طی دودهه اخیر بخش قابل ملاحظه ای ازمطالعات سیستم های اطلاعات مدیریت به شناسایی عوامل مختلفی که بررفتارپذیرش وکاربرد یک فناوری اثرمی گذارند، متمرکزشده است. این موضوع به شکل گیری مدل های نظری متعددی دراین زمینه منجرشده استکه در ادامه  به بررسی  شناخته شده ترین و پرکاربردترین آنها پرداخته شده است.
2-2-  مبانی نظری و پیشینه کلی پژوهش:
تحقیقات IS مدت هاست که چگونگی و علت پذیرش فردی فناوری اطلاعات جدید را مورد مطالعه قرار داده است. در درون این عرصه ی وسیع از تحقیق و تفحص رشته های تحقیقاتی متعددی یافت شده است. یکی از رشته های تحقیقاتی بر پذیرش فردی فناوری با بهره گرفتن از هدف یا کاربرد به عنوان متغیر وابسته تاکید دارد. دیگر رشته های تحقیقاتی بر موفقیت اجرا در سطح سازمانی و تناسب فناوری با کار در بین دیگران اشاره دارند. از آن جایی که هر یک از این رشته ها کمک منحصر به فردی به پذیرش کاربر فناوری اطلاعات می کنند، مدل نظری باید در بررسی موجود گنجانده شوند، هدف باید درک کاربرد به عنوان یک متغیر وابسته باشد. نقش هدف به عنوان پیش بینی کننده ی رفتار حائز اهمیت است و در IS و قوانین مرجع به خوبی تثبیت شده است. شکل 1-2 چهار چوب مفهومی اساسی زیر بنایی گروهی از مدل ها را نشان می دهد که پذیرش فردی فناوری اطلاعات را توضیح می دهند که اساس این پژوهش را شکل می دهند. این پژوهش شناسایی هشت مدل نظری رقابتی کلیدی را بررسی می کند. (پیوست 1) هشت مدل را توضیح می دهد و عوامل تعیین کننده ی فرضی هدف و کاربرد را تعریف می کند. مدل ها به صورت فرضی  بین دو و هفت عامل تعیین کننده ی پذیرش برای یک مجموعه ی 32 ساختاری در نظر گرفته شده اند. (پیوست2) چهار متغیر تعدیل کننده (میانجی) مهم {تجربه، اختیاری بودن، جنسیت و سن} را شناسایی می کند که در ارتباط با این مدل ها حائز اهمیت هستند.

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

پایان نامه نظریه جامع تلفیقی پذیرش و کاربرد فناوری (UTAUT)

شکل1-2: مفهوم اساسی زیربنای، مدل های پذیرش کاربر(ونکاتش و همکاران2003)

فناوری مورد مطالعه، فناوری هایی که در بسیاری از تحقیقات مقایسه ای و بسط مدل، مطالعه شده اند، در مقایسه با فناوری های سازمانی پیچیده که عامل نگرانی مدیریتی و این پژوهش  هستند، فناوری های اطلاعاتی ساده و فرد گرایی هستند (ونکاتش[6] وهمکاران2003).

3-2-بررسی مدل های موجود پذیرش کاربر
برای استقرار تکنولوژی اطلاعات، مدل های  متفاوتی مورد استفاده قرار گرفته است.  برخی از این مدل ها مبنای تئوریک دارند و برخی دیگر به صورت مستقیم از بررسی ادبیات، مشاهدات و تجارب حاصل شده اند . مدل هایی با مبنای تئوریک غالبًا بر پایه نظریه های

تغییر یا به طور کلی نظریه های رفتاری بنا شده، پذیرش و استقرار یک تکنولوژی جدید اطلاعاتی را ناشی از یک نگرش، یا یک قصد رفتاری، و یا نهایتًا یک رفتار که منجر به پذیرش تغییر می شود می دانند . به منظور تعیین عوامل موثر بر کاربرد فناوری در یک سازمان مدل های مختلفی وجود داردکه عبارتند از:

1-3-2- مدل تئوری عمل مستدل (TRA):
تئوری عمل مستدل (کنش عقلایی) توسط فیش پاین و آجزن در کتاب “باور، نگرش، قصد ورفتار: مقدمه ای برتئوری و تحقیق” مطرح شده و مبتنی براین فرضیه است که افراد به طورمنطقی عمل می کنند. آنان تمام اطلاعات در دسترس درباره رفتار هدف را جمع آوری و به طور منظم ارزیابی می کنند، همچنین اثر و نتیجه اعمال را در نظرمی گیرند، سپس براساس استدلال خود تصمیم می گیرند که عملی را انجام دهند یا انجام ندهند. درمدل عمل مستدل و هنجارهای ذهنی فرد، عوامل تعیین کننده  قصدرفتاری می باشند و رفتاراستفاده از فناوری تنها متاثر از قصدرفتاری استفاده از آن فناوری محسوب می شوند. توسعه و آزمون تئوری عمل مستدل مبنی بر این فرض است که رفتارهای مورد مطالعه تحت کنترل بوده و کاملا ارادی هستند. بنابراین در این تئوری، رفتار، منحصرا تحت کنترل قصدرفتاری (نیت و اراده فردی)است. در صورتی که انجام رفتار به مهارت ها، منابع و فرصت هایی که به سهولت و رایگان دست یافتنی نیستند، نیز نیازدارد که این مورد در حوزه قابلیت های کاربردی تئوری عمل مستدل مورد ملاحظه قرار نگرفته است یا احتمالا به صورت ناقص به وسیله این تئوری پیش بینی شده است (ونکاتش و همکاران 2003، دیویس و همکاران 1989).

2-3-2- مدل تئوری رفتار برنامه ریزی  شده (TPB)
آجزن (1985) با وارد کردن سازه کنترل رفتاری درک شده به عنوان عامل تعیین کننده قصد رفتاری و رفتار، تئوری عمل مستدل را با عنوان تئوری رفتار برنامه ریزی شده توسعه داده شده است. این تئوری با واردکردن سازه کنترل رفتاری درک شده تلاش می کند، رفتارهای غیرارادی را نیز پیش بینی کند. براساس مدل TPB، رفتار انسان به وسیله سه مقوله هدایت می شود: اول، اعتقاد در زمینه پی آمد رفتار (باورهای رفتاری) و ارزیابی این پیامد. دوم، اعتقاد در مورد انتظارات هنجاری دیگران و انگیزه  تحقق این انتظارات (باورهای هنجاری) و در نهایت اعتقاد در زمینه وجود عواملی که ممکن است عملکرد را تسهیل یا آن را مختل کنند. باورهای هنجاری در هنجار ذهنی نمود پیدا می کند و باورهای کنترل رفتار درک شده منجر به شکل گیری قصد انجام رفتار می شوند؛ به عنوان یک قانون کلی، نگرش و هنجار ذهنی مطلوب تر و ادراک بیشتر از کنترل رفتاری، قصد فرد را برای انجام رفتار به صورت عملی، قوی تر خواهدکرد و در نهایت قصد و نیت به مرحله عمل می رسد و رفتار واقعی انجام می شود (ونکاتش و همکاران 2003، دیویس و همکاران 1989).

Westland, J. C., and Clark1