فروشنده ای که در کشور دیگری غیر از محل اقامت خریدار است اگر کالا را به امید پرداخت ثمن از طرف مشتری حمل و ارسال کند با خطر از دست دادن کالا و عدم دریافت ثمن مواجه می شود و هر گاه خریدار از پرداخت ثمن خودداری کند فروشنده باید در دادگاه محل اقامت خریدار که برای او بیگانه است اقامه دعوی کند. خریدار نیز اگر به پرداخت ثمن مبادرت کند، ممکن است با خطر عدم تسلیم مبیع از طرف فروشنده مواجه گردد و صرف اقامه دعوی در دادگاه های محل اقامت فروشنده که برای او بیگانه است، چاره کافی برای او نخواهد بود. ولی با به کارگرفتن شیوه اعتبار اسنادی این خطرات برطرف می شوند، در واقع بانکها با پذیرش نوعی نمایندگی از طرف خریدار و فروشنده عمل پرداخت ثمن و تسلیم مبیع را به عهده می گیرند(کاشانی،۱۳۸۵).
ضمانت نامه های یکی از ابزارهای مهم در آمدی برای بانک ها محسوب می گردد از آنجایی که ضمانت نامه ها برای بانک تعهد آور بوده و اهمیت آن عینا پرداخت تسهیلات می باشد از این رو شعب می بایستی در زمان صدور ضمانت نامه اطلاعات لازم را از ضمانت خواه اخذ نموده و از نظر توان مالی ، ظرفیت اعتباری وتوانایی های وی اطمینان حاصل نماید.

در این فصل ابتدا به تعریف ضمانت نامه بانکی پرداخته شده سپس به تشریح انواع مختلف ضمانت نامه بانکی پرداخته شده و در اخر نیز واکاوی ادبیات پژوهشی در جهان و ایران آمده است .

۲-۲٫واژه شناسی ضمانت نامه بانکی
در علم حقوق اصطلاحات نقش مهمی در بیان و انتقال معانی دارند. بنابراین، قبل از ورود به بحث اصلی، لازم می آید که اصطلاحات و واژه هایی را که در عرف بانکی و تجاری برای نامیدن روابط حقوقی و طرف های یک ضمانت نامه به کار می رود، بیان کنیم:

الف ـ شخصی که ضمانت نامه به نفع او صادر می شود و حق مطالبه آن را دارد «ذینفع» نامیده[۱] می شود.

ب ـ «متعهد اصلی»[۲] شخصی است که به اعتبار تعهد پایه و اصلی خود دستور صدور ضمانت نامه را به بانک می دهد و گاه به او «دستور دهنده»[۳] نیز می گویند که در قراردادهای پیمانکاری، پیمانکار است.

ج ـ بانک ضامن یا صادر کننده ضمانت نامه را «ضامن» یا «بانک صادرکننده»[۴] می گویند.

د ـ قراردادی را که میان متعهد اصلی و ذینفع است و ضمانت نامه برای تضمین آن صادر می شود، «قرارداد پایه»[۵] می خوانند(غمامی،۱۳۷۸).

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

 نقش ضمانت نامه های بانکی در تهیه منابع پولی و ارائه راهکارهایی برای افزایش آنها

۲-۳٫تعریف ضمانت نامه
ضمانت نامه بانکی نوشته ایست معتبر و مستند که ضمن آن، بانک صادر کننده ضمانت نامه به صورت بدون قید و شرط، تعهد می کند که هر گاه متقاضی صدور ضمانت نامه از ایفای تعهد خود در مقابل طرف قرار داد معامله امتناع ورزد، بانک، وجه مورد تعهد مندرج در متن ضمانت نامه را به درخواست و مطالبه متعهدله به او بپردازد.

موضوع تعهد ممکن است پرداخت وجه از طرف مدیون در وجه داین باشد یا انجام عملی از طرف متعهد به نفع متعهد له حسب قرارداد.

در حال حاضر، طبق ردیف ۱۵ ماده ۲ قانون عملیات بانکی بدون ربا، صدور تأیید و قبول ضمانت نامه ارزی و ریالی برای مشتریان جزو وظایف نظام بانکی کشور می باشد(پیروز فر،۱۳۸۰).

۲-۴٫تعریف اعتبار اسنادی
اعتبار اسنادی نیز نوعی ضمانت نامه بانکی است. در تعریف آن گفته شده است:

“اعتبار اسنادی عبارت از التزام صادر کننده اعتبار، که معمولاً یک بانک است و به صورت اعتبار به تقاضای مشتری بانک گشایش می شود و بانک را مکلّف می سازد به شرط رعایت شرایط مقرّر در اعتبار اسنادی از جانب ذی نفع، وجه مذکور در اعتبار اسنادی را به ذی نفع یا به حواله کرد وی پرداخت کند”.(کاشانی،۱۳۸۵)

۲-۵٫وجه تسمه
نوشته موصوف از ابتدا «ضمانت نامه» نامیده شده است و با توجه به آیین نامه صدور ضمانت نامه، مصوب شورای پول و اعتبار در مواد ۱ و ۷ آن کلمات مضمون عنه و مضمون له بکار برده شده است که وجه تسمیه نوشته بانک مشخص و معلوم می شود. در نتیجه، از لحاظ انطباق عمل بان با ضوابط قانونی، عقد ضمان را در این مورد ساری و جاری دانسته اند. با این ترتیب، بانک را «ضامن»، متقاضی ضمانت و به عبارت دیگر، متعهد را «مضمون عنه» و متعهد له را «مضمون له» می نامند.

البته تطبیق یا عدم تطبیق مسأله با عقد ضمان بحث دیگری دارد که در جای خود اجمالاً توضیح داده خواهد شد.