تفکر استفاده از رایانه ها و شبکه های رایانه ای برای کارهای مدرسه ای و عملی، به قرن بیستم و اوایل دهه ی ۱۹۶۰ بر می گردد. اینترنت که در ۱۹۶۹ در دوران جنگ سرد از درون شبکه معروف پا گرفت، بسیار سریع رشد کرد. هیچ کس گمان نمی کرد این شبکه ی اطلاع رسانی در سال ۲۰۰۰ صاحب ۱۸۰ میلیون کاربر باشد. سرعت و شتاب این رشد به گونه ای بود که به حدود ۵۰۰ میلیون کاربر در سال ۲۰۰۳ بالغ گردید. این توسعه ی سریع فناوری اطلاع رسانی به همراه عوامل دیگری چون تبدیل جامعه ی صنعتی به جامعه ی اطلاعاتی، تغییرات جمعیتی، جهانی تر شدن فعالیت های حرفه ای، گسترش نیروهای بازار در محدوده ی آموزش و به عبارت دیگر تجاری شدن مقوله ی آموزش، همه و همه، تأثیرات شگرف در امر آموزش داشتند (مشایخ، ۱۳۸۹: ۲۱۴).
در سال ۱۹۸۴ دیوید پرکینز و همکارانش در دانشگاه هاروارد، طرح مدارس هوشمند را به عنوان تجربه ای نوین در برنامه های آموزش و پرورش، با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات و ارتباطات ارائه نمودند. این طرح به تدریج در چند مدرسه اجرا گشت و بعدها تا حدودی توسعه یافت.

گفته می شود اولین مدارس هوشمند در سال ۱۹۹۶ در انگلستان تأسیس شد و سپس طرح راه اندازی مدارس هوشمند  در کشور مالزی به اجرا درآمد و با ارائه ی الگوی موفق، توانست تجربه خود را به سایر کشورها نیز منتقل کند و امروزه علاوه بر مالزی کشورهای ایرلند، مصر و استرالیا نیز برای هوشمند کردن مدارس خود اقدام کرده اند (درانی و رشیدی،  ۱۳۸۶: ۴۳).

۲-۲-۱۵-۱-         پیشینه ی هوشمند سازی مدارس در ایران
در دهه های اخیر، گستره ی فعالیت در زمینه ی آموزش و یادگیری نیز همچون دیگر فعالیت های علمی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و غیره، از توسعه و پیشرفت سریع فناوری و ظهور پدیدهایی چون ماهواره، رایانه، اینترنت و غیره متأثر و دگرگون شده است.

استفاده از فناوری در آموزش ایران به زمان بهره گیری از ابزارهای کمک آموزشی سمعی بصری شامل نمایش اسلاید و فیلم های آموزشی در کلاس درس باز می گردد. پس از آن، تلویزیون به عنوان رسانه آموزشی مورد توجه قرار گرفت و تلویزیون آموزشی ملی ایران به طور رسمی به امر آموزش همگانی در سراسر کشور پرداخت.

پس از ورود صنعت رایانه به ایران و رشد و نفوذ رایانه های شخصی در میان اقشار مختلف فرهنگی اجتماعی، فعالیت در زمینه ی آموزش مبتنی بر رایانه نیز آغاز گشت و بیش از ده سال است که در این زمینه فعالیت می شود و این امر با تولید لوح های فشرده آموزشی آغاز گردیده است.

به طور کلی، از نیمه ی سال ۱۳۸۰ به بعد، رویکرد به این مقوله جدی تر و فعالیت های عملیاتی در زمینه آموزش اینترنتی و بهره گیری از پهنای باند مخابراتی برای ارائه ی دوره های آموزشی در گوشه و کنار کشور آغاز شد تا اینکه طبق مصوبات شورای فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش در سال تحصیلی۱۳۸۴-۱۳۸۳، پایلوت مدارس هوشمند به سازمان آموزش و پرورش شهر تهران  محول گردید.

پس از طرح موضوع در شورای راهبری فناوری اطلاعات و ارتباطات تعداد ۴ دبیرستان در ۴ منطقه تهران انتخاب و از سال تحصیلی بعد اجرای آزمایشی طرح در این مدارس آغاز گردید. برای اجرای طرح، وضعیت موجود مدارس از لحاظ تجهیزات و وضعیت نیروی انسانی مورد بررسی قرار گرفت.

مدیران مدارس فوق ضمن شرکت در جلسه های متعدد کارشناسی در جریان امر قرار گرفتند. تجهیز و ایجاد شبکه واحدهای داخلی و نحوه ی تولید محتوای الکترونیکی، آموزش معلمان(زبان انگلیسی و مهارت های ICDL) به انجام رسید (مرکز آمار فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش، ۱۳۹۰: ۵۰).

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه ها  :

پایان نامه مطالعه تأثیر تکنولوژی مدارس هوشمند بر توانمندسازی دانش آموزان 

جدول ۲-۱):  آمار مدارس هوشمند براساس اظهار ادارات کل استان ها- تیرماه ۹۰
 

مدارس هوشمند کل کشور
مدارس نیمه الکترونیک
مدارس الکترونیک
مدارس نیمه هوشمند
۳۶۶۰
۲۸۰۰
۸۴۰
۲۰
از مجموع ۳۶۶۰ مدرسه ی عنوان شده، حدود ۲۰ مدرسه جزء مدارس نیمه هوشمند، ۸۴۰ مورد به عنوان مدرسه ی الکترونیک و ۲۸۰۰ مدرسه به عنوان مدرسه ی نیمه الکترونیک تلقی می شود (مرکز آمار فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش،۱۳۹۰: ۵۲).

مطابق برنامه ی عملیاتی وزارت آموزش و پرورش جهت اجرای برنامه پنجم توسعه ی کشور، کلیه ی مدارس کشور می بایست تا پایان سال ۱۳۹۴ در یکی از مراحل پنج گانه هوشمند سازی  قرار گیرند.

جدول ۲-۲): دسته بندی مدارس با توجه به رویکرد فاوا در طرح تحول بنیادین (مرکز آمار فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش، ۱۳۹۰).
 

مدرسه نیمه الکترونیک
مرحله ۱
کسب کمتر از ۶۰ امتیاز از فرم پیوست ۲
مدرسه الکترونیک
مرحله ۲
کسب   ۶۰  تا ۱۲۰ امتیاز از فرم پیوست ۲
مدرسه نیمه هوشمند
مرحله ۳
کسب   ۱۲۰  تا  ۱۸۰امتیاز از فرم پیوست ۲
مدرسه هوشمند
مرحله ۴
کسب   ۱۸۰  تا ۲۴۰ امتیاز از فرم پیوست ۲
مدرسه هوشمند پیشرفته
مرحله ۵
کسب   ۲۴۰ تا ۳۰۰ امتیاز از فرم پیوست ۲
طبق آمار ثبت شده ی مهرماه ۱۳۹۰ در پایگاه داده آماری مرکز آمار و فناوری اطلاعات وزارت آموزش  و پرورش، بالغ بر ۱۲۰۰۰۰ مدرسه ی فعال در سطح کشور وجود دارند و حدود نیمی از آنها در قالب مجتمع های آموزشی فعالیت می کنند (مرکز آمار فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزش و پرورش، ۱۳۹۰: ۵۳).