پایان نامه تاثیر بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات بر توانمند سازی دانش آموزان مدارس هوشمند بابلسر از دید معلمان

2-2-11-2 ) نقش فاوا در انگیزش یادگیری  

ابزارهای فاوا و به کارگیری آن توسط دانش آموزان نقش مهمی در افزایش انگیزه آنان برای یادگیری و فعالیت های مربوط به آن دارد . فاوا از قابلیت انعطاف بالایی در برآورده ساختن نیازهای مختلف دانش آموزان برخوردار است. فاوا برای ارائه و یا نمایش اطلاعات به روش های جدیدی که به درک سریعتر دانش آموزان منجر می گردد ، استفاده می شود . همچنین به دانش آموزان اعتماد به نفس بیشتری می دهد تا بتوانند خود را در فرایند یادگیری درگیر سازند ( مورفی و گرین وود ، 1998 ) . نقش فاوا در ایجاد انگیزه یادگیری در دانش آموزان در شکل 2-3 نشان داده شده است .

شکل 2-3 )  نقش های انگیزشی فاوا در فرایند یاددهی – یادگیری

نقشهای انگیزشی فاوا
تنوع 

یاددهی- یادگیری اطلاعات
افزایش علاقه 

به یادگیری
فعال سازی یادگیرنده در امر یادگیری
 

بسیاری از یافته ها نشان داده اند که فاوا با ایجاد تنوع ، علاقه ی دانش آموزان را افزایش می دهد، آنها را در یادگیری درگیر می سازد ، توجه و لذت از یادگیری را حفظ کرده و راه های جدیدی برای ارائه ی ایده های مشکل باز می کند ( ممتاز ، 2000 ) . شبکه ی اینترنت به دلیل اینکه رسانه ای بسیارغنی است و امکان تعامل با سایر افراد و مشارکت در رویداد های دنیای واقعی را فراهم می سازد ، نسبت به سایر فناوری ها انگیزش بیشتری را به وجود می آورد ( تینیو ، 2002 ) .

همان طور که در شکل 2-3 مشاهده می گردد ، ابزارهای فاوا به سه صورت می توانند نقش انگیزش خود را ایفا نمایند : 1- دانش آموزان را در فرایند یادگیری درگیر می سازند . 2- علایق دانش آموزان را بر می انگیزند و 3- با ایجاد تنوع و چندگونگی در ارائه محتوا ( از قبیل متن، صوت، تصویر، فیلم و شبیه سازی محیط یادگیری )  امر یادگیری را لذت بخش و غیرخسته کننده می نمایند  .

2-2-11-3 ) نقش فاوا در یادگیری شاگرد محور

فاوا به دلیل برخورداری از قابلیت های بالا در دستیابی به اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها و ایجاد ساخت های جدیدی از دانش و اطلاعات ، فرصتی را ایجاد می کنند تا یادگیرندگان بتوانند نقش محوری خود را در

یادگیری ایفا نمایند . با توجه به نقش فاوا در یادگیری شاگرد محور، مطابق شکل زیر ، مهمترین روش های یادگیری مبتنی بر فعالیت شاگرد ( یادگیری شاگرد محور) به شرح زیر است:

شکل 2-4 )  نقش های فاوا در یادگیری شاگرد محور در فرایند یاددهی – یادگیری

فاوا و یادگیری شاگرد محور
یادگیری مشارکتی
یادگیری مستقل
یادگیری 

ارزیاب
یادگیری 

یکپارچه
یادگیری 

حل مساله
یادگیری خلاق
 

یادگیری مشارکتی : اعتقاد بر این است که یادگیری یک فرایند اجتماعی است و فعالیت های یادگیری برای رسیدن به مرحله تولید اندیشه و اطلاعات حیاتی است. مطالعه ی پیاژه در مورد مراحل تحول شناخت در کودکان و نوجوانان نشان داده است که بیشتر آموخته ها و یادگیری های آنها حاصل تعامل با دیگران است ( آقازاده ، 1384 ) . فاوا تعامل و همکاری میان دانش آموزان ، معلمان و متخصصان را هر کجا که باشند امکان پذیر ساخته و از آن حمایت می کند . کار گروهی ، تشکیل گروه های متجانس و نامتجانس و پشتیبانی اعضای گروه از یکدیگر از ویژگی های مهم یاد گیری مشارکتی است. فاوا فرصت هایی را فراهم می آورد تا یادگیرندگان با افراد و فرهنگ های مختلف ارتباط برقرار نموده و به صورت گروهی و در سطحی گسترده با آنان همکاری نمایند.

یادگیری مستقل و خودگردان : یکی از انگیزه های اولیه تلفیق فاوا در آموزش این است که یادگیری مستقل را در دانش آموزان ایجاد می کند تا از این طریق دانش خود را ساخته و خود را در اعمال شناختی درگیر نمایند ،  چیزی که انجام آن در یک کلاس درس و به روش سنتی غیرممکن باشد ( لایم و چای[4] ، 2003 ) .

بنا به تعریف لیتل[5] ( 1994 ) خود گردانی یک ظرفیت ، یا توان بالقوه حاصل از اندیشه مستقل ، تفکر انتقادی ، تصمیم گیری و عمل مستقل است . ظرفیت خودگردانی هم در فرایند یادگیری و هم در انتقال یادگیری به یک زمینه ی گسترده تر مورد استفاده قرار می گیرد.

در یک محیط یادگیری مبتنی بر فاوا ، دانش آموزان در فرایندهای یادگیری به صورت مستقل عمل می نمایند و بر میزان یادگیری و مراحل آن کنترل دارند . بنابراین برای قضاوت در مورد پیشرفت خود ، بازبینی نیازهای یادگیری و ساختن دانش خود بر اساس اطلاعات موجود ، در موقعیت بهتری قرار می گیرند ( تیلور[6]، 1996 ) .

یادگیری به روش حل مساله : یادگیری به روش حل مساله از مصادیق یادگیری فعال است که در آن مسائل زندگی واقعی ، مورد بررسی و پژوهش قرار می گیرد ، دانش آموزان در گروه های کوچک با یکدیگر همکاری می کنند و معمولا با کمک گرفتن از یک راهنما و دسترسی به سایر منابع به تعریف و تببین مساله ، شناسایی نیازمندی های لازم به منظور شناخت مساله ، مطالعه و بررسی مساله به طور انفرادی و به کارگیری بینش های جدید و ادراکات حاصل به منظور شناسایی مجدد مساله می پردازد .

در یادگیری حل مساله هدف این است که دانش آموزان از طریق طی مراحل متوالی ، دانش و مهارت های لازم برای یادگیری فعالانه را به دست آورند. فاوا زمینه ای را فراهم می آورد که از طریق آن دانش آموزان می تواند به جست وجو و تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته و ساخت جدیدی از آن ایجاد نماید. بنابراین یادگیرندگان از طریق تجربه و فعالیت به یادگیری می پردازند و با درگیر ساختن خود با مسائل زندگی واقعی ، از انتزاعی و یا ذهنی بودن یادگیری می کاهند ( تینیو[7]، 2002 ) . در این روش برخلاف حفظ کردن طوطی وار یا حافظه ی عادتی، به کمک ابزارهای فاوا میزان فعالیت و درگیر شدن یادگیرنده در فرایند یادگیری افزایش می یابد ، نوع فعالیت ها را یادگیرندگان مشخص می کنند، گروه های کاری کوچک تشکیل می شوند ، فعالیت های بسیار گوناگون و متفاوتی صورت گرفته و گام های عمل را یادگیرندگان تعیین می کنند .

یادگیری کلی و یکپارچه :  یادگیری یکپارچه نوعی از یادگیری است که در آن موضوعات به طور مجزا و بدون ارتباط با هم درنظر گرفته نمی شود . همچنین هیچ جدایی و تمایزی میان نظر و عمل وجود ندارد ، بلکه بر عکس ، موضوعات با یکدیگر مرتبط شده و در یک کل یکپارچه و به صورت موضوع واحد ادراک می شوند . اساس این نوع یادگیری به دیدگاه مکتب آلمانی گشتالت بر می گردد که در آن یادگیری عبارت است از : « بینش حاصل از درک موقعیت به عنوان یک کل یکپارچه ، که آن هم از طریق کشف روابط میان اجزای تشکیل دهنده موقعیت یادگیری حاصل می شود » ( سیف ، 1380 : 260 ) .

یادگیری به کمک فاوا، یک رویکرد موضوعی و یکپارچه نسبت به فرایند یاددهی- یادگیری ایجاد می کند که در آن جدایی تصنعی بین موضوعات مختلف و بین نظر و عمل که در کلاس های درس سنتی وجود دارد ، از میان برداشته می شود ( تینیو، 2002 ) . بنابراین تلفیق نظر و عمل ، وجود ارتباط بین موضوعات مختلف و موضوعی شدن یادگیری با بهره گرفتن از ابزارهای فاوا ، مقدمات ایجاد نوعی از یادگیری کلی و یکپارچه را به وجود می آورد که حاصل آن ادراک و یا بینش تازه ای از موضوع یادگیری خواهد بود . آن نوع یادگیری که پیروان مکتب یادگیری شناختی گشتالت آن را درست نقطه مقابل یادگیری های طوطی وار و مبتنی بر حافظه می دانند . به کمک ابزارهای فاوا این تلفیق و یکپارچگی را می توان ایجاد کرد و زمینه های ادراکات کلی و یکپارچه را فراهم آورد .

یادگیری خلاق :  یادگیری به کمک فاوا زمینه ای را به وجود می آورد که در آن می توان اطلاعات موجود را دستکاری کرد و یا تغییر داد . یادگیری در این روش، تولید محصولات جدید است نه باز گرداندن اطلاعات دریافت شده و بدون تغییر . در این نوع یادگیری راه حل های جدیدی برای مسائل پیدا شده و یادگیری از نوع مولد خواهد بود .

یکی از نکاتی که در سیاست گذاری و تدوین برنامه درسی در عصر اطلاعات و جهانی شدن باید مورد توجه متخصصان قرار گیرد پرورش خیال ورزی یا خلاقیت است . در واقع تعلیم و تربیت باید در کنار انتقال اطلاعات به سازماندهی متفاوت اطلاعات و بلکه بالاتر از آن به ابدع ویژگی های نوین در مورد اطلاعات موجود روی آورد . ( باقری ، 1383 ) . آموزش بر پایه فناوری اطلاعات ، این امکان را به دانش آموزان می دهد که به صورتی فعال و نوآورانه بیندیشند و از این ایده ها به صورت مشترک استفاده کنند ( جلالی و عباسی، 1383 : 22 ) .

از ابزارهای فاوا می توان به منظور سنجش و ارزیابی یادگیری های آموزشگاهی دانش آموزان و مهارت های آنان در به کارگیری و استفاده ی صحیح از این فناوری استفاده کرد . این ارزیابی که در شکل  2-5  نشان داده شده است به دو صورت انجام می پذیرد .
 

شکل 2-5 ) نقش فاوا در ارزیابی یادگیری

ارزیابی یادگیری
ارزیابی یادگیری آموزشگاهی
ارزیابی مهارتهای کاربری فاوا
 

ارزیابی یادگیری های آموزشگاهی ( یادگیری دروس )  : می توان با شیوه های مبتنی بر فاوا هم به ارزیابی تکوینی یادگیرندگان و هم به ارزیابی تراکمی آنها پرداخت. در ارزیابی تکوینی مراحل یادگیری و تکوین آن مورد سنجش و آزمون قرار می گیرد ، به گونه ای که اگر یادگیرنده نتواند نمره لازم را در یکی از مراحل قبلی یادگیری به دست آورد ، ادامه آموزش و یادگیری امکان پذیر نیست و یادگیرنده مجبور است دوباره به مراحل قبل باز گردد و از طریق بازآموزی ، پاسخ صحیح سؤالات را پیدا نماید و با کسب نمره ی لازم ، به قسمت های بعدی دست یابد .

در ارزیابی تراکمی نیز حد نصابی در نظر گرفته می شود که یادگیرنده در صورت کسب آن نمره می تواند نسبت به انتخاب دروس دیگر اقدام نماید . چنین ارزیابی هایی در نظام های دانشگاهی آموزش مجازی و از راه دور به صورت برخط و یا برون خط مانند ارسال سوالات به آدرس پست الکترونیکی فرد مرسوم و معمول است.

خود ارزیابی های دانش آموزان در نظام های آموزشی مبتنی بر فاوا به عنوان جایگزین مناسبی برای ارزیابی سنتی مطرح شده است. دانش آموزان با ارزیابی از یادگیری ها و مهارت های خود و نتایج حاصل از آن گام های آموزشی و یادگیری خود را تعیین می کنند . به این ترتیب آنان اگر در یادگیری های قبلی خود نقایص و کاستی هایی را ملاحظه کردند ، آنها را برطرف نموده و سپس گام های بعدی را برای یادگیری برمی دارند . در صورتی که نقایص و کاستی ها را مورد بی توجهی قرار دهند ، یادگیری مراحل بعدی بر ایشان امکان پذیر نخواهد بود. به ویژه در یادگیری هایی که در آنها مراحل قبلی پیش نیازهای اساسی برای مراحل بعدی هستند . خود ارزیابی چندین پیامد و نتیجه ی مهم دارد. اولا بازخوردهایی که به یادگیرنده می دهد بازخوردهای حقیقی و به دور از سوگیری بوده و یادگیرنده به میزان یادگیری واقعی خود پی می برد . دوما در این نوع ارزیابی ، اضطراب یادگیرنده به حداقل ممکن می رسد ، به دلیل اینکه نتیجه ی ارزیابی هر چه باشد برای وی کاملا محرمانه و به دور از واکنش فرد دیگری به نام ارزیابگر است. سوما خود ارزیابی و پی بردن به نواقص و کاستی ها نه تنها انگیزه فرد را برای اصلاح نواقص از بین نمی برد ، بلکه به عکس ایجاد انگیزه می کند . از این رو کامپیوترها به دلیل اینکه در مقابل نتایج خودارزیابی یادگیرندگان هیچ واکنش مننی نشان نمی دهند و بازخوردهای آن اصولا از نوع آگاه سازی و یا از نوع راهنمایی است ، ابزار مفیدی برای ارزیابی محسوب می شوند .

ارزیابی مهارت های فاوا : هیپ و همکاران ( 2004 ) سه نوع مختلف از مهارت های فاوا که باید در برنامه های توسعه ی آن در آموزش و پرورش مورد ارزیابی قرار گیرند را به شرح زیر متمایز کرده است :

نوع اول از مهارت های فاوا ، مهارت هایی هستند که هدف اساسی آنها تسلط در استفاده از نرم افزارهاست.
نوع دوم به مجموعه ای از توانایی ها و شایستگی هایی اطلاق می شود که دانش آموزان می توانند هنگام به کارگیری و استفاده از نرم افزار در خود ایجاد کنند .
در نهایت نوع سوم مهارت های پیشرفته فاوا از قبیل برنامه سازی ، طراحی سیستم و غیره است که اساسا در مدارس حرفه ای و تخصصی آموزش داده می شوند .
جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

پایان نامه تاثیر بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات بر توانمند سازی دانش آموزان مدارس هوشمند بابلسر از دید معلمان

2-2-11-5 ) نقش فاوا در بهبود و ارتقای مهارت های تفکر

با بهره گرفتن از فناوری های جدید اطلاعاتی و ارتباطی می توان دانش آموزان و معلمان را یاری داد تا مهارت های فکر کردن را فرا گرفته و آن را ارتقا دهد . انواع و یا شکل های مختلف تفکر و ارتقای مهارت های مربوط به آن با بهره گرفتن از ابزارهای فاوا را می توان به شرح مندرج در شکل 2-6  دسته بندی کرد:

شکل 2-6 ) نقش فاوا در ارتقای مهارتهای تفکر

ارتقا مهارت های تفکر
تفکر انتقادی
تفکر ارزیاب
تفکر خلاق
 

تفکر انتقادی : تفکر انتقادی شیوه ای از تفکر در مورد هر چیز ، محتوا یا مساله ای است که در آن فرد کیفیت تفکر خود را به وسیله ی تحلیل ماهرانه ، ارزیابی و بازسازی آن بهبود ارتقا می بخشد .

فرایند منظم ذهن در تفکر ، تحلیل ، ترکیب  و ارزیابی فعالانه  و ماهرانه ی اطلاعات گردآوری شده از طریق مشاهده ، تجربه ، تامل و استدلال ، که به عنوان راهنمای عمل و اعتقاد فرد محسوب می شود را تفکر انتقادی می نامند ( اسکریون و پال ، 2004 ) .

فاوا به دلیل آنکه فرصت هایی برای دسترسی به حجم وسیعی از اطلاعات از منابع متعدد برای دانش آموزان فراهم می آورد و آنان را در شرایطی قرار می دهد که به مقابله اطلاعات به دست آمده بپردازند و صحت و سقم آنها را مورد ارزیابی قرار دهند ، موجب ارتقای تفکر انتقادی می گردد . بر طبق نظر الیاس ( 2005 ) ترویج و پیشرفت تفکر انتقادی یکی از الزامات اساسی و مهم یک جامعه ی دموکراتیک و باز است تا با بهره گرفتن از آن دانش آموزان به منابع مختلف اطلاعاتی دست یافته و علاوه بر کتاب و جزوات درسی و یا مباحثی که در کلاس از طرف معلم مطرح می شوند سایر دیدگاه ها و آرا را مورد مطالعه، تحلیل، ترکیب، ارزیابی و تامل قرار دهند . در این صورت است که کتاب درسی برخلاف روش های سنتی، یگانه محتوای آموزشی محسوب نمی گردد و معلم نیز به جای انتقال دادن اطلاعات به دانش آموزان در نقش یک کمک کننده به آنها در ساختن دانش شان ظاهر می شود .

تفکرخلاق :  تفکر خلاق یا مولد نوعی از تفکر است که ایجاد بینش های جدید ، رویکردهای نو ، چشم اندازهای تازه، راه های جدید و یکپارچه فهمیدن و ادراک را موجب می شود . در فرایند خلاقیت غلبه با تفکر واگرا در مقابل تفکر همگراست. تفکر واگرا ویژگی مهم خلاقیت و آفرینندگی است . در تفکر همگرا نتیجه ی تفکر از قبل معلوم است، یعنی همیشه یک جواب درست یا غلط وجود دارد ، اما در تفکر واگرا جواب قطعی وجود ندارد و تعدادی جواب احتمالی ممکن است موجود باشند که از نظر منطقی هر یک از آنها درست است ( سیف، 1380 : 179 ) . فناوری های جدید اطلاعاتی و ارتباطی این امکان را به وجود آورده اند تا دانش آموزان و سایر افراد بتوانند تفکر واگرای خود را به کار گرفته و یا پرورش دهند و انعطاف پذیری آن را افزایش دهند. به عنوان مثال برنامه های مختلف کامپیوتری از قابلیت های بسیار زیادی برای طراحی و ارائه ی ایده های جدید برخوردار می باشند . خصوصیات و قابلیت های فراوان فاوا فرصت های بسیار زیادی را برای پرورش تفکر خلاق دانش آموزان در تمام مقاطع سنی و تحصیلی فراهم  آورده است .

طراحی و تولید نرم افزار های گوناگون و ارائه ی ویرایش های پیشرفته و تغییر یافته ی آنها با امتحانات بیشتر و متفاوت، حامل تفکرات خلاقی است که در بستر فاوا پدید آمده است . به گونه ای که تولید و ساخت این برنامه ها یکی از سودآورترین فعالیت های اقتصادی کشوری مانند هندوستان شده است.

دانش آموزان می توانند با بهره گرفتن از نرم افزار های مختلف کامپیوتری که در آنها امکان تغییر، ویرایش، آفرینش  و ارائه ی ایده های مربوط به خودشان است، خلاقیت خود را پرورش داده و فرصت یابند تا تخیلات و تصاویر ذهنی خود را بازنمایی کنند. استفاده از نرم افزار های ساده ای از قبیل واژه پردازها، نرم افزار های ترسیمی و نرم افزارهای مشابه دیگر باعث می شوند که کاربر ذهن و در واقع تفکر واگرای خود را به جریان انداخته و بدون واهمه و نگرانی از وارد آوردن خسارت ها و زیان های جبران ناپذیر، به فعالیت ذهنی خود تحقق بخشیده و با بهره گرفتن از فناوری های ارتباطی مانند وب لاگ ها، آفرینش ذهن خود را در اختیار دیگران قرار دهد.

بخشی از راهبرد فاوا و بعضی از چالش های به کارگیری فاوا در فرایند یاددهی – یادگیری، مستقیما به مهارت معلم وابسته است. معلم باید در تعلیم و تربیت و محتوای درس، صلاحیت، شایستگی، مهارت حرفه ای داشته باشد. در واقع، معلم باید دارای آگاهی و دانش لازم درباره ی فرایند طراحی راهبرد تدریس، مواد آموزشی، و هم چنین تکالیف گوناگون یادگیری در ارتباط با فعالیت فراگیرنده ، استفاده از مواد تازه و ابزارها ، و فاوا در فرایند یادگیری باشد .
هوگنبیرک و همکاران ( 2006 ) ، اظهار کرده اند ، صلاحیت ها و شایستگی های فاوا معلمان در حمایت و پشتیبانی اهداف آموزشی عبارت اند از: انعطاف پذیری، یادگیری انفرادی، افزایش امکانات آموزشی پاره وقت، غنی ساختن محیط یادگیری، آموزش مفاهیم تازه، تعامل میان فراگیرنده و معلم، یادگیری مشارکتی، ایجاد انگیزه در فراگیر، آموزش مادا مالعمر، افزایش کارایی تدریس، کاهش هزینه، افزایش ارتباط میان کارشناس و فراگیرنده و توسعه ی مهارت فراگیرنده.

از نظر کرشنر و همکاران ( 2002 ) ، صلاحیت ها و شایستگی های فاوا معلمان عبارت اند از:

صلاحیت های شخصی فاوا : به معنای داشتن مهارت پایه ی فاوا و کاربرد آن در ارتباطات است.
فاوا به مثابه ابزار تفکر : معلمان باید قادر به استفاده از فاوا در پشتیبانی یادگیری معنادار و کار مشارکتی باشند.
فاوا به مانند ابزار تعلیم و تربیت : معلمان باید دانش، مهارت و تجربه ی خود را در به کارگیری یادگیری مبتنی بر منابع و مشارکت در محیط دیجیتالی افزایش دهند.
فناوری به مثابه ابزار تدریس : معلمان باید نحوه ی دسترسی به منابع و امکانات آموزشی و غیرآموزشی فاوا را بدانند.
جنبه های اجتماعی فاوا : معلمان نه تنها باید از به کارگیری فاوا ، بلکه باید از جنبه های اجتماعی استفاده از فاوا نیز آگاه باشند.
ایک و همکارانش ( 2002 ) ، صلاحیت های فاوا معلم را چنین برشمرده اند:

استفاده از سخت افزار؛
استفاده از نرم افزار؛
استفاده از فاوا در فرایند یادگیری، و مشارکت با فراگیرنده؛
استفاده از فاوا در فرایند تدریس؛
استفاده از فاوا در فعالیت فراگیرنده.
هوگنبیرگ ( 2006 ) صلاحیت حرفه ای معلم را ، توانایی تعامل با خود ، با فراگیرنده ،  مدرسه و  محیط یادگیری و خانواده تعریف کرده است . برای روشن سازی مطالب موردنظر ، آنها ماتریس صلاحیت فاوا ارائه داده اند.

موضوعات ماتریس عبارت اند از: تعلیم و تربیت ، برنامه ریزی درسی ،  توسعه ی حرفه ای ، سازمان مدرسه ، سیاست ، جنبه های اخلاقی ، نوآوری و جنبه های فنی.

2-2-12-2 ) صلاحیت در استفاده از فاوا

در سال های گذشته ، استفاده از فاوا در تدریس، تغییر جنبه های کلی، از جمله سازماندهی، به سوی جنبه های آموزشی به ویژه تعلیم و تربیت مانند نقش مربی، بهینه سازی آموزش و محتوای تدریس و یادگیری بوده است. در این رویکرد ، بخشی از تعلیم و تربیت، عملکرد معلمان در استفاده از فاوا است. عملکرد معلمان در استفاده از فاوا با سوالات زیر نشان داده شده است :

چه مطالبی را درس می دهید ( اهداف کوتاه مدت ) .
 دلیل تدریس مطالب مورد نظر چیست (اهداف بلند مدت) .
 چگونه آن مطالب را ارائه می دهید (طراحی برنامه ی درسی، مثال ها، تمرینات، ابزارها، صورت مشارکت و آزمون) .
 فراگیرندگان مورد نظر چه کسانی هستند؟ (دانش قبلی فراگیر،

انگیزه)
 و (احتمالات) مدت زمان تدریس (در مواردی که زمان تدریس مستقل است).
تدریس ، از یک سو جمع آوری اطلاعات، مشارکت با یکدیگر، (در داخل و خارج از کلاس درس)، گزارش نتایج فعالیت یادگیری فراگیرندگان، و مدیریت و ارتباط با خانواده ی فراگیرندگان است. از سوی دیگر، آگاهی از دانش قبلی فراگیرنده و آموزش جهانی می باشد. در کل این فعالیت ها ، استفاده از فاوا در فرایند یادگیری مشخص می شود و معلم باید:

دانش لازم را برای تشخیص این که کدام یک از ابزارهای فاوا برای کدام یک از اهداف درس مناسب است، داشته باشد (آگاهی) .
باید مهارت استفاده از فاوا را در فرایند تدریس داشته باشد (آمادگی) .
و با ویژگی های آموزشی ابزارهای فاوا آشنایی داشته باشد؛ برای نمونه ، ابزارهای”بسته”. این ابزارها، مانند برنامه های تمرین و آموزش که ابزارهایی غیر تعاملی هستند و ابزارهای”باز” مانند Webquests  ، که ابزارهایی مبتنی بر ساختن گرایی محسوب می شوند.
یکی از مسائل مهم آن است که معلم از طراحی فرایند تدریس و انجام تکلیف با بهره گرفتن از فاوا آگاهی داشته باشد. در طراحی تکلیف ، از ترکیب کتاب درسی با پشتیبانی فاوا استفاده می شود. در فرایند طراحی باید اهداف و محتوای درس، مرحله بندی محتوا و نحوه ی ارائه آن، نقش ابزارها، نقش معلم، نقش فراگیرنده، درجه ی کنترل مراحل یادگیری، گسترش توجه معلم، ابزارهای فرایند تدریس، و نتایج یادگیری مشخص شود. در واقع باید گفت، برنامه ریزی درسی مبتنی بر فاوا ، نیازمند کنترل فرایند تدریس توسط معلم است.

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

پایان نامه تاثیر بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات بر توانمند سازی دانش آموزان مدارس هوشمند بابلسر از دید معلمان

2-2-12-3 ) صلاحیت رسانه ای معلم

امروزه، نه تنها نقش فاوا ، بلکه نقش رسانه در فرایند یادگیری و استفاده از آن، امری حساس و مهم به شمار می آید. از اینرو در اینجا لازم است علاوه بر صلاحیت فاوا معلم، از صلاحیت رسانه ای او نیز صحبت به میان آوریم . البته استفاده از رسانه ی دیجیتالی مدرن تنها به معنای استفاده از نرم افزارهای ( آموزشی ) نیست و استفاده از سخت افزارهای ( جدید ) را نیز شامل می شود. در اینجا اصطلاح “رسانه” به معنای پشتیبانی معلم در انجام تکالیف کلاس درس و پشتیبانی فرایند یادگیری فراگیرندگان به وسیله ی آنان یا معلم است. صلاحیت های رسانه ای معلم عبارت اند از:

صلاحیت رسانه ای فردی: به معنای استفاده ی مفید از نرم افزار و سخت افزار در فرایند تدریس است که بر پایه ی به کارگیری ابزارهای نرم افزاری مانند استفاده از تخته های الکترونیکی، و سیستم های رای گیری بنا شده است ( باستیااِنس ، 2007 ) .
صلاحیت رسانه ای انتقادی : یعنی توانایی معلم در انتخاب رسانه ی مناسب برای فرایند یاددهی- یادگیری . معلم باید قادر به انتخاب درست ابزارهای رسانه باشد . انتخاب درست نه تنها انتخاب نگاه آموزشی، بلکه انتخاب چشم انداز انسانی و اجتماعی را نیز شامل می شود.
صلاحیت یادگیری مادام العمر: شامل توسعه ی رسانه ی قابل دسترسی برای پشتیبانی فرایند یادگیری است. صلاحیت و شایستگی معلم همان صلاحیت یادگیری مادام العمر است. در این صورت، معلم مهارت به کارگیری فاوا را داراست.
صلاحیت معلم در فرایند تدریس و یادگیری: که سبب موفقیت فراگیرندگان می شود. ارزشیابی کار فراگیرندگان به وسیله ی معلم بسیار سودمند است. اهداف تدریس نه تنها مربوط به درس حاضر یا هفته ی آینده ، بلکه باید بر این اساس باشند که فراگیرنده کار را به خوبی انجام دهد. اگر چه موضوع درس گاهی درباره ی مفهوم یا مهارت خاصی، گاه مربوط به ارتباط میان مفاهیم و گاه مربوط به نگرش است، اما آنچه اهمیت دارد آماده سازی فراگیرنده برای آموزش آینده، شغل یا ایفای نقش مؤثر به عنوان عضوی از جامعه است.
صلاحیت طراحی ترتیب فرایند یاددهی– یادگیری: به معنای صلاحیت توانایی طراحی، توسعه ی مواد، و راه های کار با رسانه ی تازه است. این مهارت رجوع به دانش معلم با توجه به کاربرد مناسب نرم افزار و سخت افزار قابل دسترسی، نحوه ی کاربرد آنان، ترتیب و توالی آنها را شامل می شود. البته ، انتخاب درست نرم افزار و سخت افزار ، استفاده از آنها در تمرینات درس، و حرفه ای بودن معلم نیز دارای اهمیت است.
صلاحیت فنی رسانه : به معنای مهارت استفاده از رسانه است . مطالعات والکنبرگ ( 2006 ) نشان داد، گرایش دختران به رسانه از پسران کمتر است . زیرا آنان رسانه را نوعی وسیله ی بازی پسرانه تلقی می کنند. در صورتی که استفاده از رسانه توسط فراگیرنده به مهارت معلم مربوط می باشد. معلم می تواند به فراگیرندگان در استفاده از رسانه کمک کند.
تعریف یونسکو ( 2008 ) از استاندارد صلاحیت فاوا معلم، با توجه به سیاست ملی، برنامه ریزی درسی، ارزشیابی، تعلیم و تربیت، سازمان، مدیریت، توسعه حرفه ای معلم، و مهارت های مربوط به فاوا ، عبارت اند از:

معلمان باید مهارت پایه ی عملکرد نرم افزار و سخت افزار، همچنین نرم افزارهای کاربردی تولیدی، وب، نرم افزارهای ارتباطی، نرم افزارهای نمایشی و کاربردهای مدیریتی را بدانند.
معلمان باید از ابزارهای ویژه ی موضوعی و کاربردی آگاه باشند و بتوانند از این ابزارها در یادگیری مبتنی بر حل مسئله ، و مطالعات مبتنی بر پروژه استفاده کنند. معلمان باید توانایی کار و استفاده از منابع شبکه برای کمک به فراگیرندگان در کار مشارکتی، دسترسی به اطلاعات، ارتباط و تجزیه و تحلیل و انتخاب مسئله ی مورد مطالعه را داشته باشند. همچنین، معلمان باید قادر به استفاده از فاوا برای خلق کردن، نظارت انفرادی، و گروهی فراگیرندگان در برنامه های مبتنی بر کار پروژه ای باشند.
معلمان باید قادر به طراحی فاوا مبتنی بر دانش ارتباطات، و استفاده از فاوا در پشتیبانی توسعه ی مهارت دانش فراگیرندگان ، استمرار و تفکر یادگیری باشند. ( عابدی کرجی بان و علی اکبری ، 1389 : 20-23 )
 

2-2-13 ) مدارس هوشمند

در سال 1984 ، دیوید پرکینز و همکارانش در دانشگاه هارواد  ، طرح مدارس هوشمند را به عنوان تجربه ای نو در برنامه های آموزش و پرورش ، با بهره گرفتن از فاوا ارائه کردند . این طرح به تدریج در چند مدرسه اجرا شد و بعدها تا حدودی توسعه یافت ، به طوری که امروزه برخی از کشورهای توسعه یافته در امر فناوری اطلاعات همچنون مالزی ، از این مدارس برای تربیت نیروی انسانی در برنامه های توسعه ی خود استفاده کردند  .

از ویژگی های و خصوصیات مدارس هوشمند می توان به موارد زیر اشاره کرد :

در مدارس هوشمند معلمان می توانند با بهره گرفتن از بانک های اطلاعاتی و برنامه های نرم افزاری و غیره دروس جدیدی را با توجه به نیازها و علایق دانش آموزان طراحی کنند یا اینکه دروس موجود را تغییر داده ، یا اصلاح نمایند . بنابراین محتوای آموزشی دروس در این مدارس تا حدودی متفاوت با مدارس دیگر خواهد بود .
دانش آموزان این مدارس خود ، سرعت یادگیری خود را تعیین می کنند و به علاوه در این مدارس ، ساعات یادگیری محدود به ساعات مدرسه نیست و دانش آموزان در هر لحظه که اراده کنند کلاس های دلخواهشان را از طریق برنامه های رایانه ای در اختیار خواهند داشت .
نقش معلمان در این مدارس تا حدود زیادی از آموزش و ارزشیابی دانش آموزان به پیگیری آموزش شخصی آنان تغییر می یابد و در نتیجه فرصت و فراغت بیش تری برای پرداختن به برنامه های رشد و بالندگی حرفه ای خود ( مطالعه ، برقراری ارتباطات و تعاملات سازنده و موثر با همکاران ، ارتقای سطح علمی و بهبود مهارت های تدریس و .. ) خواهند یافت .
در این نوع مدارس دانش آموزان اغلب به جای کیف های مملو از کتاب های حجیم ، با کامپیوترهای کیفی در سر کلاس درس حاضر می شوند . به عبارت دیگر در این نوع مدارس علاوه بر موارد آموزشی رایج و کتاب های درسی ، انواع نرم افزارها و درس افزارهای چند رسانه ای نظیر سی دی و … مورد استفاده قرار می گیرد .
ارزشیابی از دانش آموزان در مدارس هوشمند به جای این که در مقاطع و نوبت های فاصله دار ( در پایان هر فصل یا هر ترم و … ) صورت پذیرد ، همه روزه و به طور مداوم انجام می گیرد ، تعدادی از این آزمون ها بصورت آنلاین ( برخط ) می باشند .
در این مدارس دانش آموزان هنگام ورود و خروج از مدرسه با کارت دیجیتال که در اختیار دارند ، والدین خود را از ساعت آمد و رفت خود مطلع می سازند . والدین دانش آموزان نیز می توانند با یک آموزش ساده به سیستم ارزشیابی مدرسه متصل شده ، به این وسیله از وضعیت تحصیلی فرزند خود آگاهی یابند . به طور معمول در این مدرسه روزانه در پایان ساعات کلاسی یک ایمیل ( نامه الکترنیکی ) از طرف مدرسه برای آگاهی والدین از وضع تحصیلی فرزندانشان در آن روز ، به آن ها ارسال می گردد .
از آن جا که پاره ای از فعالیت های مرسوم در مدارس دیگر ، در این مدارس به کمک فناوری اطلاعات کاهش می یابد ، کمیت و کیفیت تعاملات بین دانش آموزان ، معلمان و والدین ارتقا می یابد و در نتیجه هم افزایی یا سینرژی حاصل از تعاملات این سه گروه ، امکان ایجاد شرایط یادگیری بهتر برای دانش آموزان فراهم می گردد .
علاوه بر موارد فوق نکته ای که درباره ی مدارس هوشمند حتما بایستی مورد توجه قرار گیرد این است که در این مدارس فناوری جای افراد و اشخاص را نمی گیرد ، بلکه از آن به عنوان ابزاری در جهت رسیدن به هدف استفاده می گردد ( مویدنیا ، 1384 : 2-4 ) .

2-2-14 ) علل تاسیس مدارس هوشمند

مهمترین علل تاسیس مدارس هوشمند عبارت اند از :

امروزه به علت رشد فناوری های رایانه ای ، سرعت نقل و انتقالات اطلاعاتی و مسئله انفجار دانش ، اطلاعات و دانش به سهولت و سرعت می تواند در اختیار همگان قرار گیرد و دیگر مانند گذشته مدرسه تنها چهارچوبی نیست که معلم بخواهد دانش ، مهارت و ارزش ها را در آن به دانش آموزان منتقل کند ، بلکه چهارچوب های اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و وسائل ارتباط جمعی در شکل پذیری پنداره های دانش آموزان نقشی تعیین کننده دارند . یکی از تبعات این امر بالا رفتن سطح دانش متعارف دانش آموزان است که هماهنگی با دوره های آموزشی را بر هم می زند . در چنین شرایطی استفاده از فناوری های اطلاعاتی و انفورماتیکی در مدارس هوشمند ، امکان به روز کردن اطلاعات علمی معلمان و ارتقای مهارت های تدریس ایشان را فراهم می آئرد ، به طوری که آنها می توانند با بهره گرفتن از امکانات موجود در این مدارس برآورد صحیح تر و دقیق تری از دانشی و مطالب درسی را با دانش متعارف دانش آموزانشان هماهنگ سازند .
از سوی دیگر ، اکثر برنامه های آموزشی در مدارس سنتی ، به صورت معلم محور بوده ، با استعدادها ، توانایی ها ، نیازها و شیوه های یادگیری دانش آموزان که هر یک آهنگ مخصوص خود را دارد ، متناسب نیستند . مدارس هوشمند به سبب برنامه های درسی انعطاف پذیر ، امکان تدریس با شیوه های نو ، داشتن طیف وسیعی از برنامه ها و روش ها آموزشی و محوریت بخشیدن به نقش دانش آموز ، با در نظر گرفتن تفاوت های فردی و توجه بیش تر به نیاز ها ، علایق و استعدادهای دانش آموزان ، می توانند در جهت از بین بردن یا کاهش دادن شکاف آموزشی موثر و مفید باشند .
جامعه اطلاعاتی آینده نیازمند افرادی است که بتوانند فناوری اطلاعات را خلاقانه در جهت رشد و توسعه به بکار برند . در این عصر بی بهره ماندن از دانش ، بینش و مهارت های به روز  ، بیکاری ، نابرابری های اجتماعی در نتیجه پیدایی نارضایتی و تنش می انجامد و بنابراین در این دوره بیش از هر زمان دیگری جوامع انسانی نیازمند توسعه انسانی می باشند . ( مشایج ، 1379 : 162 ) .

2-2-15 ) اهداف مدارس هوشمند

اهداف ، مقاصد مورد انتظار در دوره های زمانی بلند مدت می باشند . اهداف مدارس هوشمند به نحوی تبیین شده اند که در راستای اهداف سازمان بوده و مسیر را برای نیل به این اهداف هموار سازند . همچنین اهداف مدارس هوشمند در راستای چشم انداز مدارس هوشمند تدوین گردیده است تا نیل به این اهداف ، رسیدن به چشم انداز را ممکن تر سازد ( نقشه راه مدارس هوشمند ، 1388 : 7 ) .

مدرسه هوشمند دانش آموز محور است و در آن معلم نقش هدایت گر را دارد. دانش آموز بر منابع موجود در مدرسه یا شبکه های اطلاع رسانی بیرونی نیز دسترسی دارد . و در استفاده از منابع برای درس های خود آزاد است . در واقع دانش آموز در این جا از دو نوع محتوا  استفاده می کند.
محتوای الکترونیکی
محتوایی که معلم خود تولید می کند.
آزادی که به هر دانش آموز داده می شود تا خودش برای دروس محتوای مناسب انتخاب کند در افزایش حس اعتماد به نفس دانش آموزان نقش موثری ایفا می کند.

یکی از منابعی که هر دانش آموز می تواند در آن به جتسجو بپردازد انوع بازی های موجود در سایت های اینترنتی است که هم آموزش است و هم تفریح.

البته در همین جا باید بین بازی های آموزشی و بازی های مهیج و خشن ، خط فاصله ای کشید و هر بازی را در اختیار دانش آموزان قرار نداد.

سایت های اینترنتی مختلفی وجود دارد که در آنها انوع بازی های متنوعی قابل دسترس می باشد . برنامه ریزان درسی می توانند با مراجعه به این سایت ها و بررسی بازی های مطلوب و مرتبط با درس های دانش آموزان ، سایت مورد نظر را انتخاب کنند و بعد نام آنرا به دانش آموزان معرفی کنند و سپس این دانش آموزان هستند که با جستجو در این سایت ها ، خودشان در رابطه با موضوع درس ، محتوای مورد نظر خود را انتخاب می کنند.

در این حالت دانش آموزی که درس علوم را با عنوان موجودات خونخوار مطالعه می کند وقتی با راهنمایی معلم به سایت مراجعه می کند ، در هنگام بازی اینترنتی برای اینکه برنده شود باید تلاش کند تا پشه قهرمان در بازی خون بیشتری بخورد و بزرگ شود تا امتیاز بیشتری بگیرد و برنده شود. در اینجا می توان گفت که دیگر حضور در کلاس درس و خواندن کتاب تنها دلیل یادگیری نیست. بلکه بازی با تمام هیجان و خاطره انگیز بودنش درس علوم می شود . و هنگامی که دانش آموز به مدرسه می آید آنچه را در بازی انجام داده و نتیجه ای را که دیده با زبان خود بیان می کند و به این ترتیب کودک ابتدایی مدرسه  هوشمند دست به انتخاب محتوا می زند ( آذین فر و موسی پور ، 1385 : 5 و 6 ) .

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

پایان نامه تاثیر بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات بر توانمند سازی دانش آموزان مدارس هوشمند بابلسر از دید معلمان

2-2-17 ) فرایند تمرین و تکرار در مدرسه هوشمند

در مدرسه هوشمند دو فرایند تمرین و تکرار صورت می گیرد و دیگر مشکل کمبود وقت تقریبا حل می شود چرا که هر دانش آموز با توجه به توانایی های خود روی هر تمرین وقت می گذارد ( آذین فر و موسی پور ، 1385: 6 ) .

2-2-18 ) آزمون در مدرسه هوشمند

گام بعدی در مدرسه هوشمند برگزاری آزمون است . نظام آموزش سنتی در این بخش دچار ضعف های کمی و کیفی است که هر دو ضعف با تمهیدات نظام مدرسه هوشمند به راحتی مرتفع می شوند.

آزمون در مدرسه هوشمند ، اتفاق نادر و پر استرس و اتفاقی در گزینش معلومات و  توانمندی های دانش آموزان نخواهد بود.

در واقع در مدرسه هوشمند ، هر آنچه فرا گرفته می شود بارها در حداقل زمان و با بهترین راندمان می تواند مورد سوال واقع شود و همه نتایج آن برای ارزیابی میزان موفقیت فرایند آموزشی ثبت شود . همچنین در بخش های تمرین و آزمون نیز ، مجموعه دانش آموزان به طور فردی با فرایند آموزش روبرو می شوند . و هر کس مطابق استعداد ، توان و انژری خود پیشرفت می کند و هرگز دانش آموزان پیشرو برای دیگری متوقف نمی شوند ، همانگونه که دانش آموزان عقب تر مانده به دلیل جا ماندن مجبور به عبور سطحی از مطالبی که هنوز به درستی فرا نگرفته اند ، نخواهند شد.

بدیهی است تمام آنچه در مساعدت ابزارها به فرایند آموزش بیان شد ، محدود به فضای مدرسه نمی شود و دانش آموز می تواند تمامی آن را در منزل داشته باشد و از نقل و انتقال دفتر و کتاب به مدرسه و منزل بی نیاز شوند ( آذین فر و موسی پور ، 1385 : 6 ) .

2-2-19 ) راهبردهای توسعه مدارس هوشمند

راهبردها ، مسیرها و راهکارهایی برای رسیدن به اهداف هستند . در صورتی که اهداف را از جنس مقصد به شمار آوریم راهبردها از جنس مسیر رسیدن به مقصد می باشند . در تدوین راهبردها سعی می شود تا با شناسایی نقاط قوت و ضعف مدرسه هوشمند و تعیین فرصت ها و تهدیدهای موجود در زمینه بهره گیری از فناوری اطلاعات ، راهبردها به گونه ای تبیین شوند تا حداکثر استفاده از نقاط قوت و فرصت ها صورت گرفته ، نقاط ضعف برطرف شده و برای رویارویی با تهدیدها چاره اندیشی شود. راهبردهای توسعه مدارس هوشمند در آموزش و پرورش عبارتند از ( نقشه راه مدارس هوشمند ، 1388 : 8 ) :

مستندسازی و به اشتراک گذاردن تجربیات مدارس پایلوت برای سایر مدارس منتخب .

مدارس هوشمند به مدارسی اطلاق می گردد که رایانه برای کلیه دانش آموزان فراهم باشد و این رایانه ها به کمک شبکه مرکزی به یکدیگر متصل شده باشند. علاوه بر شبکه، رایانه ها باید متصل به شبکه بین المللی اینترنت نیز بوده تا امکان دسترسی دانش آموزان به مطالب جدید فراهم گردد. در مدارس هوشمند از آخرین فناوری های روز در زمینه آموزش دانش آموزان و مدیریت مدرسه بهره گیری شده است و کلاس های درس مجهز به امکاناتی نظیر دوربین، نمایشگرهای تلویزیونی، ویدئو پروجکشن، وایت برد الکترونیکی و دیگر ابزارهای کمک آموزشی می باشند. در مدارس هوشمند فضای خاصی به عنوان آزمایشگاه رایانه درنظر گرفته شده و دانش آموزان می توانند علاوه بر اوقات درسی، زمان های فراغت خود را نیز در این مکان به جستجوی مطالب علمی بپردازند . در مدارس هوشمند شبکه بی سیم توسعه پیدا کرده و دانش آموزان می توانند از این طریق و به کمک یک عدد رایانه قابل حمل (لپ تاپ) یا تلفن همراه از امکانات نرم افزاری مدرسه و شبکه اینترنت استفاده نمایند . بنابراین مدارس هوشمند به مدارسی اطلاق می گردد که زیرساخت های لازم برای توسعه فناوری اطلاعات در مدرسه را به اندازه کافی و مناسب توسعه داده باشند و زمینه استفاده از این تجهیزات و امکانات برای کلیه دانش آموزان و معلمان در کلیه مقاطع تحصیلی فراهم شده باشد و کارشناسان و مدیران مدرسه نیز بتوانند به کمک این زیرساخت ها، مدرسه را بهتر اداره کنند.
مولفه های اصلی این رکن از مدل عبارتند از:

وجود تعداد کافی رایانه برای دانش آموزان
وجود تعداد کافی تجهیزات جانبی در مدرسه
اسقرار شبکه محلی در مدرسه
وجود تعداد مورد نیاز پروژکتور برای هر کلاس
وجود سایت رایانه ای مناسب در مدرسه
دسترسی به اینترنت با پهنای باند مناسب
وجود پست الکترونیک برای معلمان و دانش آموزان
وجود سرور مناسب در مدرسه
مناسب بودن مکانیزم های امنیت اطلاعات در مدرسه
وجود امکانات تهویه و خنک کننده مناسب سایت
وجود نرم افزار آنتی ویروس مناسب
استقرار سیستم مدیریت کاربران در مدرسه
میز و صندلی های استاندارد رایانه ( نقشه راه مدارس هوشمند ، 1388 : 20 و 21 )
جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

پایان نامه تاثیر بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات بر توانمند سازی دانش آموزان مدارس هوشمند بابلسر از دید معلمان

2-2-21 ) ساختار اجرایی مدارس هوشمند

در مدارس هوشمند، مدیر مدرسه، معلمین، دانش آموزان و اولیای دانش آموزان باید مهارت های جدیدی را فرا گرفته و نقش های جدیدی را ایفا نمایند. در این جا وظایف و مسئولیت هر یک از افراد مرتبط با مدرسه هوشمند بیان شده است.

2-2-21-1 ) شرح وظایف مدیر مدرسه هوشمند

هدف گذاری و برنامه ریزی برای هوشمندسازی مدرسه .
تعیین امکانات و تجهیزات مورد نیاز مدرسه برای هوشمند شدن .
هماهنگی و تعامل با منطقه برای پیشبرد امور مدرسه هوشمند .
ارتباط

مستمر با کارشناس فناوری اطلاعات منطقه و کارشناسان و مدیران مدرسه هوشمند سازمان برای اطلاع از برنامه های سازمان در حوزه هوشمندسازی مدارس .
رایزنی برای تجهیز مدرسه به امکانات و تجهیزات مورد نیاز از منابع مختلف .
تشویق معلمین مدرسه به مشارکت فعال در هوشمندسازی مدرسه .
تشویق دانش آموزان و اولیاء برای حضور فعال و پیگیری امور مدرسه هوشمند .
شناسایی مشکلات موجود در مسیر هوشمندسازی مدرسه و برنامه ریزی و تعامل برای رفع آنها .
برنامه ریزی برای برگزاری کلاس های آموزشی رایانه معلمین و دانش آموزان .
ارتباط مستمر با اولیای دانش آموزان و تعامل با آنها در خصوص امور آموزشی و تربیتی دانش آموزان به صورت الکترونیکی ( نقشه راه مدارس هوشمند ، 1388 : 84 ) .
 

2-2-21-2 ) شرح وظایف کارشناسان فناوری اطلاعات در مدرسه هوشمند

پشتیبانی ، شناسایی و رفع عیب، بروز رسانی و نصب و استقرار سخت افزاری و نرم افزاری مدارس هوشمند .
راه اندازی ، تنظیم و مدیریت شبکه محلی در مدارس هوشمند  .
تنظیم ، برقراری ارتباط و مدیریت دسترسی مدارس هوشمند به اینترنت .
تنظیم سیاست های امنیتی در مدرسه هوشمند براساس دستورالعمل ها و سیاست های سازمان ، منطقه و مدرسه و مدیریت امنیت اطلاعات در سطح مدرسه با بهره گرفتن از مکانیزم های کنترل دسترسی ، محافظت از منابع اطلاعاتی مدرسه، نصب و بروز رسانی آنتی ویروس .