فلسفۀ وجودی هر سازمان انجام ماموریت و تحقق اهداف آن است. اهداف سازمان، تنها مشخص می سازد که چه مجموعه کارهایی باید انجام پذیرد، و در این راستا آنچه که در انجام کارها اهمیت می یابد، تاثیر عوامل داخلی و خارجی سازمان است. از میان عوامل داخلی، عامل نیروی انسانی همواره به عنوان یکی از مهمترین عوامل مطرح است. قابلیت ها، مهارت ها، توانایی ها، دانش و … همگی شاخص هایی هستند که بر عملکرد نیروی انسانی موثر می باشند و به تبع آن بر عملکرد سازمان تاثیر می گذارند. بنابراین هرچه کیفیت نیروی انسانی بهتر باشد و نقش ها و تعاملات سازمانی به طور منطقی در راستای استفادۀ بهینه از نیروی انسانی شکل گرفته باشد، می توان عملکرد بهتری از نیروی انسانی انتظار داشت. (نیکومرام،۱:۱۳۸۵)هوش عاطفی شناخت و کنترل هیجانهای خود،همدلی کردن با دیگران و حفظ روابط رضایت بخش است.به عبارت دیگر ، شخصی که هوش عاطفی بالایی دارد،سه مولفه شناختی،فیزیولوژیکی و رفتاری هیجانها را بطور موفقیت آمیزی با یکدیگر تلفیق می کند  (چان و دیگران،۲۰۰۱ :۶۱) هوش عاطفی تبیین می کند چرا افرادی با ضریب هوشی متوسط موفق تر از کسانی هستند که نمرات بسیار بالاتری در ضریب هوشی دارند.مقیاسهای سنتی هوش ، مجموعه بسیار مهمی از توانایی هایی که افراد را در زندگی واقعی کارآمد می سازد را نادیده می گیرند ، نظیر خودآگاهی ، کنترل تکانه ، پایداری ، اشتیاق، خود برانگیختگی و همدلی بنابراین هوش عاطفی را باید در همه افراد پرورش داد و مسئولین آموزش می توانند از آن برای آموزش به افراد مختلف استفاده کنند.از این گذشته هر روز ابعاد تازه ای از کاربردهای هوش عاطفی در مدیریت،مدیریت منابع انسانی و سازمانها روشن می شود(بابایی و مومنی ، ۱۳۸۴ :۲۰).
هوش عاطفی بیانگر آن است که در روابط اجتماعی و در بده بستانهای روانی عاطفی و در شرایط خاص چه عملی نامناسب است . هوش عاطفی موضوعی است که سعی در تشریح و تفسیر جایگاه هیجانها و احساسات در توانمندیهای انسانی دارد.یعنی فرد در شرایط مختلف بتواند امید را همیشه در خود زنده نگه دارد ، با دیگران همدلی نماید ، احساسات دیگران را بشنود ، برای بدست آوردن پاداش بزرگ تر ، پاداشهای کوچک را نادیده انگارد ، نگذارد نگرانی ، قدرت تفکر و استدلال او را مختل نماید ، در برابر مشکلات پایداری نماید و در همه حال انگیزه خود را حفظ نماید . عملکرد پایین افراد مشکلی است که تقریباً به همه افراد بدون توجه به مقام و جایگاه آنها آسیب می رساند.

مفهوم هوش عاطفی در حال حاضر مربوط به فلسفه ای در سازمانهاست که می خواهد عملکرد افراد را بهبود بخشد(جانسون و ایندویک ، ۱۹۹۹ :۵۴).اهمیت این بحث بر کارکنان و مسئولان سازمانها و موسسات پوشیده نیست که موفقیتهای حرفه ای تا حد زیادی تحت تاثیر عوامل  تشکیل دهنده هوش عاطفی است.بعضی از دلایل مربوط به اهمیت هوش عاطفی در محیط کار بسیار واضح است .در این مورد می توان به بازاریابهایی اشاره کرد که به آسانی اعتماد مشتریان را جلب کرده و سلیقه آنها را به آسانی کشف می کنند همچنین می توان به کارکنانی اشاره کرد که از لحاظ فنی توانمند بوده اما در کنار آمدن با دیگران و کنترل شرایط تنش زا ناتوان هستند.با توجه به اهمیت امر در سالهای اخیر بمنظور افزایش قابلیتهای عاطفی و اجتماعی در موسسات و سازمانها، برنامه های آموزشی ترتیب داده شده است . در این برنامه ها پرورش قابلیتهایی مثل خود آگاهی ، همدلی ، پشتکار ، انطباق پذیری ، کارآمدی و روابط اجتماعی موثر مورد توجه متخصصان قرار گرفته است(کاووسی ، ۱۳۸۱ : ۶۶)

به امید آنکه تحقیقی مفید و در خور توجه باشد و مدیران را به اهمیت این مساله متوجه سازد.

۱-۲- بیان مساله

اگر قرن ۱۸ و ۱۹ را قرن اختراعات و اکتشافات علمی بشر بدانیم ، قرن ۲۰ را بدون تردید باید قرن کاربردی کردن این تحولات در صحنه کار و صنعت دانست که نتیجه آن فن آوری و پیشرفت صنعتی امروز جهان را تشکیل می دهد اما سرعت تحولات در قرن ۲۰ آنچنان شتابدار بوده است که هر دهه آن را باید معادل قرنی به حساب آورد.بررسی تحولات دهه های گوناگون قرن ۲۰ نشان می دهد که تاکیدات صنعتی در آن از سوی سخت افزاری به سوی نرم افزاری، از کمیت به کیفیت  از توجه و تمرکز به ماشین و ابزار به انسان و از سودآوری شخصی و سازمانی محض به سوی منافع اجتماعی جهانی و زیست محیطی پیش می رود.(کاشانی ، ۱۳۸۲: ۱)

توجه به توسعه منابع انسانی از با اهمیت ترین پدیده های نیمه دوم بویژه دو دهه آخر قرن ۲۰ بوده است و از آنجاکه منابع انسانی یک سازمان،ارزشمندترین منبع آن محسوب می شوند و از طرفی کارکنان بیشترین وقت از زندگی خود را در محیطهای کاری و در تعامل با دیگران سپری می کنند بمنظور برقراری تعاملات موثر با دیگران و لذت بردن از کار در میان آنها ، نیاز به مهارتهای ارتباطی،انسانی و اجتماعی می باشد که علاوه بر این موارد اخیراً دستاوردهای تازه ای نیز توجه اکثر صاحبنظران مدیریت را به خود جلب کرده است که از آن بعنوان (هوش عاطفی) یا هوش هیجانی (EI) یاد شده است.مفهوم هوش عاطفی ژرفای تازه ای به هوش انسان بخشیده است و آن را به توانایی ارزیابی هوش عمومی فرد از خود گسترش داده است.(بار-آن ،۱۹۹۹).هوش عاطفی با شناخت فرد از خودش،ارتباط با دیگران و سازگاری و انطباق با محیط پیرامون که برای موفق شدن در برآورد خواسته های اجتماعی لازم است،مرتبط می باشد.بار-آن معتقد است هوش عاطفی توانمندی تاکتیکی (عملکرد فردی) است در حالی که هوش شناختی (IQ) [1] قابلیت

استراتژیک (قابلیت دراز مدت) است.هوش عاطفی پیش بینی موفقیت را ممکن می سازد،زیرا نشان می دهد که چگونه فردی دانشی را در موفقیت بلادرنگ بکار می گیرد  (بار-آن ، ۱۹۹۹) عاطفه یا هیجان در راهنمایی کردن رفتار و همچنین لذت بردن از زندگی و موفق بودن در زندگی مهم است.نمره های بهره هوشی (IQ) حاصل از آزمونهای بهره هوشی نتایج مهم را خوب پیش بینی نمی کند.تعدادی از مطالعات نشان داده اند که هوش عاطفی اساسی است برای کفایتهایی که بیشترین اهمیت را برای سلامتی،خوشحالی و موفقیت در زندگی دارند(چرنیس[۲] ، ۲۰۰۲) اصطلاح هوش بهر (IQ) سابقه حدود یکصد سال تحقیق بر روی صدها هزار نفر را به همراه دارد،اما هوش عاطفی مفهوم جدیدی است ، اصطلاح هوش عاطفی در سال ۱۹۹۰ بوسیله پیتر سالووی [۳]استاد دانشگاه ییل و همکارانش عنوان گردید و بحثهای بسیاری را برانگیخت.توجه به هیجانها و کاربرد مناسب آنها در روابط انسانی درک احوال خود و دیگران ،خویشتنداری و تسلط بر خواسته های آنی ، همدلی با دیگران و استفاده مثبت از هیجانها در تفکر و شناخت موضوع هوش عاطفی می باشد.سازه هوش هیجانی بیش از یک دهه است که توسط نظریه پردازان جدید هوش معرفی شده است و به اهمیت تاثیر آن در موفقیت افراد ، هر روز تاکید بیشتری می کند.

چیزی که بیش از همه مشغله فکری روانشناسان شده ، یافتن یک پاسخ عملی برای این سوال است که چرا تعدادی از افراد به رغم داشتن هوش شناختی بالا در کارهای خود شکست         می خورند و بر عکس تعدادی از افراد با هوش بهر پایین در تلاشهای خود موفقند؟ اهمیت این موضوع در این است که چنانچه افراد بدانند برای موفقیت بیشتر در محیطهای کار ، تحصیل یا زندگی صرفاً استفاده از هوش شناختی کافی نیست و هوش عاطفی هم در دستیابی به موفقیت بیشتر نقش دارد ، قادر خواهند بود به موفقیتهای بیشتری نایل شوند.

در تحقیق یوسفی یمین(۱۳۸۱) آمده است:((سازگاری کلی و هوش عاطفی می تواند اضطراب را پیش بینی کند.هوش بهر (IQ) در بهترین حالت خود تنها عامل ۲۰ درصد از موفقیتهای زندگی است ۸۰ درصد از موفقیتها به عوامل دیگری وابسته است و سرنوشت افراد در بسیاری از موارد در گرو مهارتهایی است که هوش عاطفی را تشکیل می دهند)).

(سیاروچی و دیگران [۴]، ۱۳۸۳)

هوش عاطفی با توانایی درک خود و دیگران (خود شناسی و دیگر شناسی) ارتباط با مردم و سازگاری فرد با محیط خویش پیوند دارد ، گلمن در کتاب خود تحت عنوان هوش هیجانی این طور بیان کرده است که هوش هیجانی بیشتر از هوش تحلیل گر ، پیش بینی کننده موفقیتها در مدرسه ، در کار و در منزل می باشد (گلمن[۵]،۱۹۹۵ :۵۴)

هوش هیجانی از ابعاد مختلفی تشکیل شده است که عبارتند از :

۱)خود آگاهی :آگاهی نسبت به هیجانها

۲)خود تنظیمی:اداره یا مدیریت هیجانهای خود

۳)خود انگیزی:هدایت احساسات در جهت هدف خاص

۴)آگاهی اجتماعی:درک هیجانها و احساسات و عواطف افراد دیگر

۵)مهارتهای اجتماعی:هدایت یا آموزش افراد دیگر برای اینکه بتوانند هیجانهای خود را اداره کنند(گلمن ، ۱۹۹۸، B :317  و ۳۱۸) از طرفی برای عملکرد هم تعاریف متعددی وجود دارد از جمله عملکرد عبارت است از ماحصل فعالیتهای یک فرد از لحاظ اجرای وظایف محوله در مدت زمان معین(آرمسترانگ[۶]،۱۹۹۹ :۵۷)

سعادت (۱۳۷۶: ۲۶۱) ((عملکرد را نتیجه واقعی و قابل اندازه گیری تلاش می داند)) وی اعتقاد دارد اگر چه تلاش منجر به عملکرد می شود ولی این دو تفاوت زیادی دارند اختلاف بین تلاش یعنی آنچه که کارمند می کوشد تا حاصل شود و عملکرد یعنی آنچه واقعاً حاصل شده است و بستگی به ترکیب دو متغیر ، خصوصیات و تواناییهای کارمند و همچنین تصوری که کارمند از نقش خود دارد ، می باشد .عملکرد شغلی بسیار پیچیده است و تصمیم گیری در مورد عملکرد خوب یا بد قضاوتی ارزشی تلقی می شود.در این قضاوتها ارزشهای جامعه ارزشهای شخصی و ارزشهای سازمانی به  گونه ای دخالت داده می شود(جردن[۷] ، ۱۳۷۶ ) هنگامی که کارکنان به روشنی نقش خود را شناخته و قبول دارند تلاش آنها به عملکرد بالا منجر می شود (کرتیز،۱۳۸۰: ۲۶) از اثرات منفی عملکرد پایین کارکنان در سازمان می توان به ایجاد       بی نظمی در سازمان ، افزایش غیبت و جابجایی که در نهایت منجر به افزایش هزینه های سازمان و کاهش بهره وری می گردد اشاره کرد.

تحقیقات مشابهی انجام شده که نشان می دهد اگر سازمان افرادی با هوش هیجانی بالا داشته باشد می توانند به راحتی در مواقع حساس و بحرانی بر مسایل و مشکلات فایق آمده و باعث ایجاد نوآوری های درخشانی گردند و می توانند از عواطف خود برای حل مشکلات                  بهره گیرند(حمیدرضا سیفی،۱۳۸۰ : ۱)

در اداره کل بیمه سلامت استان تهران اینگونه به نظر رسید که در اکثر مواقع کارکنان از ارتباطات موثر با یکدیگر برخوردار نیستند،در شناخت احساسات و عواطف خود و دیگران ضعیف عمل می کنند و در هنگام یاس و ناامیدی ، در شرایط بحرانی و در انطباق سریع و ایجاد خلاقیت در سازمان از توانایی لازم برخوردار نیستند.حل مساله بررسی تاثیر هوش هیجانی بر عملکرد کارکنان اداره کل بیمه سلامت استان تهران است، برای بررسی این مساله تحقیق پیش رو در پی پاسخ به این سوالات است:

سوال اصلی:

آیا هوش عاطفی بر عملکرد شغلی کارکنان موثر است؟

سوالات فرعی:

۱-آیا کارکنانی که از هوش هیجانی بالایی برخوردارند از عملکرد بالایی نیز برخوردارند؟

۲-چه بخشی از ابعاد هوش هیجانی تاثیر بیشتری بر عملکرد کارکنان دارد؟

۱-۳- اهمیت و ضرورت پژوهش

دنیای امروز دنیای رقابتهای پیچیده اقتصادی است و در این میان سازمانهایی موفقند که کارکنان شایسته تری داشته باشند.پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که راز موفقیت افراد را باید در میزان هوش هیجانی آنها جستجو کرد.هوش هیجانی همانند چتری است که مجموعه ای از مهارتها و خصایص فردی را در زیر خود جمع کرده است ، معمولاً این ویژگیها را مهارتهای لطیف[۸] یا مهارتهای درون فردی و بین فردی نامگذاری می کنند.

این مهارتها به گونه ای هستند که با حوزه های سنتی مهارت و تخصصی از قبیل دانش مشخص،هوش عمومی و مهارتهای فنی و حرفه ای ارتباط چندانی ندارند و از آنها جدا         می شوند.اغلب دانشمندان هوش هیجانی عقیده دارند که بمنظور تعادل در رفتار، برخورداری از عملکرد بهتر در جامعه یا در یک سازمان یا حتی در درون خانواده و زندگی زناشویی باید انسانها دارای بهره هوشی و بهره هیجانی بوده و استفاده مناسبی از هر دو اینها ببرند.

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

 
۱-ارزیابی و ابراز هیجان:

ارزیابی و ابراز هیجان بواسطه مولفه های کلامی و غیر کلامی همچنین ارزیابی هیجان در دیگران بوسیله مولفه های فرعی ادراک غیر کلامی و همدلی ، مشخص می شود.

۲-تنظیم هیجان در خود و دیگران:

تنظیم هیجان ، تجربه فراخلقی ، کنترل ، ارزیابی و عمل به خلق خویش و تنظیم هیجان در دیگران ، تعامل موثر با سایر افراد را شامل می شود.

۳-بهره برداری از هیجان:

استفاده از اطلاعات هیجانی درتفکر ، عمل و مساله گشایی است(مایر و سالووی ، ۱۹۹۰)

بعدها مایر و سالووی برای هوش هیجانی مدل چهار بعدی ، آگاهی هیجانی ، تسهیل هیجانی ، شناخت (ادراک ) هیجانی و کنترل هیجانی را در نظر گرفتند.

مدل فوق بر این نکته تاکید دارد که هوش هیجانی ساختی چند وجهی است و این ابعاد می توانند متقابلاً در افزایش تواناییها نقش موثر و کارآمدی داشته باشند.

شرح ابعاد مطرح شده در مدل چهار بعدی مایر و سالووی :

۱-آگاهی هیجانی:

به توانایی اطلاع از هیجاناتی که شخصاً تجربه می گردد و بیان و اظهار آنها و نیازهای هیجانی خود و دیگران اشاره دارد.بعنوان نمونه می توان به تمایز اظهارات درست یا نادرست هیجانات و نیز اظهارات صادقانه یا کاذب اشاره کرد.

۲-تسهیل هیجانی:

به توانایی فرد برای استفاده هیجانات در اولویت بندی تفکرات با تاکید بر اطلاعات مهمی که علت تجربه احساسات را شرح می دهند، اشاره دارد همچنین این عامل توانایی اخذ دیدگاه های چندگانه برای ارزیابی یک مشکل از تمامی زوایا را در بر می گیرد.

۳-شناخت(ادراک هیجانی):

به توانایی فرد برای درک چرخه های هیجانی و هیجانات پیچیده نظیر ، احساس همزمان وفاداری و خیانت دلالت می کند.

۴-کنترل هیجانی:

این بعد حول محور مدیریت هیجانات می چرخد.توانایی فرد برای وابستگی یا توقف یک عاطفه به عدم کاربرد آن در شرایط معین بستگی دارد.

برای مثال هنگامی که فرد طی یک برنامه تحول یا نابرابری و بی عدالتی شخصی مواجه      می شود ، احساس عصبانیت او ممکن است برانگیخته شود یا او را از اتمام یک وظیفه خاص منحرف کند.

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

گلمن اعتقاد دارد ، افراد در هر جایگاهی که با دیگران در تعامل هستند ، اگر بخواهند بهره وری بهینه و عملکرد بالایی داشته باشند و در سایه همکاری با دیگران به اهداف خود برسند لازم است در کنار توانایی فنی و حرفه ای به برخی از ویژگیهای خاصی که گلمن مجموعه آنها را هوش هیجانی می نامد ، مجهز باشند زیرا همین تواناییها هستند که در مواجهه با دیگران و یا موقعیتها شخص را هشیار، آرام ، محترم ، مراعات کننده ، حمایتگر ، گوش دهنده ، پاسخگو ، توضیح دهنده و پذیرنده می گرداند(گلمن ، ۱۹۹۵)
گلمن هوش هیجانی را از هوش بهر مجزا دانسته و معتقد است : هوش هیجانی شیوه استفاده بهتر از هوش بهر را از طریق خود کنترلی ، اشتیاق ، پشتکار و خود انگیزی شکل می دهد.

به عقیده او ، موفقیت در کار هشتاد درصد به هوش هیجانی و تنها بیست درصد به ضریب هوشی بستگی دارد (گلمن ، ۱۹۹۵) بیشتر اطلاعات موجود نشان می دهد ، هوش هیجانی بعنوان یک منبع قدرت در بسیاری از موارد مهم تر از ضریب هوشی است.

نظر کلی گلمن درباره هوش هیجانی را می توان در مصاحبه وی با جان اونیل [۱](۱۹۹۶) دریافت:

((هوش هیجانی نوع دیگری از هوش است مشتمل بر شناخت احساسات خویش و استفاده از آن برای اتخاذ تصمیمات مناسب در زندگی ، توانایی اداره مطلوب خلق و خوی ، وضع روانی و کنترل تکانش ها ، همان هوش هیجانی است.عاملی که به هنگام شکست ناشی از دست نیافتن به هدف در شخص ایجاد انگیزه و امید می کند)).

به نظر گلمن (۱۹۹۵) افراد برای فایق شدن بر چالشها باید مولفه های هوش هیجانی را در خود پرورش دهند این مولفه ها شامل :

خود آگاهی ، خود کنترلی(مدیریت بر خود) ، همدلی ، مهارتهای اجتماعی و خودانگیزی است.

البته مایر و سالووی علاوه بر جامعیت و تمامیت ماهیتی ، بر تواناییهای هیجانی که هیجانات و ادراکات را به هم مرتبط می سازد ، توجه دارند در حالیکه مدل گلمن ، شایستگیهای اجتماعی هیجانی (برخی ویژگیهای شخصیتی و نگرشها) را در خود جای می دهد(جردن ، ۲۰۰۴)

گلمن این مشخصه ها را در پنج حوزه جمع کرده و برای هر کدام از آنها ، ویژگیهای خاصی را برشمرده است:

الف:خودآگاهی:

خودآگاهی همان احساس احساسات، قبول آنها ، مشاهده خویش یا خویشتن نگری ، نگرش        بی طرفانه نسبت به حالات درونی خود ، شناخت حالات درونی ، شناخت نقاط ضعف و قوت خود و اعتماد به نفس است .

از نظر گلمن ، خودآگاهی ریشه و اساس دیگر مولفه های هوش هیجانی است و تا زمانی که از سطح خودآگاهی پایینی برخوردار باشیم در انتخاب هدف ، برنامه ریزی برای رسیدن به هدف ، مدیریت و کنترل احساسات خود ، بکارگیری نظمی که بتوان بر اساس آن با احساسات دیگران هماهنگ شد و حتی رشد مهارتهای اجتماعی متناسب به هدف و عمل ، با مشکل مواجه خواهیم شد.در واقع خودآگاهی قلب همه این مهارتها تلقی می شود چرا که هوش هیجانی زمانی آغاز  می شود که اطلاعات هیجانی ، سیستم ادراکی را فعال کرده باشد.بعنوان مثال برای اینکه بتوانید عصبانیت خود را کنترل کنید ، باید از آنچه باعث بروز آن

شده ، آگاه باشید.(وایزینگر ، ۱۹۹۸).

تعریف گلمن از خود آگاهی شامل ، درک عمیق و روشن از هیجانات و احساسات ، نقطه ضعف و قوت ، نیازها و سلایق خود است .

گلمن معتقد است افرادی که از سطح خودآگاهی بالاتری برخوردارند در کارهای خود دقیق بوده، امیدواری آنها غیر واقع بینانه نیست و مسئولیتی را قبول می کنند که در حد توان آنها باشد.

این افراد زمانی که در چالش قرار می گیرند به راحتی می توانند از تفکر خود برای رهایی از آن استفاده کنند و قادرند از تفکر خود برای کنترل احساسات بهره گیرند.

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

پایان نامه تاثیر هوش عاطفی بر عملکرد شغلی کارکنان 

 
ب : خودکنترلی (خودتنظیمی):

خودکنترلی و احاطه بر خود ، مدیریت هیجانات خود ، توانایی بازیافت هیجانی پس از یک صدمه هیجانی ، توانایی بر عمل نه بر واکنش ، ثبات در رفتارها در همه موقعیتها ، احساس مسئولیت در کار، انعطاف در برابر تغییرات و استقبال از نظرات جدید است.(گلمن ، ۱۹۹۵)

ج : همدلی (آگاهی اجتماعی):

کنار آمدن راحت با دیگران ، درک دیگران ، آگاهی و ارزش گذاشتن به نیازهای سایرین ، شور و اشتیاق برای خدمت کردن ، مفید بودن ، توان درک و قبول دگر اندیشی و سیاست مداری است.همدلی از مولفه های هوش هیجانی است و به بیان دقیق تر ، درک احساسات و جنبه های مختلف دیگران و بکارگیری یک عمل مناسب و واکنش مورد علاقه برای افرادی که پیرامون ما قرار گرفته اند ، می باشد.

در بین مولفه های هوش هیجانی تشخیص همدلی از همه راحت تر است . همه ما همدلی یک معلم با احساس را تجربه کرده ایم و تشخیص داده ایم که واکنش او تا چه حد باعث دلگرمی ما شده است (گلمن ، ۱۹۹۵)

د:مهارتهای اجتماعی:

کنترل دقیق هیجانات خود ، واکنش مناسب ، قانع سازی ، درک تفاوتها ، کار گروهی ، توان گفتگو ، ارتباط شفاف ، میانجی گری و توان برقراری ارتباط است.(گلمن ، ۱۹۹۵) معتقد است افرادی که می خواهند در ایجاد رابطه با دیگران موثر واقع شوند باید توانایی تشخیص ، تفکیک و کنترل احساسات خود را داشته و سپس از طریق همدلی یک رابطه مناسب برقرار کنند .

افراد فقط از طریق مهارتهای اجتماعی بالا می دانند در کجا و چه موقع از خود حالات هیجانی   نشان دهند(منصوری ، ۱۳۸۰)

ه: خود انگیزی:

شایستگیهای فوق و شاخصهای آنها به شرح ذیل است:
الف:شایستگیهای شخصی:

شایستگیهای شخصی عبارت است از این که فرد چگونه خود را مدیریت کند. این بعد شامل سه معیار ، خودآگاهی ، خود تنظیمی و خودانگیزی می باشد.

۱- خودآگاهی (Self Awareness)

معیار فوق شامل سه خرده معیار ، آگاهی هیجانی ، خودارزیابی صحیح و اعتماد به نفس است .

الف-آگاهی هیجانی (Emotional Awareness)

فرد نسبت به هیجانات خود و تاثیر آنها آگاهی و شناخت دارد.چنین افرادی:

-می دانند چه هیجاناتی را احساس می کنند و چرا؟

-به رابطه بین احساساتشان و آنچه فکر می کنند،انجام می دهند و یا می گویند، آگاه هستند.

-برای آنها قابل تشخیص است که چگونه احساساتشان بر عملکردشان تاثیر می گذارد.

ب:خودارزیابی صحیح و دقیق (Accurate Self Assessment)

آگاهی فرد از محدودیتها و نقاط قوت خود است.

چنین افرادی:

-از نقاط قوت و ضعف خود آگاهی دارند.

-اهل تفکرند و از طریق تجربه فرا می گیرند.

-بدنبال بازخوردهای روشن ، دیدگاه های جدید ، یادگیری مستمر و خود توسعه ای هستند.

-قادرند حس شوخ طبعی و دیدگاه های خود درباره دیگران را بروز دهند.

ج:اعتماد به نفس (Self Confidence)

اطمینان درباره ارزشها و ظرفیتهای خود است . چنین افرادی :

-با قوت و با احساس هویت به معرفی خود می پردازند.

-توانایی ارائه ایده های جدید و غیرمعمول و اصرار بر آنچه را که درست تشخیص می دهند ، دارند.

-با اراده عمل کردن و داشتن توانایی اخذ تصمیمات منطقی را به رغم وجود فشارها دارا       می باشند.

۲- خودتنظیمی (Self Regulation)

این معیار شامل پنج خرده معیار ، خود کنترلی ، قابلیت اعتماد ، وظیفه شناسی ، سازگاری و انطباق پذیری و نوآوری است.

الف:خود کنترلی (Self Control)

مدیریت کردن هیجانات و امیال خوب است.افراد دارای این شایستگی :

-توانایی مدیریت احساسات نسنجیده و هیجانات دردناک و غم انگیز خود را به خوبی دارند.

-خویشتن دار و آرام ، مثبت و خونسرد ، حتی در لحظات سخت و آزار دهنده می باشند.

-دارای افکار واضح و روشن هستند و در شرایط فشار ، تمرکز خود را حفظ می کنند.

ب: قابلیت اعتماد (Trust Worthiness)

حفظ معیارهای درستی ، صداقت و راستی است.افرادی که دارای این شایستگی هستند:

-اخلاقی عمل می کنند و فراتر از سرزنش و ملامت هستند.

-از طریق اعتماد و درستی ایجاد اطمینان می کنند.

-اشتباهات شخصی خود را می پذیرند و با اعمال غیر اخلاقی دیگران برخورد می کنند.

-سرسخت و قوی هستند و مواضع اخلاقی محکمی می گیرند.

ج:وظیفه شناسی (Conscientiousness)

مسئولیت پذیر بودن در مقابل عملکرد شخصی است . چنین افرادی :

-به تعهدات و وعده های خود عمل می کنند.

-برای تحقق اهداف خود همیشه پاسخگو هستند.

-درکارشان دقیق و سازماندهی شده عمل می کنند.

د: سازگاری و انطباق پذیری (Adaptability)

انطباق پذیری در مدیریت تغییر است. چنین افرادی :

-توان اعمال تغییرات سریع ، جابجایی اولویتها و مدیریت مستمر تقاضاهای چندگانه را دارا هستند.

-تاکتیکها و پاسخهایشان با اوضاع و احوال و شرایط متغیر مطابقت دارد.

-نگرش آنها نسبت به رویدادها انعطاف پذیر است.

ه : نوآوری (Innovativeness)

پذیرش راحت اندیشه های نو و اطلاعات جدید است . افرادی که دارای این شایستگی هستند:

-دارای قدرت خلق ایده های جدید هستند.

-برای حل مسایل و مشکلات راه حلهای بدیع و تازه جستجو می کنند.

-دارای دیدگاه های جدیدی هستند و قدرت ریسک کردن دارند.

۳- خودانگیزی (Self Motivation)

شامل چهار خرده معیار ، هدایت موفقیت ، تعهد ، قوه ابتکار و خوش بینی است.

الف:هدایت موفقیت (Achievment Drive)

به معنی تلاش در جهت بهبود یا دستیابی به استاندارد عالی است.چنین افرادی:

-برای کاهش عدم اطمینان و یافتن راه حلهای بهتر انجام کار ، اطلاعات لازم را جستجو       می کنند.

-به دنبال یادگیری چگونگی بهبود بخشیدن به عملکرد خود هستند.

-با هدایت و رهبری خوب برای تحقق اهداف و معیارهایشان، به دنبال نتیجه هستند          (نتیجه گرایی)

ب:تعهد (Commitment)

به معنی همسو بودن با اهداف گروه یا سازمان است.افرادی که دارای این شایستگی هستند:

-برای تحقق اهداف سازمان با فداکاری و از خود گذشتگی عمل می کنند.

-دارای حسی هدفمند برای انجام ماموریتهای بزرگتر و بالاتر هستند.

-در تصمیم گیری و تبیین انتخابهای خود ارزشهای اصلی گروه را به کار می گیرند.

ج: قوه ابتکار

به معنی آمادگی برای استفاده کردن از فرصتهاست.افرادی که دارای این شایستگی هستند:

-از هر فرصت و موقعیتی استفاده می کنند.

-بدنبال اهداف فراتر از نیازها و انتظارات خود می باشند.

-اگر کاری ضروری قلمداد شد ، با قوانین به صورت منعطف برخورد می کنند.

د: خوش بینی:

به معنی پافشاری در پی گیری اهداف علیرغم موانع و مشکلات است.چنین افرادی:

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

پایان نامه تاثیر هوش عاطفی بر عملکرد شغلی کارکنان 

 
مدل بار-آن دارای ۵ مولفه :

درون فردی(Interpersonal Components) ، سازگاری(Adaptability Components)،خلق و خوی عمومی(General Components) میان فردی(Between Personal Components) و مدیریت تنیدگی(Stress Management Components) با پانزده عامل به شرح ذیل است :

۱- مولفه های درون فردی :

توانایی اشخاص را در آگاهی از هیجانها و کنترل آنها مشخص می کند .

این مولفه شامل پنج عامل ، خودآگاهی هیجانی ، خود ابرازی ( جرات مندی ) ، عزت نفس ، خودشکوفایی و استقلال است.

۲- مولفه های سازگاری :

این مولفه شامل سه عامل ، واقع گرایی ، انعطاف پذیری و حل مساله است.

۳- مولفه های خلق و خوی عمومی :

این مولفه شامل دو عامل ، خوش بینی و شادمانی است.

۴- مولفه های میان فردی:

این مولفه ها شامل سه عامل ، همدلی ، مسئولیت اجتماعی و روابط میان فردی است.

۵-مولفه های مدیریت تنیدگی :

این مولفه شامل دو عامل ، توانایی تحمل استرس و کنترل تکانه هاست.