ﺗﻮﺻﯿﻒ
 

ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻔﺖ ﺑﻌﺪ ﮐﺎراﯾﯽ، ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ، اﺟﺮا، ﺣﺮﯾﻢ ﺷﺨﺼﯽ، ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ، ﺟﺒﺮان و ﺗﻤﺎس اس ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﻘﯿﺎس اﺻﻠﯽ و ﯾﮏ ﻣﻘﯿﺎس ﺑﺎزﯾﺎﺑﯽ ﺧﺪﻣﺎت را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آورﻧﺪ. ﭼﻬﺎر ﺑﻌﺪ ﮐﺎراﯾﯽ، ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ، اﺟﺮا و ﺣﺮﯾﻢ ﺷﺨﺼﯽ ﻣﻘﯿﺎس اﺻﻠﯽ ای ﺳﺮوﮐﻮال را ﺷﮑﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ. ﻣﻘﯿﺎس اﺻﻠﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮان ﺑﻪ ﻣﺸﮑﻞ ﯾﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪ ای در اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺎﯾﺖ ﺑﺮﻧﻤﯽ ﺧﻮرﻧﺪ. ﺳﻪ ﺑﻌﺪ دﯾﮕﺮ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﯾﯽ، ﺟﺒﺮان و ﺗﻤﺎس ﻣﻘﯿﺎس ﺑﺎزﯾﺎﺑﯽ را ﺑﺮای ای ﺳﺮوﮐﻮال اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻣﻘﯿﺎس ﺑﺎزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ زﻣﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮان در اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﺎﯾﺖ ﻣﺸﮑﻞ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ ﻣﺪل ﺷﮑﺎف ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺪﻣﺎت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ زﻣﺎﻧﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد ﮐﻪ: -ﻣﺪﯾﺮ ﻣﯽ داﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺸﺘﺮی ﭼﻪ ﻻزم دارد و اﯾﻨﺠﺎ ﺷﮑﺎف اﻃﻼﻋﺎت وﺟﻮد ﻧﺪارد؛

-ﺳﺎزﻧﺪه وب ﺳﺎﯾﺖ آﻧﭽﻪ ﻣﺪﯾﺮ ﻣﯽ داﻧﺪ را اﺟﺮا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و در اﯾﻨﺠﺎ ﺷﮑﺎف ﻃﺮاﺣﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد؛ -ﻣﺸﺘﺮی ﻧﯿﺎزش را درﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، و در اﯾﻨﺠﺎ ﺷﮑﺎف اﺟﺮا وﺟﻮد ﻧﺪارد.

وب ﮐﻮال TM ﺳﻨﺠﻪ ای ﺑﺮای ﮐﯿﻔﯿﺖ وب ﺳﺎﯾﺖ ﺑﺎ دوازده ﺑﻌﺪ اﺳﺖ. اﺑﻌﺎد اﯾﻦ ﻣﺪل ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: ﺗﻨﺎﺳﺐ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎ وﻇﯿﻔﻪ، ﺗﻌﺎﻣﻞ ﭘﺬﯾﺮی، اﻋﺘﻤﺎد، ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﯾﯽ، ﻃﺮاﺣﯽ، ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ درک ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ، ﺟﺎذﺑﻪ ﺑﺼﺮی، ﻧﻮآوراﻧﻪ ﺑﻮدن، ﺟﺎذﺑﻪ اﺣﺴﺎﺳﯽ، ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻣﻨﺴﺠﻢ، ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎی ﮐﺎری، ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ ﻣﺘﺪاوم.

اﯾﻦ ﻣﺪل، ﯾﮏ ﻣﺪل ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ درﺑﺎره ی ﻋﻮاﻣﻞ اﺛﺮﮔﺬار ﺑﺮ ادراﮐﺎت ﻣﺼﺮف ﮐﻨﻨﺪه از وب ﺳﺎﯾﺖ ﻫﺎی B2C اﺳﺖ. ﻓﺮﺿﯿﻪ زﯾﺮ ﺑﻨﺎﯾﯽ اﯾﻦ ﻣﺪل را دو ﺳﺎﺧﺘﺎر اﺻﻠﯽ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ ﺑﺎ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ اﻃﻼﻋﺎت (ﮐﯿﻔﯿﺖ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺤﺘﻮاﯾﯽ، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﺑﻮدن، ﮐﯿﻔﯿﺖ ذاﺗﯽ) و دﯾﮕﺮی ﺑﺎ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺮ ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎ (ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ، ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﯾﯽ، اﻃﻤﯿﻨﺎن، ﻫﻤﺪﻟﯽ ﻣﺤﺴﻮﺳﺎت) ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻫﺎ را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ.

اﯾﻦ ﻣﺪل ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺰان رﺿﺎﯾﺖ از وب ﺳﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﭘﺮدازد. اﯾﻦ ﻣﺪل ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ روﺷﻦ ﮐﻨﺪﮐﻪ ﭼﺮا ﺑﻬﺒﻮد در ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﻮاﻣﻞ ﮐﻠﯿﺪی وب ﺳﺎﯾﺖ ﻫﺎ، اﻓﺰاﯾﺶ در رﺿﺎﯾﺖ ﮐﻠﯽ را ﺑﺪﻧﺒﺎل ﻧﺪارد. ﻣﺪل ای ﮐﻮال ﺑﺮ اداراﮐﺎت ﮐﺎرﺑﺮ از ﮐﯿﻔﯿﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ اﻫﻤﯿﺖ آن ﺳﻨﺠﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺒﺘﻨﯽ اﺳﺖ. در اﯾﮑﻮال ﭘﻨﺞ ﻋﺎﻣﻞ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎده، ﻃﺮاﺣﯽ، اﻃﻼﻋﺎت، اﻋﺘﻤﺎد و ﻫﻤﺪﻟﯽ ﻣﺆﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﺳﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎده، ﮐﯿﻔﯿﺖ اﻃﻼﻋﺎت و ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺧﺪﻣﺎت ادﻏﺎم ﺷﺪه اﻧﺪ.

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

پایان نامه ارشد: ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺎﻧﮑﺪاری اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮏ ﺑﺎ رﺿﺎﯾﺘﻤﻨﺪی ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن

١٩

.۸-۲ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺑﺎﻧﮑﺪاری اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ

در ﻣﻮرد ﺑﺎﻧﮑﺪاری اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ اراﯾﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﯾﺮ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد:

.۱ﺑﺎﻧﮑﺪاری اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ اﺻﻄﻼﺣﯽ اﺳﺖ ﺑﺮای ﭘﻮﺷﺶ دادن ﻓﺮاﯾﻨﺪی ﮐﻪ در آن ﻣﺸﺘﺮی ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻌﺎﻣﻼت ﺑﺎﻧﮑﯽ را ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ، ﺑﻪ ﻃﻮری ﮐﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺑﺎ آﺟﺮ و ﻣﻼط ﻧﺒﺎﺷﺪ.

.۲ﺑﺎﻧﮑﺪاری اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ را ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺎﻧﮑﯽ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺮای ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﺣﻀﻮر ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ در ﻣﮑﺎن ﺧﺎﺻﯽ اﯾﺠﺎد ﻧﮑﻨﺪ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﺎﻧﮑﯽ ﺑﺎ ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی اﺑﺰارﻫﺎی اﻟﮑﺘﺮوﻧﯿﮑﯽ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد.

این بخش ابتدا بیان مسئله و ضرورت انجام پژوهش و سپس اهداف ،سوالات و فرضیات پژوهش عنوان شده است و در آخر نیز تعریف مفهومی و عملیاتی ذکر شده است .
۱-۲٫ تشریح و بیان مسئله
شرایط متغیر اقتصادی با جهت‌گیری به سمت جهانی شدن، موجبات عدم ثبات در قیمت‌ها و عدم تعادل در بازار کالاها و خدمات را به‌وجود آورده است. نتیجه این تغییرات و تحولات سریع و تأثیری که بر بازارهای داخلی و بین‌المللی می‌گذارد، علاوه بر اینکه عدم اعتماد و اطمینان را در تصمیمات اقتصادی به‌وجود آورده است، بر تعهدات اشخاص و مؤسسات نسبت به یکدیگر شدیداً تأثیر گذاشته و لاجرم رکود ناشی از نگرانی‌ها و انتظارات روانی را موجب گردیده است.در چنین شرایطی، یکی از روش‌هایی که باعث ایجاد اعتماد و اطمینان اشخاص در ارائه خدمات به یکدیگر می‌شود، ضمانت‌نامه‌های بانکی است که سیستم‌های بانکی مجری آن هستند.تمامی شرکت‌های پیمانکاری و شرکت‌های واردات و صادرات برای تضمین انجام فعالیت‌هایشان نیاز مبرم به بانکها و موسسات مالی دارند که از آنها در برابر قراردادی که می‌بندند حمایت کنند. همچنین کارفرمایان داخلی برای تضمین انجام کار و یا درست انجام دادن آن و یا در سطح بین‌الملل، ضمانت بانکی متقابل می‌خواهند. این نوع تضمین در واقع تصمیم‌گیری را در عرصه مدیریت برای کار فرمایان راحت‌تر می‌کند. از آنجایی که ضمانت نامه‌ها برای بانک تعهدآور بوده و اهمیت آن به میزان پرداخت تسهیلات می‌باشد از این رو، شعب می‌بایستی در زمان صدور ضمانت نامه اطلاعات لازم را از ضمانت‌خواه اخذ نموده و از نظر توان مالی، ظرفیت اعتباری و توانایی ‌های وی اطمینان حاصل نماید(فقیهی،۱۳۸۹)

لذا این پژوهش در صدد بررسی نقش ضمانت نامه های بانکی در جذب منابع بانک ها به صورت عام و در بانک صادرات به صورت خاص می پردازد .

۱-۳٫اهمیت موضوع و ضرورت  انجام تحقیق
تمام شرکت ها ی پیمانکاری وشرکت های واردات و صادرات برای تضمین انجام فعالیت هایشان نیاز مبرم به بانکها و موسسات مالی دارند که از آنها در برابر قراردادی که می بندد حمایت کنند و همچنین کارفرماییان داخلی برای تضمین انجام کار و یا درست انجام دادن آن و یا در کل برای شانه خالی نکردن پیمانکاران از زیر مسئولیت هایشان از آنها ضمانت بانکی میخواهند و یا در سطح بین الملل ضمانت بانکی متقابل و یا اعتبارات اسنادی میخواهند. و این نوع تضمین در واقع تصمیم گیری را در عرصه مدیریت برای کارفرمایان راحت تر می کند. هر چند که در مواردی از اینگونه ضمانت نامه ها ممکن است پیمانکاران به نوعی سوء استفاده کنند .

به طوری که اجرا و انجام تعهدات قراردادی، بدون شک از مهمترین اهداف هر قرارداد است که طرفین و متعاقدین به منظورآن و به موجب قرارداد با همدیگر مرتبط شده اند. در روابط قراردادی ملی و داخلی یک کشور، به لحاظ وجود دستگاه قضائی و نیروهای مورد نیاز برای انجام این تصمیمات، انجام تعهدات قراردادی مسئله ساده تر و اضطراب متعاقدین کمتر است، ولی در روابط بین المللی بدلیل وجود موانع عدیده طرفین قرارداد، از همان ابتدا،درجستجوی تامین کافی هستند تا به دور از هر گونه دلواپسی و اضطراب، در یک بستر امن تجاری فعالیت نمایند(شهبازی نیا،۱۳۸۸).

لذا این پژوهش در صدد می باشد تا ضمن بررسی نقش ضمانت نامه های بانکی در جذب منابع مالی بانک ها راهکارهایی برای ارتقا ان نیز ارائه دهد  .

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

 نقش ضمانت نامه های بانکی در تهیه منابع پولی و ارائه راهکارهایی برای افزایش آنها

۱-۴٫سوالات تحقیق
پژوهشگران در صدد هستند تا به سوالات زیر پاسخ دهند :

۱٫آیا بین صدور ضمانت نامه های شرکت در مناقصه و جذب منابع  بانک رابطه معناداری وجود دارد ؟

۲٫آیا بین صدور ضمانت نامه های شرکت در مزایده و جذب منابع  بانک رابطه معناداری وجود دارد ؟

آیا بین صدور ضمانت نامه های حسن انجام کار و جذب منابع بانک رابطه معناداری وجود دارد ؟
آیا بین صدور ضمانت نامه های استرداد کسر وجه الضمان و جذب منابع بانک رابطه معناداری وجود دارد ؟
آیا بین صدور ضمانت نامه های استرداد پیش پرداخت و جذب منابع بانک رابطه معناداری وجود دارد ؟
۶٫کدامیک از ضمانت های بانکی اهمیت بیشتری در جذب منابع دارد ؟

۱-۵٫ اهداف تحقیق
۱٫بررسی نقش ضمانت های بانکی با جذب منابع بانک صادرات

۲٫رتبه بندی ضمانت های بانکی اثر گذار بر جذب منابع بانک صادرات

۳٫ارائه راهکارهای اساسی برای افزایش جذب منابع بانک با بهره گرفتن از ضمانت های بانکی

۱-۶٫فرضیات تحقیق
در این تحقیق با توجه به موضوع و جامعه هدف فرضیه های زیر مفروض است.

۱٫بین صدور ضمانت نامه های شرکت در مناقصه و جذب منابع  بانک رابطه معناداری وجود دارد .

۲٫بین صدور ضمانت نامه های شرکت در مزایده و جذب منابع  بانک رابطه معناداری وجود دارد .

۳٫بین صدور ضمانت نامه های حسن انجام کار  و جذب منابع  بانک رابطه معناداری وجود دارد .

۴٫بین صدور ضمانت نامه های استرداد کسر وجه الضمان و جذب منابع  بانک رابطه معناداری وجود دارد .

۵٫بین صدور ضمانت نامه های استرداد پیش پرداخت و جذب منابع  بانک رابطه معناداری وجود دارد .

۱-۷٫تعاریف مفهومی
 

۱-۷-۱٫ ضمانت نامه
 

بانک می تواند در مواردیکه منع قانونی وجود نداشته باشد در قبال اخذ وثایق معتبر از مشتری و طبق تعهدات و شرایط مندرج در ضمانتنامه در صورتی که مشتری (مضمون عنه یا ضمانت خواه) به تعهد خود عمل ننمود ، نسبت به انجام تعهد خود ر در قبال ذینفع ضمانتنامه اقدام ننماید، معادل وجه الضمان ذکر شده در ضمانتنامه را (بدون اقامه دلیل و اثبات مدعا) ، به محض اولین مطالبه کتبی یا درخواست ذینفع(تا سررسید ضمانتنامه) به وی پرداخت نماید(سایت بانک صادرات ،www.bsi.ir).
 

۱-۷-۲٫ ضمانت نامه های شرکت در مناقصه و مزایده
موسسات دولتی برای خرید کالا و خدمات معمولا از طریق مناقصه و برای فروش اموال دولتی از طریق مزایده اقدام می کنند که ممکن است پیشنهاد شرکت کننده مورد قبول واقع شود ولی نامبرده از امضا قرارداد در مدت مقرر خودداری کند، به همین دلیل از شرکت کنندگان ضمانتنامه شرکت در مناقصه یا مزایده اخذ می شود.

۱-۷-۳٫ضمانت نامه حسن انجام کار
این نوع ضمانتنامه برای تضمین انجام صحیح و به موقع تعهدات پیمانکار (ضمانتخواه ) در مقابل کارفرما (ذینفع) از طرف بانک صادر می شود.

۱-۷-۴٫ ضمانت نامه استرداد کسر وجه الضمان
موسسات دولتی معمولا ۵ تا ۱۰ درصد مبلغ پرداختی به ضمانت شده (مضمون عنه) در مقابل ارائه صورت وضعیتهای مقاطعه(صورت وضعیت کارهای انجام شده) را تا پایان تحویل کار نزد خود نگاه می دارند تا در صورت مشاهده نقص یا ناتمام بودن کار از آن محل، تامین خسارت نماید که از آن به عنوان کسور وجه الضمان تعبیر می شود و مقاطعه کاران یا پیمانکاران (ضمانت شده) صاحب آن بوده و پس از تحویل قطعی کار مستحق اخذ آن خواهد بود.

۱-۷-۵٫ ضمانت نامه استرداد پیش پرداخت
ممکن است ضمانت شده (پیمانکار) برای شروع به کار و یا انجام تعهدات نیاز به مبلغی داشته باشد که به شکل پیش پرداخت از طرف مضمون له (ذینفع) به او پرداخت می شود ولی قبل از پرداخت وجه ، ذینفع از متعهد تقاضای ضمانتنامه استرداد وجه پیش پرداخت را در صورت عدم انجام کار خواهد نمود(سایت بانک صادرات ،www.bsi.ir).

۱-۸٫تعاریف عملیاتی
 

۱-۸-۱٫ ضمانت نامه شرکت در مناقصه
برای عملیاتی نمودن این متغیر از سوالات زیر  استفاده شده است که سوالات ۱ تا  ۶پرسشنامه را در برمی گیرد:

– فراهم کردن موجبات جذب هر چه بیشتر مشتری  را در سال هایی اخیر .

– فراهم کردن موجبات موجبات حفظ و نگهداری مشتریان قدیمی بانک در سال هایی اخیر.

-استفاده از حساب “سپرده سرمایه گذاری بلند مدت بانکی” بعنوان وثیقه موجب تجهیز منابع شده است.

-افزایش استفاده از ضمانت نامه به دلیل سیاست های ارائه شده توسط شورای پول و اعتبار.

– افزایش استفاده از ضمانت نامه های شرکت در مناقصه به دلیل  قوانین و مقررات شرکت در مناقصه.

– افزایش استفاده از ضمانت نامه های شرکت در مناقصه به دلیل افزایش نرخ تورم و ریسک فعالیت در بازار.

۱-۸-۲٫ ضمانت نامه شرکت در مزایده
برای عملیاتی نمودن این متغیر از سوالات زیر استفاده شده است که سوالات ۷ تا ۱۱پرسشنامه را در بر می گیرد:

– فراهم کردن موجبات جذب هر چه بیشتر مشتری  را در سال هایی اخیر .

– فراهم کردن موجبات موجبات حفظ و نگهداری مشتریان قدیمی بانک در سال هایی اخیر.

-استفاده از حساب “سپرده سرمایه گذاری بلند مدت بانکی” به عنوان وثیقه موجب تجهیز منابع شده است.

-افزایش استفاده از ضمانت نامه شرکت در مزایده به دلیل سیاست های ارائه شده توسط شورای پول و اعتبار.

– افزایش استفاده از ضمانت نامه های شرکت در مزایده به دلیل  قوانین و مقررات شرکت در مناقصه.

– افزایش استفاده از ضمانت نامه های شرکت در مزایده به دلیل افزایش نرخ تورم و ریسک فعالیت در بازار.

۱-۸-۳٫ضمانت نامه حسن انجام کار

فروشنده ای که در کشور دیگری غیر از محل اقامت خریدار است اگر کالا را به امید پرداخت ثمن از طرف مشتری حمل و ارسال کند با خطر از دست دادن کالا و عدم دریافت ثمن مواجه می شود و هر گاه خریدار از پرداخت ثمن خودداری کند فروشنده باید در دادگاه محل اقامت خریدار که برای او بیگانه است اقامه دعوی کند. خریدار نیز اگر به پرداخت ثمن مبادرت کند، ممکن است با خطر عدم تسلیم مبیع از طرف فروشنده مواجه گردد و صرف اقامه دعوی در دادگاه های محل اقامت فروشنده که برای او بیگانه است، چاره کافی برای او نخواهد بود. ولی با به کارگرفتن شیوه اعتبار اسنادی این خطرات برطرف می شوند، در واقع بانکها با پذیرش نوعی نمایندگی از طرف خریدار و فروشنده عمل پرداخت ثمن و تسلیم مبیع را به عهده می گیرند(کاشانی،۱۳۸۵).
ضمانت نامه های یکی از ابزارهای مهم در آمدی برای بانک ها محسوب می گردد از آنجایی که ضمانت نامه ها برای بانک تعهد آور بوده و اهمیت آن عینا پرداخت تسهیلات می باشد از این رو شعب می بایستی در زمان صدور ضمانت نامه اطلاعات لازم را از ضمانت خواه اخذ نموده و از نظر توان مالی ، ظرفیت اعتباری وتوانایی های وی اطمینان حاصل نماید.

در این فصل ابتدا به تعریف ضمانت نامه بانکی پرداخته شده سپس به تشریح انواع مختلف ضمانت نامه بانکی پرداخته شده و در اخر نیز واکاوی ادبیات پژوهشی در جهان و ایران آمده است .

۲-۲٫واژه شناسی ضمانت نامه بانکی
در علم حقوق اصطلاحات نقش مهمی در بیان و انتقال معانی دارند. بنابراین، قبل از ورود به بحث اصلی، لازم می آید که اصطلاحات و واژه هایی را که در عرف بانکی و تجاری برای نامیدن روابط حقوقی و طرف های یک ضمانت نامه به کار می رود، بیان کنیم:

الف ـ شخصی که ضمانت نامه به نفع او صادر می شود و حق مطالبه آن را دارد «ذینفع» نامیده[۱] می شود.

ب ـ «متعهد اصلی»[۲] شخصی است که به اعتبار تعهد پایه و اصلی خود دستور صدور ضمانت نامه را به بانک می دهد و گاه به او «دستور دهنده»[۳] نیز می گویند که در قراردادهای پیمانکاری، پیمانکار است.

ج ـ بانک ضامن یا صادر کننده ضمانت نامه را «ضامن» یا «بانک صادرکننده»[۴] می گویند.

د ـ قراردادی را که میان متعهد اصلی و ذینفع است و ضمانت نامه برای تضمین آن صادر می شود، «قرارداد پایه»[۵] می خوانند(غمامی،۱۳۷۸).

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

 نقش ضمانت نامه های بانکی در تهیه منابع پولی و ارائه راهکارهایی برای افزایش آنها

۲-۳٫تعریف ضمانت نامه
ضمانت نامه بانکی نوشته ایست معتبر و مستند که ضمن آن، بانک صادر کننده ضمانت نامه به صورت بدون قید و شرط، تعهد می کند که هر گاه متقاضی صدور ضمانت نامه از ایفای تعهد خود در مقابل طرف قرار داد معامله امتناع ورزد، بانک، وجه مورد تعهد مندرج در متن ضمانت نامه را به درخواست و مطالبه متعهدله به او بپردازد.

موضوع تعهد ممکن است پرداخت وجه از طرف مدیون در وجه داین باشد یا انجام عملی از طرف متعهد به نفع متعهد له حسب قرارداد.

در حال حاضر، طبق ردیف ۱۵ ماده ۲ قانون عملیات بانکی بدون ربا، صدور تأیید و قبول ضمانت نامه ارزی و ریالی برای مشتریان جزو وظایف نظام بانکی کشور می باشد(پیروز فر،۱۳۸۰).

۲-۴٫تعریف اعتبار اسنادی
اعتبار اسنادی نیز نوعی ضمانت نامه بانکی است. در تعریف آن گفته شده است:

“اعتبار اسنادی عبارت از التزام صادر کننده اعتبار، که معمولاً یک بانک است و به صورت اعتبار به تقاضای مشتری بانک گشایش می شود و بانک را مکلّف می سازد به شرط رعایت شرایط مقرّر در اعتبار اسنادی از جانب ذی نفع، وجه مذکور در اعتبار اسنادی را به ذی نفع یا به حواله کرد وی پرداخت کند”.(کاشانی،۱۳۸۵)

۲-۵٫وجه تسمه
نوشته موصوف از ابتدا «ضمانت نامه» نامیده شده است و با توجه به آیین نامه صدور ضمانت نامه، مصوب شورای پول و اعتبار در مواد ۱ و ۷ آن کلمات مضمون عنه و مضمون له بکار برده شده است که وجه تسمیه نوشته بانک مشخص و معلوم می شود. در نتیجه، از لحاظ انطباق عمل بان با ضوابط قانونی، عقد ضمان را در این مورد ساری و جاری دانسته اند. با این ترتیب، بانک را «ضامن»، متقاضی ضمانت و به عبارت دیگر، متعهد را «مضمون عنه» و متعهد له را «مضمون له» می نامند.

البته تطبیق یا عدم تطبیق مسأله با عقد ضمان بحث دیگری دارد که در جای خود اجمالاً توضیح داده خواهد شد.

ضمانت نامه بانکی یکی از ابزارهای متداول در قراردادهای داخلی و بین المللی است. ضمانت نامه در واقع نوعی وثیقه شخصی[۱]است که برای تضمین و امنیت بخشیدن به تعهدات قراردادی صادر می شود. این گونه از وثایق هنگامی به کار می آیند که تعهدات مزبور اجرا نمی شوند یا به طور کامل و مطلوب تحقق نمی پذیرند.
ضمانت نامه بانکی در میان عقود مرسوم، بیشتر به عقد ضمان شباهت دارد. با وجود این، باید دانست که مقایسه این دو و استفاده از راه حلها و قواعد ضمان در ضمانت نامه بانکی بطور کامل امکان پذیر نیست و شباهت این دو، همان گونه که خواهیم دید، بیشتر از جهت غایت است تا ساختار مادّی و ماهوی.

ضمانت نامه های بانکی برخاسته از عرف بازرگانی و بانکی هستند و قواعد مربوط به آنها را رویه قضایی از همین عرف استنباط و اعلام کرده است و قانون در این زمینه نقش چندان مهمی ندارد.

ضمانت نامه بانکی کاربردهای گوناگونی دارد: بطور مثال، هنگامی که خریداری می خواهد از طریق مناقصه کالایی را خریداری کند و بیم دارد که برنده مناقصه پیشنهاد خود را نادیده گرفته و از قبول معامله خودداری ورزد، از او ضمانت نامه اجرای مناقصه[۲] طلب می کند تا بدین سان خسارت احتمالی عدم التزام به مناقصه را جبران سازد. یا فروشنده ای که با خریدار خارجی طرف معامله است، می تواند برقراردادهای دراز مدت که ثمن به اقساط پرداخت می شود، از خریدار ضمانت نامه پرداخت ثمن مطالبه کند، یا کارفرمایی که اجرای یک طرح عظیم صنعتی را به پیمانکار می سپارد از او ضمانت نام حسن انجام کار[۳] می ستاند.

این استفاده گسترده از ضمانت نامه های بانکی، جمع آوری و مطالعه قواعد حکم بر آن را الزام می نماید و اهتمام نگارنده در این مقاله آن است که با بهره گرفتن از تجارب دیگران باب تأمل در نظام حقوقی ضمانت نامه های بانکی را بگشاید(غمامی،۱۳۷۸).

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

 نقش ضمانت نامه های بانکی در تهیه منابع پولی و ارائه راهکارهایی برای افزایش آنها

۲-۷٫اقسام ضمانت نامه بانکی
ضمانت نامه ها اقسام گوناگونی دارند که در این کلیات اشاره به آنها ضروری است.

۲-۷-۱٫از نظر حقوقی
از حیث قالب حقوقی یا به تعبیر فلسفی، علت مادی، ضمانت نامه بر دو قسم است:

الف ـ ضمانت نامه بانکی به معنای اخص، که وسیله تضمین تعهدات قراردادی طرفین بوده و صدور آن یکی از عملیات مرسوم بانکی در قالب ویژه خود است. در تعریف آن گفته شده است: نوعی از تضمین قراردادی است که یک طرف قرارداد را در برابر زیان ناشی از ناتوانی یا خودداری طرف دیگر پیمان حمایت می کند و معمولاً در طرح های ساختمانی دولتی به کار می رود.

تعریف کامل تر آن نیز چنین است: «ضمانت نامه مستقل، تعهد پرداخت مبلغ معینی وجه نقد است که راجع به یک قرارداد پایه و به عنوان تضمین اجرای آن، پذیرفته شود.

این ضمانت نامه یک تعهد مستقل از قرارداد موضوع تضمین بوده و دارای این ویژگی است که ایرادات مربوط به قرارداد پایه، نسبت به آن قابل استناد نیست.»

بدین سان ضمانت نامه بانکی تعهدی است از سوی بانک مبنی بر پرداخت وجه معینی به ذینفع که متعهدله قرارداد اصلی است، به منظور اجتناب از خطری که او را تهدید می کند که غالباً عدم اجرای قرارداد پایه است.

ب ـ اعتبار اسنادی تضمینی، که خود گونه ای از اعتبارات اسنادی است که به موجب آن بانک گشاینده اعتبار به درخواست مشتری خود، مکلّف و متعهد می شود تا مبلغی را مطابق شرایط اعتبار به ذینفع بپردازد. این گونه اعتبارات تابع مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی هستند (ماده ۱ مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی U.C.P) لیکن از جهت کاربرد و شرایط پرداخت با دیگر اعتبارات تفاوت دارند. سایر اعتبارات اسنادیف وسیله پرداخت و انجام تعهد به شمار می آیند و بانک باید پس از ارائه اسناد از سوی ذینفع و بررسی آنها، مبلغ اعتبار را بپردازد. ولی اعتبار تضمینی زمانی به کار می رود که تعهد انجام نمی گیرد و مطالبه آن اصولاً مستلزم ارائه اسناد نیست. در واقع، این قسم اعتبار جانشین ضمانت نامه بانکی در روابط تجاری بین المللی و همچنین در کشورهایی که بانکها قانوناً از صدرو ضمانت نامه منع شده اند، است(غمامی،۱۳۷۸).

۲-۷-۲٫از نظر هدف پرداخت
ضمانت نامه را به اعتبار هدف پرداخت یا علت غایی می توان بر سه قسم تقسیم کرد:

الف ـ ضمانت نامه حسن انجام کار، که برای تأمین اجرای متعارف و صحیح مفاد قرارداد پایه صادر می شود و در واقع ابزار جبران خسارت ناشی از عدم انجام کامل تعهد است.

ب ـ ضمانت نامه استرداد پیش پرداخت، ضمانت نامه ای است برای تضمین استرداد مبلغ پیش پرداخت قرارداد پایه در صورت فسخ یا بطلان آن.

ج ـ ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده، ضمانت نامه ای است برای پایبندی شرکت کننده در مناقصه یا مزایده به پیشنهاد خود که پیشتر در ضمن مثال توضیح داده شد.

۲-۷-۳٫شرایط پرداخت
ضمانت نامه را با ملاحظه شرایط پرداخت آن می توان به دو گونه تقسیم کرد:

الف ـ ضمانت نامه مطلق یا عندالمطالبه[۴] : طبیعت ضمانت نامه های بانکی ایجاب می کند که پرداخت آن به هیچ شرطی مقید نگردد و بانک به صرف تقاضای ذینفع مبلغ آن را بپردازد، در این صورت ضمانت نامه را مطلق یا عندالمطالبه می نامند زیرا به محض اولین مطالبه، بانک مکلف به پرداخت است.

ب ـ ضمانت نامه مشروط: پرداخت مبلغ این گونه ضمانت نامه ها معمولاً منوط به ارائه یک سند، مانند حکم یا قرار دادگاه به نفع ذینفع یا گواهی یک شخص ثالث مبنی بر استحقاق ذینفع و یا حتی گواهی کتبی خود او دائر بر خطای متعهد اصلی یا پیمانکار است. اعتبارات اسنادی تضمینی علی العمومی این گونه هستند. البته در چنین ضمانت نامه هایی، اصلی جاری است به نام اصل رعایت دقیق و مو به موی شرایط ضمانت نامه[۵]. با این توضیح که هر گونه شرط یا مدرکی که ارائه آن در ضمانت نامه پیش بینی شده است باید جزئیات آن به روشنی در متن ضمانت نامه تصریح گردد و بانک نیز بایستی در مقایسه مدارک ارائه شده با شرایط، انطباقی دقیق انجام دهد(غمامی،۱۳۷۸).

۲-۷-۴٫از نظر تعداد ضامن ها
ضمانت نامه ها از حیث تعداد ضامن ها بر دو گونه هستند:

الف ـ ضمانت نامه منفرد یا مستقیم: ضمانت نامه ای است که با توجه به آنچه تاکنون گفته شد از سوی یک بانک صادر می شود و متعهد پرداخت آن، یعنی بانک، واحد است.

ب ـ ضمانت نامه متقابل یا غیر مستقیم[۶]: در این فرض تعهد بانک به وسیله بانک دیگر و با صدور ضمانت نامه ای دیگر تضمین می شود. این گونه ضمانت نامه در قراردادهای بین المللی متداول است. در چنین مواردی متعهد اصلی که غالباً یک خارجی است، از بانک خود می خواهد که تعهد او را تضمین کند و این بانک که بانک اول نامیده می شود از بانک کشور ذینفع می خواهد که ضمانت نامه ای برای ذینفع صادر کند و در عین حال برای تضمین این پرداخت خود ضمانت نامه ای برای بانک دوم صادر می کند.

چنانچه ذینفع، ضمانت نامه بانک دوم را وصول کند، این بانک می تواند ضمانت نامه بانک نخست را مطالبه نماید. در این فرض هیچگونه رابطه قراردادی مستقیمی میان متعهد اصلی و بانک دوم وجود ندارد و به همین اعتبار آن را ضمانت نامه غیر مستقیم می نامند. قاعده حل تعارض در خصوص ضمانت نامه های بانکی علی القاعده صلاحیت قانون متبوع بانک صادر کننده است ودر خصوص ضمانت نامه های متقابل نیز در مورد هر بانک اجرا می شود، بانک اول تابع قانون خود و بانک دوم تابع قانون خود خواهند بود(غمامی،۱۳۷۸).

[۱] – Bank – Guarantee

[۲] – Tender guarantee – bid bond

ضمانت نامه های بانک به دلیل متنوع بودن تعهداتی که مضمون عنه در قبال مضمون له بعهده دارد و با توجه به عرف بانکداری شامل انواع زیر می باشد:
۱ ـ ضمان نامه شرکت در مناقصه و یا مزایده

۲ ـ ضمانت نامه انجام تعهدات

۳ ـ ضمانت نامه پیش پرداخت

۴ ـ ضمان نامه استرداد کسور وجه الضمان

۵ ـ ضمانت نامه حسن انجام خرید (کار)

۶ ـ ضمانت نامه گمرکی

۷ ـ ضمانت نامه تعهد پرداخت

۸ ـ سایر ضمانت نامه ها (متفرقه)

۲-۸-۱٫ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده
شرکت ها، سازمانها و مؤسسات دولتی معمولاً برای خرید یا فروش اموال خود از طریق مناقصه و مزایده و برای اجرای پروژه های خود یا تأمین خدمات مورد نیاز خود از طریق مناقصه عمل می نمایند. برای این منظور مراتب در روزنامه های کثیرالانتشار آگهی و از اشخاص واجد شرایط برای شرکت در مزایده و یا مناقصه دعوت به عمل می آید.

سپس پیشنهادات دریافت شده مورد بررسی قرار گرفته و پیشنهادات ردیف های ۱ و ۲ و ۳ که نسبت به سایر پیشنهادات دارای قیمت بهتری باشند انتخاب می شوند. انتخاب ردیف های ۲ و ۳ پیشنهادها، از آن جهت است که در صورت عدول برنده اول از پیشنهاد خود، از نفرات بعدی دعوت به عمل آید.

اشخاص شرکت کننده در مناقصه و یا مزایده بایستی همراه با پیشنهاد خود ضمانت نامه ای به کار فرما تسلیم نمایند تا در صورت عدم انجام تعهد خود به نفع کارفرما ضبط گردد. این ضمانت نامه ها را «ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده» می گویند.

پس از تعیین و اعلام برنده ها، اصل ضمانت نامه سایر اشخاص که پیشنهاد آنان مورد قبول قرار نگرفته، جهت ابطال به بانک مسترد می گردد و ضمانت نام شخص برنده تا عقد قرارداد نهایی و تسلیم «ضمانت حسن انجام تعهدات » همچنان نزد کارفرما باقی می ماند و در صورت امتناع برنده از انعقاد قرارداد و تسلیم ضمانت نامه حسن انجام تعهدات، ضمانت نامه وی توسط ذینفع مطالبه می گردد. شایان ذکر است به موجب ماده ۷۹ قانون محاسبات عمومی، معاملات وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی باید به صورت مناقصه و یا مزایده صورت گیرد، مگر در مواردی که طرف معامله وزارتخانه ها، مؤسسات و شرکت های دولتی باشند و یا استثنائاتی که در ماده قانونی مذکور قید شده رعایت شده باشد. مبلغ تضمین شرکت در مناقصه بر حسب درصدی از برآورد هزینه اجرای کار به شرح جدول زیر تعیین می شود.

جدول ۲- ۱مبلغ تضمین شرکت در مناقصه(فقیهی،۱۳۸۹)

برآورد هزینه اجرای کار
تا ۱۰۰
مازاد بر ۱۰۰ تا ۱۰۰۰
مازاد بر ۱۰۰ تا ۰۰۰/۰۰۰/۱
مازاد بر ۰۰۰/۰۰۰/۱
درصد
۵%
۵%
۳%
۲%
 

۲-۸-۲٫ضمانت نامه حسن انجام تعهدات
این نوع ضمانت نامه برای تضمین انجام به موقع تعهدات مضمون عنه (ضمانت خواه) در مقابل مضمون له (ذینفع) صادر می گردد.

متداولترین این نوع ضمانت نامه ها، تضمین حسن انجام تعهدات ناشی از امضاء پیمان است که به منظور تضمین انجام تعهدات پیمانکار طبق مفاد قرارداد صادر می گردد. تحویل این نوع ضمانت نامه توسط پیمانکار جهت انعقاد قرارداد با کارفرما الزامی است. مبلغ این نوع ضمانت نامه حداقل معادل ۵ درصد مبلغ اولیه پیمان و به شرح جدول زیر می باشد(فقیهی،۱۳۸۹).

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

 نقش ضمانت نامه های بانکی در تهیه منابع پولی و ارائه راهکارهایی برای افزایش آنها

جدول ۲- ۲ مبلغ ضمانت نامه حسن انجام تعهدات(فقیهی،۱۳۸۹)

مبلغ اولیه پیمان
تا ۳۰
مازاد بر ۳۰ تا ۱۱۴
مازاد بر ۱۱۴
درصد
۵
۵
۵
۵/۲
۵/۲
۵/۱
۵/۳
 
 
 
 
 
 
 

۲-۸-۳٫ضمانت نامه پیش پرداخت
برای شروع عملیات موضوع پیمان، جهت تجهیز کارگاه و یا تکمیل تجهیزات معمولاً کارفرما درصدی از مبلغ قرارداد را به پیمانکار تحت عنوان پیش پرداخت در مقابل اخذ ضمانت نامه ای تحت همین عنوان پرداخت می نماید و این ضمانت نامه به موازات پیشرفت کار و تهیه صورت وضعیت مرتباً از سوی کارفرما کاهش می یابد. معمولاً میزان پیش پرداخت ۲۰ درصد مبلغ اولیه پیمان می باشد که قسط اول آن ۸ درصد بلافاصله پس از تحویل زمین، قسط دوم آن معادل ۵/۶ درصد پس از تهیه ۶۰ درصد ماشین آلات مورد نیاز و تجهیز کارگاه و قسط سوم معادل ۵/۵ درصد بعد از آنکه پیمانکار بر طبق صورت وضعیت های ماهانه معادل ۳۰ درصد مبلغ اولیه پیمان، کار انجام داده باشد، پرداخت می گردد(فقیهی،۱۳۸۹).

۲-۸-۴٫ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان
با وجود نظارت و آزمایش های مختلفی که در طول مدت پیمان و در مقاطع مختلف اجرای کار توسط کارفرما به عمل می آید، معهذا کارفرما برای اطمینان از صحت انجام کار، مبالغی را به عنوان تضمین حسن اجرای کار (وجه الضمان) از مبلغ ناخالص صورت وضعیت های پیمانکار به میزان ۱۰ درصد هر صورت وضعیت کسر نموده و در حسابی نزد خود نگهداری می نماید که بنا به تقاضای پیمانکار و در مقابل ضمانت بانکی، مبلغ تضمین حسن اجرای کار را می تواند به پیمانکار مسترد نماید.

این ضمانت نامه که طبق تقاضای پیمانکار و به نفع کارفرما توسط بانک صادر می گردد به «ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان» معروف است(فقیهی،۱۳۸۹).

۲-۸-۵٫ضمانت نامه حسن انجام خرید
این ضمانت نامه به منظور صحت عمل پیمانکار خرید (کار) مطابق با سفارش خرید دریافت می شود و پس از تحویل اجناس و مطابقت آن با سفارش انجام شده کلاً یا جزئاً باطل می گردد (فقیهی،۱۳۸۹).