“رسانه های گروهی به شیوه های مختلفی می توانند در پیشگیری از جرم وبه موازات آن ارتقای دانش حقوقی جامعه مؤثر باشند که مهم ترین موارد این گونه شیوه ها عبارتند از:
 

۱- پیشگیری از بزهکاری از طریق آموزش عمومی.

۲- پیشگیری از بزهکاری از طریق انعکاس صحیح اخبار در جراید.

۳- پیشگیری از بزهکاری از طریق انعکاس صحیح عوامل مختلف حقوقی، قضایی واجتماعی منجر به جرم.

۴- پیشگیری از بزهکاری از طریق اصلاح و بهبود محتوای برنامه های نمایشی.

۵- پیشگیری از بزهکاری از طریق افشای جرایم ملی”.[۲]

رسانه های گروهی یکی از ابزارهای پیشگیری اجتماعی است که نقش غیر قابل انکاری در وقوع و پیشگیری از وقوع جرم دارد. در این فصل که به نقش رسانه ها در پیشگیری از وقوع جرم اختصاص پیدا کرده طی دو مبحث به این مهم در صور مختلف جرایم رسیدگی خواهد شد .

لیست پایان نامه های موجود (به صورت فایل کامل) با موضوع: ابطال رأی داوری
 

گفتار اول : جرایم خشونت آمیز و پیشگیری اجتماعی به کمک رسانه ها

“جرم شناسان معتقدند که جنبه های نامطلوب برخی برنامه های تلویزیونی دارای اثرات بسیار شومی می باشد به طوریکه می توان از آنها به عنوان آفت های روانی یاد کرد. برنامه های زیان بخش که باعث انحراف تماشاگران می شود معمولاً آنهایی است که نحوه عمل بزهکاران را با جزئیات نشان می دهد، رفتار وکردار تبهکارانه را در معرض دید دیگران می گذارد، میل به ثروتمند شدن و به دست آوردن وسایل گرانقیمت و زینتی را در نهاد ها بیدار می کند، روش رسیدن به تمنیات غیر اخلاقی را به یک طریق سهل وساده به نمایش در می آورد، اعمال جنسی را تحریک می نماید و در نتیجه افراد را به طرف تجاوزات و سوء قصد های اخلاقی می راند. شهامت و جسارت اجرای اعمال ناصواب و عملی نمودن تصمیمات نادرست را تلقین میکند و با قلب حقایق، افکار نابهنجار و غلط را توسعه می دهد، اعمال ضد اجتماعی را تشویق می نماید و روح تبهکاری را در نهادها می پروراند، حسادت وبغض را رشد وکینه ورزی وانتقام جوئی را ترغیب و توصیه می کند، طریقه قتل وآدم کشی و دزدی های مختلف را می آموزد، فساد وتباهی و انحطاط اخلاقی را به صورت پسندیده و شایسته جلوه گر می سازد، بدی ها را نیکو و نیک سرشتیها را بد طینتی نشان می دهد، موفقیت را در شقاوت و زشتکاری وخشونت بیان می کند، افراد را به کارهای قهرمانی و خارق العاده که منجر به رفتارهای بزهکارانه می شود، وا میدارد وحس تقلید را در آنها بیدار می کند و به طور مداوم می گستراند، به تلقین بی بندو باری و تنبلی و ولگردی می پردازد، و بر بی احساسی و سنگدلی و ستمگری مهر صحه می گذارد، حس ماجراجویی را تقویت می کند و جسارت وگستاخی را با ارزش وانمود می سازد، امیال انحرافی و خواسته های ضد اجتماعی را مطلوب و بایسته به شمار می آورد، موازین اخلاقی را پایمال می نماید و کششها و گرایشهای ناسازگاری را می پروراند. برنامه های تلویزیونی که مانند سینما مشبع از صحنه های تکراری صفیر گلوله های تپانچه، هفت تیر، مسلسل، تفنگ یا مشت زنی و بزن بزن و عملیات قهرمانی وکاراته و… می باشد، در آشفته کردن افکار و به تباهی وا داشتن تماشاگران بسیار مؤثر است. این برنامه خطرناک و بد آموز افراد را به جنایت راهنمایی و ترغیب می کند وافکار نادرست وفاسد را در روح و روان  آنان می افزاید.

جنبه زیان آور دیگر برخی برنامه های تلویزیونی که انتقال دهنده مفاهیم غلط است عادی جلوه دادن آدم کشی، بی اهمیت نمایاندن خشونت و تجاوز و نا چیز قلمداد کردن سوء قصدهای مختلف ، کلاهبرداری ها، دزدی ها، راهزنی ها، تجاوزات گوناگون و… می باشد که در واقع افراد را به قتل ودزدی و خشونت و تجاوز تشویق می نماید”.[۳]

“ساترلند می نویسد که به علت آنکه مطبوعات در ایجاد جرم نقشی اساسی ایفاء می کند، ابتدا حملات بسیار شدیدی علیه آن آغاز شده بود ولی با به وجود آمدن تلویزیون، این حملات رو به کاهش نهاد وبه علت اثرات بسیار نامطلوب تلویزیون که از حد مطبوعات نیز گذشته است، سیل حمله به این پدیده برگشت وهدف شدیدترین انتقادات واعتراضات قرار گرفت”.[۴]

“این جرم شناس معتقد است که سینما وتلویزیون به علت تصویرهایی که دارند از سایر پدیده ها محرک

تر و مؤثرترند”. [۵]

آنچه مسلم است “رسانه ها به شیوه های متفاوتی با جرم و خشونت ارتباط دارند در میان رسانه های جمعی فیلم های سینمایی به عنوان عاملی مؤثر در انحراف و بزهکاری سابقه ای دیرینه دارد. نمایش اعمال خشونت بار، کشتار و جنایت ونیز صحنه های هیجان انگیز در تشدید اعمال انحرافی و بزه اثر بسزایی دارد.

نقش فیلم ها در بزهکاری، جرم و جنایت از این امر ناشی می شود که آنان صحنه های پرخاشگرانه مانند تندخویی، بیرحمی، آدمکشی و دعوا را با تمام فنون و بکارگیری آخرین و پیچیده ترین شگردهای سینمایی ناشی از فناوری روز را در این حوزه به نمایش می گذارد”.[۶]

رییس مرکز اطلاع رسانی نیروی انتظامی در رابطه با تأثیر رسانه در وقوع جرایمی نظیر آدم ربایی اینگونه بیان داشت ” در فیلم های تولید داخل این موضوع مدنظر قرار می گیرد و به روش های ارتکابی جرم اشاره نمی شود، اما متأسفانه برخی فیلم های پلیسی خارجی، باعث ایجاد هیجان کاذب در افراد می شوند. این فیلم ها جوانان را به سوی آدم ربایی سوق می دهند بدون اینکه آنها را از عاقبت مجرم با خبر کنند. در ایران متأسفانه به شرط سنی برای تماشای این فیلم ها اشاره و رعایت نمی شود که این باعث می شود هر فردی با هر سنی، هر برنامه ای را تماشا کند. فیلم های پلیسی هم که با این موضوع از ماهواره پخش می شود توجه افرادی که به ارتکاب جرم گرایش دارند، جلب می کند. موضوع بیشتر فیلم های اکشن که به فیلم های گانگستری و پلیسی مشهور هستند، خشن و در مورد جرم های آدم ربایی، مواد مخدر، قاچاق و تهدید است که باعث بالا رفتن میزان ارتکاب این جرم می شود” .[۷]

به منظور پیشگیری اجتماعی از جرایم خشونت آمیز به کمک رسانه ها می توان به طریق ذیل متوسل شد:

اولین ومهم ترین راه حل، عدم نمایش صحنه های خشونت آمیز از طریق نمایش های تلویزیونی است. همچنین کم تر اختصاص دادن صفحات حوادث روزنامه ها ومجلات به جرایم خشونت آمیز از جمله قتل و انواع سرقت ها و تجاوزات جنسی است. تکرار نمایش این صحنه ها و خبرهایی از ارتکاب این جرایم باعث از بین رفتن قبح این اعمال و در نتیجه تکرار آن ها خواهد شد .

از دیگر علل گرایش به بزهکاری از سوی مخاطبین رسانه ها، پسندیده و شایسته جلوه دادن اعمال بزهکارانه از سوی مرتکب می باشد. به عنوان مثال اخیراً سریالی از سوی تلویزیون جمهوری اسلامی ایران با عنوان ” دیوار” پخش شد، در این مجموعه که مبنای خانوادگی _ پلیسی داشت، بازیگر نقش منفی در عین حالی که مرتکب جرایم متعدد و خشونت باری شده بود، دارای جاذبه های بسیار رفتاری بود که همین امر باعث شده تا از بازیگران نقش مثبت، محبوب و مقبول تر در نزد مخاطبین دیده شود. همین عوامل باعث گرایش به ارتکاب جرایم مشابه از سوی مجرمین بالقوه و یا حتی افراد دیگر می شود. رسانه این رسالت را بر عهده دارد که اعمال بزهکارانه را به شکل قبیح آن به تصویر کشیده ودر عین حال در انتهای نمایش عاقبت اعمال مجرمانه که دستگیری و مجازات و هم چنین تباهی و فساد فرد را در پی دارد نشان دهد.

گفتار دوم : جرایم اقتصادی ونقش رسانه ها در توانمند سازی جامعه برای پیشگیری از آنها

در مباحث قبلی از جرم اقتصادی تعریفی به عمل آمده است و انواع آن نیز نام برده شده است، همان طور که بیان شد رسانه ها می توانند نقش بسزایی در وقوع جرایم داشته باشند و جرایم اقتصادی یکی از نمونه های آن می باشد. به عنوان مثال جرایمی همچون کلاهبرداری، قاچاق، اختلاس و… از جمله جرایم اقتصادی هستند که به کرات در تلویزیون که یکی از رسانه های پر مخاطب می باشد به نمایش داده می شود. این برنامه ها که اغلب به صورت غیر کارشناسانه به توصیف کامل ونمایش تمام اجزای ارتکاب جرم می پردازد، می تواند در افراد دارای استعداد بالقوه برای ارتکاب جرم، زمینه مؤثری برای به فعل رساندن انگیزه های اقتصادی آنان در وقوع جرم باشند.

از جمله دلایل تشویق فرد به ارتکاب این جرایم، نمایش جزئیات ارتکاب آنها، کسب درآمدهای مالی فراوان و ثروت های افسانه ای مرتکبین جرایم اقتصادی، عدم توانایی و ضعف دستگاه های تعقیب و مقامات صدور حکم و رشوه پذیری آنان در فرار مجرم از مجازات و عللی از این قبیل می باشد، که می توان با ساخت مجموعه هایی با رعایت موارد و نکات لازم از وقوع جرایم اقتصادی کاست. مانند عدم نمایش جزئیات ارتکاب جرم و راهکارهای وقوع آن، نمایش قدرت دستگاه های تعقیب و کشف جرایم وهمچنین نشان حتمیت و قطعیت در محاکمه واجرای مجازات.

از دیگر راهکارهای پیشگیری از وقوع جرایم اقتصادی، معرفی این جرایم به خصوص جرایم نو وجرایمی که عامه مردم نسبت به آن شناختی نداشته ویا تنها نامی از آن در ذهن دارند می باشد. به عنوان مثال جرایمی چون پولشویی، رانت خواری، کلاهبرداری و سرقت هایی که در فضای سایبری ارتکاب می یابند، جرایمی هستند که کمتر از سوی عامه مردم شناخته شده هستند. رسانه ها می توانند با معرفی این جرایم جامعه را در پیشگیری از ارتکاب آن ها توانمند سازند .