیری شناختی پژوهش های زیادی صورت گرفته است و در خصوص تعریف آن در حال حاضر اتفاق نظری وجود ندارد (یانگ و وینبرگر، ۲۰۱۲).  به طور کلی توانایی تغییر آمایه های شناختی به منظور سازگاری با محرک های در حال تغییر محیطی یکی از تعاریف مهم انعطاف پذیری شناختی است(کاشمن، ۲۰۱۰). بعضی پژوهشگران انعطاف پذیری شناختی را میزان ارزیابی فرد در مورد قابل کنترل بودن شرایط تعریف کرده اند که این ارزیابی در موقعیت های مختلف تغییر می کند( اسپیرو،۲۰۰۵؛ به نقل از واتری، ۲۰۱۳).

در تعریف دیگری انعطاف پذیری شناختی را نحوه تفکر فرد در موقعیت های چالش انگیز زندگی تعریف شده است، یعنی فرد قادر باشد همپای تغییرات و چالش های زندگی، در نحوه تفکر خود انعطاف پذیر باشد و بتواند تفکر خود را برای سازگاری با چالش ها و موقعیت های جدید تغییر دهد(پریس، ۲۰۰۹). یکی از متغیرهایی که با انعطاف پذیری شناختی همبستگی دارد، انعطاف پذیری است که انعطاف پذیری شناختی را به عنوان یکی از پنج عامل حمایتی انعطاف پذیری مطرح شده است (بروکس، ۲۰۱۰).

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

پایان نامه ارشد:نقش پیش بینی کنندگی انعطاف پذیری شناختی و هوش معنوی در خوشنودی زناشوی در دانشجویان 

نتایج پژوهش های تاور(۲۰۱۱) نشان داده است که آموزش گروهی انعطاف پذیری ، انعطاف پذیری شناختی را به طور معنی داری بهبود می بخشد. افرادی که توانایی تفکر انعطاف پذیر دارند، از توجیهات جایگزین استفاده می کنند و به صورت مثبت چارچوب فکری خود را بازسازی می کنند و موقعیت های چالش انگیز یا رویدادهای استرس زا را می پذیرند و نسبت به افرادی که انعطاف پذیر نیستند، از نظر روانشناختی انعطاف پذیری بیشتری دارند(دنیس، ۲۰۱۰). ژانگ(۲۰۱۱) بیان نمود که افراد افسرده در آزمون انعطاف پذیری شناختی مشکل دارند و این حالت انعطاف ناپذیری شناختی از مقابله بیماران با رویدادهای زندگی جلوگیری می کند و در نتیجه از طریق مواجهه با استرس موجب خلق افسرده می شود.

برتون(۲۰۱۰)؛ وانگ(۲۰۱۰) و کوپر(۲۰۰۷) ارتباط بین انعطاف پذیری شناختی و سبک های مقابله ای را تایید کرده اند و ذکر نموده اند، افراد دارای انعطاف پذیری شناختی در به کار بردن سبک های مقابله ای بیشتر از سبک های مقابله ای کارآمد استفاده می کنند و قادرند که در موقعیت های چالش انگیز و استرس آور بتوانند، راهبرد مقابله ای کارآمد را به کار گیرند. به عبارتی افرادی که انعطاف پذیری شناختی بالاتری دارند، بهتر می توانند در موقعیتهای استرس زا سبک های مقابله ای مناسب را انتخاب کنند و در صورتی که نتوانند منبع استرس را تغییر دهند، انعطاف پذیر بوده و به گزینه های دیگر می اندیشند. آنها سبک های مقابله ای سازگارانه را در مواجهه با استرس انتخاب می کنند، زیرا موقعیتهای سخت را قابل کنترل درک می کنند.

از سوی دیگر افرادی که انعطاف پذیری کمتری دارند، سبکهای مقابله ای  ناسازگارانه را به کار می برند. این افراد با توجه به اینکه موقعیت های سخت را قابل کنترل درک نمی کنند، از سبک های مقابله ای ناسازگارانه استفاده می کنند(فیلیپس، ۲۰۱۱).

پرسشنامه انعطاف پذیری شناختی است  توسط دنیس و وندورال (۲۰۱۰) ساخته شده است و برای سنجش انعطاف پذیری شناختی  افراد که در مواجهه  با موقعیت های چالش و جایگزنی افکار ناکارآمد و

کارآمد به کار می برند، ساخته شده است و اعتبار و روایی آن در پژوهش های ایرانی تا به حال مورد بررسی قرار نگرفته است.

طی چند دهه اخیر،نظریه پردازان و صاحب نظران در باب یادگیری و هوش به این نتیجه رسیده اند که علاوه بر دو هوش کلی و هیجانی جنبه دیگری از هوش هم وجود دارد که کاملاٌ منحصر به فرد و انسانی است.در واقع امروزه گفته می شود که انسان به جستجوی عامل دیگری نیاز مند است،که هوش معنوی نامیده می شود(چریر،۲۰۰۴؛به نقل از احمدی،۱۳۸۸).

هوش معنوی به توانایی ها و مهارت هایی برای توسعه و حفظ ارتباط با منشاٌ غایی همه موجودات ،کامیابی در جستجوی زندگی ،یافتن یک مسیر اخلاقی که به هدایت ما در زندگی کمک می کند،درک معنویات و ارزشهادر زندگی شخصی و روابط بین فردی اشاره می کند(ابراهیمی،۱۳۶۶).

به عبارت دیگر هوش معنوی همان توانایی است که به ما قدرت می دهد تا برای بدست آوردن رویاها تلاش و کوشش کنیم.این هوش زمینه تمام آن چیزهایی است که ما به آن ها معتقدیم و در بردارنده نقش باورها،هنجارها،عقاید و ارزشها در فعالیت هایی است که بر عهده می گیریم.در واقع به واسطه هوش معنوی است که ما به سؤال سازی در ارتباط با مسائل اساسی و مهم در زندگی خود پرداخته و به وسیله آن در زندگی خویش تغیراتی ایجاد می کنیم(ابراهیمی،۱۳۶۶).

با بهره گرفتن از هوش معنوی و با توجه به جایگاه ،معنا و ارزش مشکلات،قادر به حل مشکلات خواهیم بود.در واقع هوش معنوی ما را قادر می سازد تا به کارها و فعالیت های خود معنا و مفهوم بخشیده و با بهره گرفتن از آن بر معنا و مفهوم عملکردمان آگاه شویم و دریابیم که کدام یک از اعمال ورفتارهایمان از اعتبار بیشتری برخوردارند و کدام مسیر در زندگی مان بالاتر و عالی تر است تا آن را الگو و اسطوره زنگی خود سازیم(احمدی،۱۳۸۸).

بنابراین  پژوهش حاضر درصدد پاسخ گویی به این سئوال است که میزان پیش بینی کنندگی انعطاف پذیری شناختی هوش معنوی در خوشنودی زناشویی در دانشجویان متاٌهل دانشگاه آزاد واحد  کنگاور چقدر است؟

دراین پژوهش خشنودی زناشویی ملاک(وابسته)و انعطاف پذیری شناختی و هوش معنوی متغیرهای پیش بین(وابسته )می باشند

۱-۳اهمیت و ضرورت تحقیق

رضایت از روابط زناشویی بر میزان سلامت روانی، جسمانی، رضایت از زندگی، موفقیت در شغل و ارتباطات اجتماعی موثر بوده و یکی از مهمترین شاخص های رضایت از زندگی است (جنیدی و همکاران، ۱۳۸۸).  خشنودی زناشویی یکی از عوامل مهم مؤثر بر سلامتی زنان و رضامندی زناشویی یکی از مهمترین شاخصهای رضایت از زندگی است  که بر میزان سلامت روانی، میزان رضایت از زندگی و حتی بر میزان درآمد، موفقیت تحصیلی و رضایت از شغل زوجین تأثیر می‫گذارد. از سویی ناسازگاری در روابط زوجین موجب اختلال در روابط اجتماعی گرایش به انحرافات اجتماعی و افول ارزش‫های فرهنگی بین زن و شوهرها می‫شود. متغیرهای متعددی بر رضایت زناشویی موثرند  انعطاف‫پذیری شناختی و هوش معنوی از متغیرهای موثر بر رضایت از زندگی هستند.  اهمیت معنویت و رشد معنوی در انسان در چند دهه گذشته، به‌صورتی روز‌افزون توجه روان‌شناسان و متخصصان بهداشت روانی را به خود جلب کرده است. پیشرفت علم روان‌شناسی از یک‌سو، و ماهیت پویا و پیچیده جوامع نوین از سوی دیگر، موجب شده است که نیازهای معنوی بشر در برابر خواسته‌ها و نیازهای مادی اهمیت بیشتری بیابند. یکی از ضرورت‌ها در عرصه انسان‌شناسی، توجه به بعد معنوی انسان از دیدگاه دانشمندان، به‌ویژه کارشناسان سازمان بهداشت جهانی (WHO) است که اخیراً انسان را موجودی زیستی، روانی، اجتماعی و معنوی تعریف می‌کند. ضرورت دیگر‌ این موضوع، ظهور دوباره کشش معنوی و نیز جست‌وجوی درک روشن‌تر از ‌ایمان و کاربرد آن در زندگی روزانه می‌باشد. سازه هوش معنوی یکی از مفاهیمی است که در پرتو توجه و علاقه روان‌شناسان به حوزه دین و معنویت شکل گرفته است. مفهوم «هوش معنوی» در ادبیات آکادمیک روان‌شناسی، برای اولین بار در سال ۱۹۸۳ توسط گاردنر با عنوان هوش وجودی و در سال ۱۹۹۶ توسط استیونز و بعد در سال ۱۹۹۹توسط رابرت امونز مطرح شد. هوش معنوی سازه‌های معنویت و هوش را درون یک سازه جدید ترکیب می‌کند (ایمانس،۲۰۰۰). هوش معنوی بیانگر مجموعه‌ای از توانایی‌ها، ظرفیت‌های منابع معنوی می‌باشد که کاربست آنها در زندگی روزانه می‌تواند موجب افزایش انطباق‌پذیری فرد شود. در تعریف از هوش معنوی، به‌ویژه بر نقش آن در حل مسائل وجودی و یافتن معنا و هدف در اعمال و رویدادهای زندگی روزمره می‌توان تأکید کرد (کینگ، ۲۰۰۸). هوش معنوی موجب می‌شود که انسان با ملایمت و عطوفت بیشتری به مشکلات نگاه کند، تلاش بیشتری برای یافتن راه‌حل داشته باشد، سختی‌های زندگی را بهتر تحمل کند و به زندگی خود پویایی و حرکت دهد (الکینز، ۲۰۰۴).

همچنین در رابطه با متغیر انعطاف پذیری شناختی می توان گفت اکثر مطالعات مربوط به انعطاف‫پذیری روی نوجوانان انجام شده و کمتر به افراد بالغ پرداخته است. اما محققانی مانند کمبل- سیلز  و همکاران (۲۰۰۵) مطالعه‫ای که هدف آن افزایش درک رابطه ی انعطاف ‫پذیری در جوانان بالغ با خصیصه‫های شخصیتی، الگوی سازگاری و نشانه‫های روانپزشکی بود انجام دادند که به نتایجی دست یافتند که نشان می داد بین انعطاف پذیری شناختی و خصیصه های شخصیتی رابطه وجود دارد ، لذا با توجه به تحقیقات اندکی که در این زمینه صورت گرفته است انجام این پژوهش در این مقطع زمانی از اهمیت بالایی دارد چرا که نتایج این تحقیق می‫تواند راهگشایی برای تحقیقات بعدی باشد بنابراین پژوهشگر  سعی دارد رابطه بین هوش معنوی و انعطاف پذیری شناختی را با خشنودی زناشویی بسنجد .

۱-۴اهداف تحقیق

۱-۴-۱هدف کلی:

هدف اصلی پژوهش حاضر  بررسی نقش پیش‫بینی کنندگی انعطافپذیری شناختی و هوش معنوی در خشنودی زناشویی زوجین در دانشجویان متاهل دانشگاه آزاد واحد کنگاور در سال ۱۳۹۳ است.

۱-۴-۲اهداف جزیی:

تعیین رابطه بین انعطاف پذیری شناختی با هوش معنوی در دانشجویان متاهل