مسئوولیت مدنی درصورت اجتماع سه شرط۱-وجودزیاندیده۲-وجودمسئوول حادثه۳-وجود تعهد، به وجود می آید حال دراین خصوص هیچ مانعی و محدودیتی وجود ندارد که طرفین دوستانه درباره کیفیت و اجرای تعهد توافق کنند یا اینکه قاضی آن راتعیین کند. (حسین نژاد، ۱۳۸۹)

حال موضوع بحث دراین فصل این است، بعد از احراز تقصیر و خطای مربی و مسئوول شناخته شدن او چگونه باید خسارت توسط جبران شود و همچنین در چه زمانی مربی معاف از مسئوولیت می باشد. که دو بخش به این موضوع پرداخته خواهد شد.

 ۳-۱- جبران خسارت وارده

اثر مهم و اصلی مسئوولیت مدنی، حق جبران خسارت می باسد که به استناد آن زیان دیده می تواند بارجوع به انجام دهنده فعل زیانبار خواهان جبران خسارت وارده برخویش شود. هرچندازاین حق، به حق اقامه دعوا تعبیر می شود ولی اثرمستقیم و ذاتی مسئوولیت مدنی وجود حق اقامه دعوا برای زیان دیده نیست بلکه حق جبران خسارت است ولی اگرانجام دهنده فعل زیانبار از جبران خسارت خودداری نماید زیان دیده می تواند به اعتبارحق جبران خسارت، علیه او اقامه دعوا کند.

درعاوی مسئوولیت مدنی در باب ورزش ها، نیز اثر دعاوی برای جبران خسارت است وخواهان معمولاًیا یکی از شرکت کنندگان می باشد یا یکی ازتماشاگران. البته باید براین نکته توجه داشته باشیم همانطورکه قبلا توضیح داده شد در مسئوولیت مدنی ورزش تقصیرو خطا می باشد و میزان ونوع تقصیر ورزش های مختلف متفاوت جلوه می کند.

۳-۱-۱- نحوه جبران خسارت وارده در زمانیکه مربی مسئول است.

۳-۱-۱-۱- جبران خسارت بدنی (دیه)

با اسلامی شدن قوانین ایران و تصویب قانون دیات، دیه که یک نهاد اسلامی است وارد قلمرو حقوقی ایران گردید و این امر سبب بروز اختلاف نظر در خصوص این موضوع که آیا قانون که در باب دیه وضع شده است قانون مدنی را نسخ ضمنی کرده است یا خیر یا اینکه این دو قانون قابل جمع می باشد. حقوقدانان برجسته اسلامی دلایلی را ارائه کرده اند که نشان می دهد دیه تأمین و جبران خسارت بدنی است که در ادامه به ذکر دلایل آنها پرداخته میشود.

جزییات بیشتر  :

پایان نامه حقوق: مسئولیت مدنی مربیان ورزشی

پایان نامه بررسی ماهیت و موانع و مزایای ثبت قراردادهای ورزشی به صورت رسمی و عادی

پایان نامه درباره:مسئولیت مدنی و انتظامی باشگاه­ها و مؤسسات ورزشی در حقوق ایران و کشورهای اروپایی
«حقوقدانان معتقدند که دیه مجازات است و در قانون دیات نیز به عنوان مجازات مطرح

گردیده است اما هیچ گونه دلیلی برای اثبات مجازات بودن آن ارائه نشده است و در روایت و احادیث وارد شده در باب دیه نیز ذکری از دیه به عنوان مجازات مطرح نگردیده است. بلکه از آن ها استفاده می شود دیه برای جبران ضرر و زیان های بدنی تعیین شده است. زیرا اولاً در مقابل ارش قرار گرفته و از روایات استفاده می شود که ارش برای جبران ضررها و زیان های وارده به بدن در جایی که دیه تعیین نشده در نظر گرفته شده است پس همانطور که ارش یک نوع جبران خسارت جبران و ضرر بدنی محسوب می شود، دیه که در برابر آن قرار گرفته است نیز باید یک نوع جبران خسارت بوده است. ثانیاً اصولا مجازات های اسلامی همیشه مقابل معصیت و گناه می باشد و دیه در غالب موارد در مقابل فعل های خطا و یا شبه خطا می باشد (مرعشی، ۱۳۷۰، ص۱۴).

با توجه به مطالب اشاره شده می توان گفت با تصویب قانون دیات و به دنبال آن قانون مجازات، دیه به عنوان مالی که به زیان دیده پرداخت می شود، اما دیه تنها در صورتی است که صدمات وارده بر جسم و جان افراد باشد.

بنابراین در صورتی که صدمات وارده بر جان و جسم ورزشکاران یا سایر افراد حاضر وارد شود و این صدمات ناشی از تقصیر مربی ورزشی باشد بر اساس قانون مجازات به دیه محکوم می شود. البته این مطلب بدان معنی نیست که قا نون دیات ناسخ قانون مسئولیت مدنی می باشد.

به طور مثال اگر مربیان ورزشی در انتخاب لوازم عمومی و نرمشی یعنی ابزارهایی که ورزشکاران به طور عمومی مورد استفاده قرار می دهندمانند:وزنه، تخته شیرجه، توپ، تقصیر و کوتاهی نمایند و این امر سبب بروز حادثه ای برای ورزشکار شود که طبق قانون مربی مسئول شناخته شود و برای آن میزان صدمه، دیه تعیین شده باشد مربی مسئول پرداخت مبلغ دیه به ورزشکار می باشد.

 ۳-۱-۱-۲- جبران خسارت مادی (مالی)

در خصوص تعریف ضرر مادی می توان گفت در صورتی است که بر اثر تلف مال اعم از عین یا منفعت یا کاهش ارزش و قیمت مال به شخص وارد می شود. گروهی از حقوقدانان اعتقاد دارند که خسارت ناشی از صدمات جسمانی نیز مثلاً هزینه پزشکی ضرر مادی است (یزدانیان، ۱۳۷۹) البته طبق تبصره۲ماده۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی۱۳۷۹«خسارت ناشی از عدم النفع قابل مطالبه نیست». در این خصوص بین حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد و به نظر می رسد علت این اختلاف نظر هم عدم اتخاذ رویه یکسان در قوانین می باشد در قانون آیین دادرسی۱۳۸۱قانون گذار در ماده ۷۲۸٫ ضرر ناشی از عدم النفع را قابل مطالبه می دانست.

درخصوص مسئوولیت مدنی مربیان می توان گفت درصورتی که ضرر مالی یامادی به باشگاه یاشخص (ورزشکاریا ثالث) وارد شودواین ضررو خسارت وارد شده ناشی ازتقصیر مربی (به انواع مختلف) باشد براساس ماده ۱قانونمسئوولیت مدنی که مقررمی دارد:«هرکس بدون مجوز قانونی.. . موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود می باشد. »قابل مطالبه می باشد.

مثلا اگردراثر تعلیمات وآموزش نادرست مربی یاعدم توجه به تجهیزات مورد استفاده ورزشکاران خسارتی به باشگاه وارد شود این مربی است که مسئوول شناخته می شودمثلاًورزشکاران والبیال برای تمرین واردزمین والیبال می شوند ولی به علت عدم وجود توپ والیبال دچار مشکل می شود دراین صورت اگرمربی توپ فوتبال در اختیار آنان قرار دهد تاتمرین را آغاز کنند تا توپ والیبال پیدا شود هرخسارتی که از سنگینی توپ فوتبال بر تجهیزات وتورو.. . باشگاه وارد شود مربی مسئوول است.

البته ناگفته نماند که طبق قانون مجازات اسلامی وآرای وحدت رویه خسارت مازاد بردیه قابل پرداخت نمی باشد اما این در حالی است همانطورکه اشاره کردیم در قانون مسئوولیت مدنی قابل پرداخت است.

۳-۱-۱-۳- جبران خسارت معنوی

جسارت معنوی عبارت از خسارتی است که چهره مالی و اقتصادی ندارد و به حقوق مالی و دارایی شخص صدمه نمی زند، ولی سبب رنج اخلاقی و لطمه به حقوق غیر مالی او است مانند لطمه به شرافت و شهرت شخص و خانواده، سلب آزادی، تجاوز به اقامتگاه (کاتوزیان، ۱۳۹۱).

خسارت قابل جبران شامل خسارت مادی وعینی ومالی و معنوی مانند درد و رنج است. حتی در کامن لا آمده است که ورزشکاران که بر اثر مصدومیت قادر به ادامه ورزش نیستند از باب از دست دادن یک فعالیت لذت بخش رنج می برند هیأًت منصفه می تواند به جبران خسارت رای دهد.

در قوانین موضوعه ایران نیز مسئولیت معنوی پذیرفته شده است به طوری که در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اصل ۱۷۱در مقام بیان مسئولیت قاضی به ضرر معنوی اشاره می کند که مقرر می دارد:«هر گاه در اثر تقصیر یا اشتباه قاضی.. . ضرر مادی یا معنوی متوجه کسی گردد در صورت تقصیر، مقصر طبق موازین اسلامی ضامن است و در غیر ایت صورت خسارت به وسیله دولت جبران می شود و در هر حال از متهم اعاده حیثیت می گردد. »اما این قانون در خصوص جبران خسارت معنوی به صورت مالی مجاز می باشد یا خیر اشاره نکرده است. (صفایی، رحیمی، ۱۳۹۱).

در قانون مسئولیت مدنی جبران ضرر های معنوی به صراحت پیش بینی شده اشت و قانونگذار برای این منظور وسایلی را اندیشیده است که از جنبه مادی آن بکاهد ماده ۱۰قانون مسئولیت مدنی مقرر می دارد:«کسی که به حیثیت و اعتبارات شخصی یا خانوادگی او لطمه وارد شود، می تواند از کسی که لطمه را وارد آورده است جبران زیان مادی و معنوی خود را بخواهد» هر گاه اهمیت زیان و نوع تقصیر ایجاب نماید دادگاه می تواند در صورت اثبات تقصیر، علاوه بر صدور حکم به خسارت مالی، حکم به رفع زیان از طریق دیگر، از قبیل الزام به عذر خواهی و درج حکم در جراید و امثال آن نماید.

قانون آیین دادرسی کیفری ۱۳۷۸زیان معنوی را قابل مطالبه نمی دانست به طوری که در ماده مذکور مقرر شده بود«شخصی از وقوع جرمی متحمل ضرر و زیان شده و یا حقی از قبیل قصاص و قذف پیدا کرده وآن را مطالبه می کند مدعی خصوصی و شاکی نامیده می شود. ضرر و زیان قابل مطالبه به شرح زیر است:

ضرر و زیان های مادی که در نتیجه ارتکاب جرم حاصل شده است.

منافی که ممکن الحصول بوده و در اثر ارتکاب جرم، مدعی خصوصی از آن محروم و متضرر    می شود. همانطور که می بینیم با وضع این ماده قانونی اختلاف در بین حقوقدانان نمودار شد:

ضرر و زیان معنوی طبق قانون اساسی و مسئولیت مدنی قابل مطالبه است ولی قانون آیین دادرسی کیفری آن را قابل مطالبه نمی داند.

با تصویب قانون آیین دادرسی کیفری دراسفند ۱۳۹۲به این اختلافات پایان داده شد. ماده۱۴قانون مذکورمقرر می دارد:«شاکی می تواندجبران تمام ضررزیان های مادی ومعنوی ومنافع ممکن الحصول ناشی ازجرم رامطالبه کند. »و درادامه می گوید:«زیان معنوی عبارت است ازصدمات روحی یا هتک حیثیت واعتبار شخصی، خانوادگی اجتماعی است. دادگاه می توان علاوه برصدورحکم به جبران خسارت مالی به رفع زیان ازطریق دیگرازقبیل الزام به عذرخواهی و درج حکم در جراید و امثال آن نماید. »

بنابراین با وضع این ماده هماهنگی بین قوانین به وجود آمدوبه طورکلی ضرر و زیان معنوی قبل مطالبه می باشد که دادگاه می تواند حکم به جبران خسارت مالی و رفع زیان از طریق دیگر اقذام نماید همچنین با تصویب تبصره مذکور می توان برای خسارت معنوی به صورت تقویم به پول اقدام به جبران آن کرد.

درحقوق جبران خسارت معنوی توسط مربی ورزشی می توان گفت به طور مثال اگر درنتیجه تقصیرمربی شناتخته شیرجه ای توان مقاومت در برابر۵ کیلو را دارد کارآموزی که۷۰ کیلودارد روی آن قرارگیرد ودرنتیجه شکستن تخته صدمه و خسارتی به کارآموز (ورزشکار) وارد شود مربی علاوه بر اینکه بایدجبران خسارت بدنی نماید اگر در نتیجه این صدمه و حادثه ورزشکار منافعی را از دست دهد که دیگر به هیچ صورت برای او امکان ادامه ورزش شنا مسیر نباشد مربی باید در صورت مطالبه ورزشکار جبران خسارت معنوی رانیز بکند.

در جبران خسارت توسط مربی ورزش می توان گفت:مربیان باید با اعمال مراقبت متعارف، ازایجاد خطرهای قابل پیش بینی برای ورزشکاران جلوگیری کنند و باید توجه داشته باشیم که معیارعرف درورزش ها فرق دارد ومیزان آن درفعالیت های ورزشی خشن افزایش خواهد یافت. مربیان را می توان به دلیل نقض بعضی وظایف خاص مسئوول دانست. به طور مثال در صورتی که مربی درجلب کمک های پزشکی به طریق مقتضی و بموقع برای بازیکنی که ضربه شدیدی خورده اقدام نکند مسئول خواهد بود. چنانچه وظیفه مراقبت متعارف درمورد ورزشکاران تحت نظرخود رابه انجام رساند، تقصیری متوجه او نخواهد بود (مرزدارانی، ۱۳۸۳). ازمصادیق دیگراین امر، وظیفه آموزش مناسب ازطریق توضیح برای ورزشکاران است که چگونه بازی کنندوباید برای اواطمینان حاصل شود که آنان درشرایط بدنی مطلوب قراردارند بنابراین چنانچه مربیان دربه حداقل رساندن احتمال وقوع صدمات، اقدامات متعارف رابه عمل آورند. وظیفه مذکور رابایدانجام یافته تلقی کرد. البته هرچندآموزش متناسب وکافی به بازیکن یک امرالزامی است. ولی چنانچه مربی دراجرای مراقبت متعارف برای حفاظت ورزشکاران خودکوتاهی کند وصدمه ناشی ازاین قصور باشددرمسئوولیت اوتردیدی نخواهد بود. (چلبی، ۱۳۸۶) دریک پرونده که حکایت ازحادثه ای در تاریخ۳۰/۲/۷۶ در حین آموزش فنون رزمی (تکواندو) که تا حدودی ورزش خشن می باشد، درمجتمع ورزشی وابسته به شهرداری منطقه تهران و منجر به مصدومیت ورزشکار گردید. مادر متوفی طی شکایت علیه مربی مربوط، تقاضای تعقیب آنان را نموده است. دادگاه جهت روشن شدن صحت وسقم موضوع وعلت حادثه وشناسایی سبب نزدیک مبادرت به تحقیقات جامع و وسیع وهمچنین کسب نظر پزشکی قانونی وکارشناسان فدراسیون تکواندو نمود. پزشکی قانونی علت صدمه راضربه وارده به منطقه حساس اعلام کرده آنچه مسلم است درورزش های رزمی که ماهیت خشن دارند وارد ساختن ضربات مختلف جزواصول آن می باشد ودادگاه برای روشن شدن این موضوع که آیا ضربه به صورت صحیحودرچارچوب ضوابط ورزش تکواندو واردشده یاخیر مبادرت به جلب نظرکارشناسان فدراسیون تکواندو نمود که هیأت کارشناسان فدراسیون تکواندو وطی گذارش مبسوطی عمکلرد مربی را متعارف ومطابق مقررات ورزش تکواندو اعلام نموده اند وعمل غیر متعارفی رامقصود ندانستندو بنا به حاکمیت قاعده برائت ذمه حکم به برائت مربی باشگاه ورزشی صادر واعلام نمودند.

به توجهبه مطالب بیان شده می توان گفت مسئوولیت مربیان دربرابر بعضی صدمات در ورزشهای خشن که متضمن درگیر شدن طرفین می باشد اجتناب ناپذیر می باشد.