الف ) هزینه های کمی
– هزینه دیر رسیدن به بهره برداری یا سود از دسته رفته

– هزینه ناشی از گرانشدن منابع مصرفی (مصالح و … )

– افزایش هزینه منابع کاری (نیروی انسانی و تجهیزات و … )

– هزینه بهره سرمایه صرف شده

ب ) هزینه کیفی

– ضرر از دست دادن بازار رقابت در مدت زمان تاخیر

– ضرر ناشی از دست رفتن اعتبار شرکت

– ضرر ناشی از کاهش درآمد دولت و رفاه اجتماعی مردم

– ضررها و مشکلات غیر مالی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی (پروژه هایی با کارکرد رفاه عمومی مانند ساخت نیروگاه ها … ) [۸]

۲-۱۰-۶- مزیت های آنالیز تاخیرات پروژه ها
 

مزیت آنالیز تأخیرات در پروژه ها، شناسایی عوامل ایجاد کننده تأخیرات، ریشه یابی منشأ بروز تأخیرات، اولویت بندی عوامل تأخیرو نهایتاً طبقه بندی عوامل ایجاد کننده تأخیرات براساس ماهیت آنها، استانداردها و المانهای مدیریت پروژه، سازمانهای ذینفع در پروژه ها و قابل اجتناب یا غیرقابل اجتناب بودن تأخیرات و دسته بندی آنها، خواهد میباشد. دیگر مزیت آنالیز تاخیرات برای شرکت های مهندسی مشاور وپیمانکاری مجری پروژه ها ارائه اطلاعات تحلیلی و کارشناسی و راهکارهای مناسب به اینگونه شرکتها برای اجرای صحیح و به موقع پروژه ها و قراردادهای منعقده با مشتریان و کارفرمایان خود از جمله شرکت صنایع پتروشیمی ایران و اتخاذ استراتژی و بستر مناسب جهت شناسایی نقاط ضعف موجود و بهبود فرآیند مدیریت پروژه می باشد. تحقیقات نشان می دهند که مسئولین ذیربط در پروژه ها بر این اعتقادند که عوامل تأخیر را بطور کامل می شناسند. اما حقیقت آن است که بنا به دلیل وجود فعالیتهای موازی، تعامل میان فعالیت ها و عوامل محیطی فراوان تأثیرگذار بر فعالیت ها، شناسایی این عناصر و تجزیه و تحلیل آنها به راحتی امکان پذیر نبوده و نیازمند پژوهش های کارشناسی و دقیق می باشد[۶].

۲-۱۱- تحقیقات صورت گرفته بر روی علل ایجاد تاخیر در پروژه های EPC
رضا بیوسه (۱۳۸۵)
با انجام مطالعات کتابخانه ای و پژوهش های میدانی به شناسایی ۱۵۶ عامل در به تاخیر افتادن پروژه های EPC  صنایع نفت وگاز پرداخت. وی با اعمال نظر خبرگان، این تعداد را به ۴۹ عامل تقلیل داد که عبارتند از : ۱۰ عامل جهت فاز مهندسی، ۱۶ عامل تدارکات و ۲۳ عامل ساخت. این عوامل در قالب پرسشنامه در اختیار جامعه آماری، شامل کارکنان شرکت ملی نفت (کارفرما) و پیمانکاران مجری پروژه ها قرار گرفت. پس از انجام تحلیلهای آماری، مؤثرترین عوامل به کمک توزیع دوجمله ای از میان ۴۹ عامل اولیه شناسایی نمود. سپس به کمک نرم افزار Choice  Expert  پرسشنامه مقایسات زوجی تهیه و بعداز دریافت نظر مسوولین پروژه ها و تحلیل نظر آنها با بهره گیری از روش AHP ، اهمیت موثرترین عوامل معرفی شده محاسبه و عوامل به ترتیب درجه اثرگذاری معرفی  نمود که به شرح جدول زیر می باشند :

جدول ۲-۱-  موثرترین عوامل در به تاخیر افتادن پروژه ای EPC صنایع نفت وگاز[۵]

فاز
شماره سوال
شرح دلایل تاخیر
            مهندسی
۱
عدم به کارگیری و استخدام نیروهای مجرب و متخصص
۲
پاسخگویی با تاخیر بخش مهندسی پیمانکار (مشاور) نسبت به تغییرات مورد نیاز در نقشه ها و … در حین اجرای پروژه (عدم هماهنگی و همکاری لازم بخش مهندسی با بخش اجرا)
تدارکات
۳
تهیه مواد و مصالح بدون کیفیت مناسب
۴
تاخیر در ارسال و حمل کالا از سوی تامین کنندگان و استهلاک/خرابی مواد و مصالح درحین حمل

/>۵
غیر قابل پیش بینی بودن نرخ تورم و افزایش قیمت مواد و مصالح نسبت به زمان ارائه نرخ و برآورد هزینه های پروژه
                ساخت
۶
ارائه قیمت غیرواقعی (پایین) در زمان برگزاری مناقصه توسط پیمانکار، فقط با هدف برنده شدن در مناقصه
۷
تاخیر در پیگیری مسایل و حل کردن مشکلات (درون و برون سازمانی)  از سوی مدیران پروژه کارفرما
۸
کمبود نیروی انسانی پیمانکار جهت انجام تمامی فعالیتهای اشاره شده در برنامه زمانبندی و همچنین تخصیص نامناسب و ناکارآمد نفرات در جبهه های مختلف کاری توسط پیمانکار
۹
عدم پرداخت به موقع دستمزد به کارکنان و پیمانکاران دست دوم، از سوی پیمانکار عمومی
سپس پرسشنامه های تهیه شده در میان رده بالاترین کارکنان کارفرما و پیمانکار توزیع شد و پس از جمع آوری، تحلیل داده ها به کمک نرم افزار EXPERT CHOICE  و گزینه AHP گروهی این نرم افزار، به جهت تلفیق تمامی نظرات، صورت گرفت که نتایج به تفکیک فازهای پروژه در شکل های  (۲-۱) ، (۲-۲) و (۲-۳ ) آورده شده است. [۸]

شکل ۲-۱- وزن های به دست آمده فاز طراحی و مهندسی (ترکیب تمامی نظرات)
 

شکل ۲-۲- وزن های به دست آمده فاز تهیه و تدارکات کالا (ترکیب تمامی نظرات)
 

شکل ۲-۳- وزن های به دست آمده فاز ساخت و اجرا (ترکیب تمامی نظرات)
 

(قابل ذکر است که نرخ ناسازگاری[۱] در محاسبات روش AHP باید کوچکتر یا مساوی ۱/۰شود که تحقق این امر در تمامی جداول این مقاله، قابل مشاهده است ) با بررسی شکل های های  (۲-۱) ، (۲-۲) و (۲-۳ )می توان جدول شماره ۵ را جهت شناسایی موثرترین عامل هر فاز نتیجه گیری کرد [۵] :

جدول ۲-۲– موثرترین عوامل هر فاز از نظر کارفرما و پیمانکار

فاز
شرح دلایل تاخیر
مهندسی
عدم به کارگیری و استخدام نیروهای مجرب و متخصص
تدارکات
تاخیر در ارسال و حمل کالا از سوی تامین کنندگان و استهلاک/خرابی مواد و مصالح درحین حمل
ساخت
ارائه قیمت غیرواقعی (پایین)  در زمان برگزاری مناقصه توسط پیمانکار، فقط با هدف برنده شدن در مناقصه
 

همانطور که مشاهده می شود عوامل « عدم به کارگیری و استخدام نیروهای مجرب و متخصص»،   « تاخیر در ارسال و حمل کالا از سوی تامین کنندگان و استهلاک/خرابی مواد و مصالح درحین حمل» و « ارائه قیمت غیرواقعی (پایین) در زمان برگزاری مناقصه توسط پیمانکار، فقط با هدف برنده شدن در مناقصه » به ترتیب جهت فازهای طراحی و مهندسی، تهیه و تدارکات کالا و ساخت و اجرا به عنوان تاثیرگذارترین عوامل بر رخداد تاخیر در پروژه ها شناسایی شدند. [۸]

پیمان آقایی دیبایی (۱۳۸۴)
تحقیقی را براساس اطلاعات دریافتی از وضعیت پیشرفت پروژه های یکی از شرکت های  ارائه دهنده خدمات مشاور مهندسی، فعال درپروژه های EPC ، تهیه نموده که هدف از تهیه آن تشریح و روشن تر ساختن علل و مشکلات تاخیر در اجرای پروژه ها بوده است . با توجه به تعداد پروژه های فعال در شرکت مورد بررسی، شناسایی عوامل تأخیر و کنترل و پیشگیری آنان جهت جلوگیری یا کاهش تأخیرات و هدایت منابع و امکانات موجود به سمت استفاده بهینه و افزایش کارایی، مفید و حایز اهمیت بوده است. همچنین با توجه به پیچیدگی، ویژگی، و حساسیت خاص پروژه های EPC در ابعاد مهندسی، اجرایی و قراردادی، تأخیرات ایجاد شده دراین پروژه ها حائز اهمیت بوده و نیاز به بررسی و تجزیه و تحلیل علمی داشته است. لذا با توجه به اصل اجتناب ناپذیر تأخیرات و تأثیرات آن بر پروژه، با تمرکز بر تأخیرات رخ داده در پروژه ها، به تجزیه و تحلیل علل ایجاد تأخیرات و منشأ بروز آنها پرداخته است، که این موارد شامل عواملی چون عدم قطعیت های حاکم برمسایل مهندسی و اجرایی، تغییر در مفروضات اولیه پروژه، تغییر در محدوده و دامنه کاری پروژه، ضعف در مطالعات اولیه، عوامل محیطی وتأثیرات آن، بی تجربگی مجریان پروژه ها، نبود امکانات لازم و کافی و غیره  را شامل می شود و در نهایت به تشریح عوامل تأخیر در دو گروه عوامل داخلی و خارجی  به شرح زیر پرداخته است  [۶]:

الف : عوامل تأخیر داخلی

عوامل تأخیر مرتبط با برآوردهای نیروی انسانی و زمان
این عوامل شامل مواردی چون عدم تناسب نفرساعت برآورد شده با مجموعه فعالیتهای تخصیص داده شده به آنها، تخصیص ناکافی نیروی انسانی برای فعالیت ها، عدم تطابق کیفیت نیروی کار با آنچه در برآوردها پیش بینی شده، بررسی میزان حجم کاری در نفرات کلیدی بخشهای مهندسی، بررسی اولویت در تخصیص منابع کمیاب و محدود میان عناصر ساختار کارهای پروژه و ارزیابی ضوابط، معیارها و دستورالعمل اولویت گذاری میان فعالی تها می باشد. [۶]

عوامل تأخیر مرتبط با نارسایی سیستم های اطلاع رسانی بخش های مهندسی
این عوامل شامل مواردی چون میزان و کیفیت اطلاع رسانی از جانب مدیر پروژه و بخش کنترل پروژه به تیمهای مهندسی، میزان آشنایی واشراف کارشناسان به فرآیند تولید مدارک و انتقال اطلاعات به بخش ها، نحوه ارتباطات مؤثر بین مهندسان پروژه با بخش های مهندسی ومیزان هماهنگی انجام گرفته بین بخشی در ارجاع آخرین Revision مدارک به بخشهای مرتبط و رعایت و توجه به توالی تولید مدارک و انجام فعالیتها می باشد. [۶]