فیبرونکتین[۱۴]، برای تهاجم و دست اندازی امری ضروری است. یاخته­های اپتیلیال طبیعی ،در بخش قاعده­ای خود، برای لامینین غشای پایه، گیرنده­هایی دارند، اما تعداد این گیرنده­ها در سلول­های سرطانی بیشتر است(۲).
دومین مرحله در تهاجم عبارت است از انهدام موضعی غشای پایه و بافت هم بند بینابینی. سلول­های سرطانی یا خودشان آنزیم­های پروتئولیتیک[۱۵] ترشح می کنند یا یاخته های بدن میزبان را وادار به ترشح و ساخت پروتئازها می نمایند. چندین آنزیم از قبیل کلاژناز نوع IV و فعال کننده پلاسمینوژن از نوع اوروکیناز و کاپتین B در جریان این انهدام موضعی دست دارند ، کلاژناز نوع IV یک پروتئاز فلز داراست که کلاژن نوع IV غشای پایه اپی تلیوم و عروق را تجزیه می نماید(۲).جابجایی سومین مرحله تهاجم است که در آن سلولهای سرطانی از میان غشای پایه عبور می نمایند(۶).
۱-۷-۳-۲ گسترش عروقی و سکنی گزیدن سلولهای سرطانی :
به محض اینکه پای سلولهای سرطانی به گردش خون باز شد ، در معرض تهاجم سلولهای ایمنی میزبان قرار می گیرند. در جریان خون، برخی از یاخته های سرطانی با جمع شدن به دور هم و اتصال به لوکوسیت دمای در گردش و به ویژه پلاکتها[۱۶]، آمبولی تشکیل می دهند و به این ترتیب تا حدی از چنگ سلولهای ضد تومور میزبان می گریزند. با این حال اکثر سلولهای سرطانی به صورت جداجدا در جریان خون منتقل می شوند . فرآیند خروج این سلولهای سرطانی یا آمبولی های توموری از جریان خون شامل چسبیدن به اندوتلیوم عروق و پس از آن خروج از طریق غشای پایه به وسیله همان مکانیسم هایی که در جریان تهاجم دست داشتند، می باشد.(۲)۱-۸ سرطان بیماری ناشی از تمایز غیر طبیعی:
سرطان از سلولهای مشتق شده از بافت­های طبیعی بدن تشکیل شده است. یک تفاوت مهم بین سلولهای سرطانی و سلولهای طبیعی عبارتست از عدم تمایز یابی طبیعی سلولهای سرطانی. زودرس ترین تغییرات کارسینوژنیک مشاهده شده در یک سلول بالغ تمایز یافته ممکن است باعث ایجاد سلولی با مشخصات بسیار شبیه اما تغییر یافته با سلول بالغ طبیعی شوند. به طوریکه تفاوت اولیه بین سلولهای طبیعی و سلولهای تغییر یافته به وسیله کارسینوژن در متابولیسم،آنزیمها ساختار سطح سلولی و دیگر جوانب ممکن است بسیار ظریف باشد(۱). چون تشخیص سرطان و نیز طرح ریزی عوامل انتخابی مخرب سلولهای سرطانی به تفاوت­های بین سلولهای سرطانی و طبیعی وابسته می­باشد، لذا استراتژیهای متکی به تشخیص و درمان نسبت به موقعیتی که تغییر بدخیمی زودرس تر در یک سلول ریشه­ای اولیه تر و در حال تکثیر اتفاق افتدتا حدودی متفاوت خواهند بود اگر چه که سلولهای سرطانی واجد تمایز کمتری نسبت به همتاهای بالغ خود هستند.
خصوصیات فنوتیپی سلولهای سرطانی :
سلولهای طبیعی با سرطانی شدن دچار تغییرات شاخصی در ساختار و عملکرد خود می شوند که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱.اغلب سلولهای بد خیم دچار آناپلازیا[۱] می شوند. طی این فرآیند تمایز یافتگی سلول کاهش یافته و ویژگی های تخصصی آنها تا حدی از بین می رود(۸۷).
۲.سلولهای سرطانی از خود اندازه ی بزرگتر با هسته ای نامنظم و هستک های پایدار نشان می دهند(۸۷).
۳.سطح سلولهای سرطانی را میکروویلوس ها و لاملا پودیاها می پوشاند (۸۷).
۴.میتوز در این سلولها افزایش یافته و میتوزهای غیر طبیعی و سلول های غول پیکر چند هسته ای نیز در بین آنها دیده می شود (۸۷).
۵.تغییرات هسته ای به دنبال ترانس فرماسیون(Trans Formation)در کروموزوم ها رخ می دهد. برای مثال اغلب سلولهای سرطانی دارای انحرافات کروموزومی از نوع آنیوپلوئیدی(Aneuploidy)(تعداد نادرست کروموزومها)و یا جابجایی(Translocation)قطعه ای از کروموزوم هستند مانند کروموزوم فیلادلفیا که شکلی غیر طبیعی از کروموزوم است که در نتیجه ی جابجایی قطعه­ای از کروموزوم ۲۲ به کروموزوم ۹ ایجاد شده است(۸۷).
۶.حذف پاسخ های آپوپتوزیس[۲] یا برگ برنامه ریزی شده سلولی، آپوپتوزیس سلولهای سرطانی شده را وادار به خود کشی می کند (۸۷).
۷.کاهش سازمان یابی اسکلت سلولی یا از بین رفتن این سازمان یابی (۸۷).
۸.بروز تغییرات گسترده در سطح سلول که توام با کاهش یا افزایش ترکیبات خاص می باشد. در این حال سلولهای سرطانی پروتئین­های سطحی جدیدی به نام آنتی ژن های توموری (Associated Antigen Tumor) را می سازند(۸۷).۹.افزایش سیالیت غشای پلاسمایی(۸۷).
۱۰.سیستم های جذب قندها و اسیدهای آمینه در سلولهای سرطانی به فراوانی فعال می شود(۸۷).
۱۱.کاهش چسبندگی سلولها به یکدیگر و به بستر کشت. به عبارت دیگر وابستگی تکیه گاهی(Anchoroge Dependence)در این سلولها کاهش می یابد و منجر به حرکت آزادانه آنها در محیط های کشت و در بافت های بدن (متاستاز) می شود(۸۷).
۱۲.سلولهای سرطانی از خود تمایل به توده ای یا مجتمع (Agglutinate) شدن در برابر لکتین ها[۳](ترکیبات پروتئینی که دارای جایگاههای متعدد اتصال به کربوهیدراتها هستند)را نشان می دهند(۸۷).
۱۳.کاهش اتصالات فاصله دار که منجر به کاهش ارتباط بین سلولی می شود(۸۷).
۱۴.سلولهای سرطانی ، پروتئازهای ترشحی خاصی را ترشح می کنند. برای مثال یکی از پروتئازهای اصلی ترشح شده از سلولهای سرطانی ، فعال کننده پلاسمینوژن (Plasminogen Activator) است که واکنش شکسته شدن پلاسمینوژن (پیش ساز غیر فعال) به پلاسمین [۴]را کاتالیز می کند. با توجه به وجود پلاسمینوژن در غلظت بالا در محلول های برون سلولی، تبدیل آن به پلاسمین منجر به افزایش فعالیت پروتئازی این ترکیب ، در پیرامون تومورهای بدخیم می شود(۸۷).
۱۵.برخی از سلولهای سرطانی پروتئین هایی را ساخته و ترشح می کنند که معمولا توسط رویان ترشح می شوند، برای مثال α-فتو پروتئین(Fetoprotein–α)،پروتئینی است که توسط سلولهای کبدی رویانی ساخته می شود و تنها به مقدار کم در افراد بالغ قابل رد یابی است،اما در سرطان کبد، مقدار این ترکیب در جریان خون به طور ناگهانی افزایش پیدا می­ کند . آنتی­ژن کارسینوآمبریونیک (CEA =Antigen Carcinoembryonic) گلیکو پروتئینی در لوله گوارش رویانی و هورمون های طفل درون رحمی مانند کوربونیک گنادوتروپین (Chrionic Conadotropin) و لاکتوژن جفتی (Plocental Lactogen) توسط تومورهای انسانی ترشح می شوند(۸۷).
۱۶.سلولهای سرطانی توانایی سنتز و ترشح فاکتورهای رشد از جمله Eef و Ief را پیدا می کنند. ازاین رو این سلولها در محیط کشت به افزودن این فاکتورهای القاء کننده ی تقسیم نیاز دارند(۸۷).
۱۷.این نوع تومورها با کمک فاکتورهای رشد ترشحی خود قادر به تحریک تشکیل رگ های خونی یا رگ زایی Angiogenesis هستند. این توانایی عامل مهمی در تعیین قابلیت رشد و تهاجمی تومورها است (۸۷).
۱۸.در این سلولها ظرفیت رشد و تقسیم نامحدود می شود. برای مثال سلولهای طبیعی فیبروبلاست در محیط کشت در حدود ۶۰-۵۰ نسل به وجود می آورند و سپس تحلیل رفته، می میرند. اما سلولهای بد خیم نمی میرند. برای مثال سلولهای هلا(Hela) که در سال ۱۹۵۳ از کارسینومای رحم به دست آمده است در محیط کشت بدون هیچ گونه علائمی از تحلیل در حدود ده هزار بار تکثیر شدند(۸۷).
۱۹.در سلول سرطانی مهار وابسته به تراکم(Denstiy Dependent inhibition) کاهش می یابد(۸۷).
۲۰.در سلولهای سرطانی مهار تماسی (Contacf inhibitiin) وجود ندارد ، در این حال به علت ظرفیت نامحدود رشد و تقسیم حالت چند لایه ای یا روی هم قرار گرفتن لایه های سلولی رخ می دهد(۸۷).۲۱.در سلولهای سرطانی چرخه سلولی غیر طبیعی است. سلولهای سرطانی در شرایط تراکم بالای سلولها و غلظت کم سرم غذایی به رشد و تکثیر خود ادامه می دهند. اگر شرایط تغذیه ای برای این سلولها بسیار سخت گردد سلولها ترجیحا به جای ورود به G0 به طور تصادفی در نقاط مختلف چرخه سلولی می میرند(۸۷).
۱-۱۰ ژنهای مربوط به سرطان:
۱-آنکوژن‌ها:که در شرایط عادی در فرستادن پیام به سلول برای تکثیر نقش دارند. اختلال و تغییر در این سلول‌ها منجر به تکثیر نامنظم سلول شده و سلول سرطانی بشمار می‌رود.
۲-ژن‌های سرکوبگر تومور: این ژن‌ها پروتئین‌های خاصی را تولید می‌کنند که در شرایط عادی وظیفه معکوس آنکوژن‌ها را داشته و به سلول پیام توقف تکثیر می‌دهد.
۳-ژن‌های خودکشی:
خودکشی سلول‌ها یا مرگ سلول یکی از مهم ‌ترین عوامل پیچیده سلولی است که به سلول توانایی خودکشی در شرایط غیرمعمول را می‌دهد تا مانع شیوع تکثیر و آسیب‌دیدگی به سایر سلول‌ها ‌شود. هنگامی که ژن‌های خودکشی آسیب پیدا کنند دیگر قادر به فعالیت خود برای نابود کردن سلول معیوب نبوده و سلول سرطانی است.
۴– ژن‌های ترمیمی دی ان ای (DNA repairing genes) :
این ژن‌ها مسئول ترمیم دی ان ای آسیب دیده و معیوب هستند که با ترشح پروتئین‌های متفاوت زمینه ترمیم دی ان ای آسیب دیده را فراهم می کنند. اما زمانی که خود این ژن های ترمیمی دی ان ای آسیب می بینند سلول، دیگر توانایی ترمیم خود را از دست داده و اختلالات ژنتیکی و ترمیم نشدن دی ان ای منجربه سرطان می‌شود(۴).
۱-۱۱ عوامل سرطان :
۱) عوامل ژنتیکی :
۲) عوامل فیزیکی : مانند پرتو افکنی، تحریک مزمن در اثر حرارت های بالا و نور خورشید(اشعه ماوراء بنفش)
3)عوامل شیمیایی : مانند ترکیبات پلی سکلیک، آروماتیک (PAH)، نیتروز آمین ها، مشتقات بنزن
۴)عوامل بیولوژیکی : مانند ویروس­ها و انگل­ها طبقه بندی گردیده است.
۱-۱۱-۱ عوامل ژنتیکی :

ادامه خواندن

سایت های دیگر: