چکیده:

استراتژی های بازاریابی در بازارهای الکترونیکی، همواره یکی از مقوله های مهمی است که در حوزه های جدید مطالعات بازاریابی مورد توجه قرار گرفته است. اما در این زمینه دیدگاه های بسیار متنوعی ارائه شده است. مساله اساسی این پژوهش  تدوین استراتژی بهینه بازاریابی در بازارهای الکترونیکی است. روش تحقیق این پزوهش از نظر هدف کاربردی است و گردآوری اطلاعات آن با بهره گرفتن از پرسشنامه و میدانی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه طراحان سایت های فروش اینترنتی کلیه فروشگاه های اینترنتی و همچنین کلیه مشتریانی که خدمات خود را از سامانه های الکترونیکی دریافت می کنند نمونه از جامعه کل به صورت تصادفی انتخاب شده است. به منظور آزمون فرضیات ابتدا پرسشنامه به صورت گویه ای مورد بررسی قرار گرفته است و سپس با بهره گرفتن از آزمون همبستگی فرضیات بررسی شده اند. آزمون فرضیات در سطح اطمینان 95% مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج پژوهش نشان داده است که تمامی فرضیات پذیرفته می توان گفت که تدوین استراتژی بهینه بازاریابی در بازارهای الکترونیکی تاثیر معنی داری دارد. در همین راستا پیشنهاد شده است در طراحی سایت از طراحان مناسب و از سوی دیگر بستر مناسب پرداختهای الکترونیکی فراهم شود.

واژگان کلیدی : استراتژی بهینه بازاریابی، بازاریابی الکترونیکی، تجارت الکترونیک و بازارهای اینترنتی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                              فهرست مطالب

عنوان                                                                                                 صفحه

 

فصل اول: …………………………………………………………………………….1

     1-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………..2

1-2- بیان مساله. …………2

1-3- اهداف تحقیق… ….6

1-3- 1- اهداف کلی……………………………………………………………………………………………………………………………6

1-3-2- اهداف جزئی…………………………………………………………………………………………………………………………..6

1-4- فرضیه‌های تحقیق… 6

1-5-کاربرد نتایج.. 7

1-6- روش تحقیق ومدل تحلیلی پژوهش….. 7

1-7- قلمروتحقیق… 8

1-8- روش تجزیه وتحلیل اطلاعات… 8

1-9- ساختارتحقیق… 9

1-10- تعریف مفاهیم و واژگان اختصاصی طرح…………………………………………………………………………………………………..10

فصل دوم: 12

2-1-مقدمه………………………………………………………………….……..………………………………..13

2-2- بازاریابی… 13

2-3- تاریخچه بازاریابی… 15

2-4- بازاریابی سنتی……………………………………………………………………………………………………………..16

2-5- تاریخچه بازاریابی نوین………………………………………………………………………………………………….16

2-6- تجارت الکترونیک…. ….17

2-7- تعریف بازاریابی الکترونیک…. 20

2-8- بازاریابی اینترنتی وچرخه آن.. 23

2-9- عوامل موفقیت در بازاریابی الکترونیک…. 26

2-10- بازاریابی الکترونیکی درایران.. 27

2-11- بازاریابی اینترنتی،راهکاری موثر برای افزایش سود. 28

2-12-استراتژی ها 29

2-12-1- استراتژی های بازاریابی مبادله ای………………………………………………………………………….30

2-12-2- استراتژی بازاریابی مبتنی بر پایگاه داده ها……………………………………………………………..31

2-12-3- استراتژی بازاریابی رابطه ای…………………………………………………………………………………..33

2-12-4- بازاریابی مبتنی بر دانش………………………………………………………………………………………..34

2-13- پایگاه داده مشتری…………. 36

2-14-مدیریت نگهداری مشتری… 37

2-15-زیر بنای مفهومی… 42

2-16- بازاریابی رابطه مند وبازاریابی معامله ای… 45

2-17- فلسفه رابطه مندی وتشریح ابعاد آن.. 51

2-18- اعتماد. 55

2-18-1- نقش اعتماد…………………………………………………………………………………………………………..58

2-18-2-  پارامترهای کلیدی اعتماد……………………………………………………………………………………..58

2-19- تعهد.. 60

2-20- رضایت… 62

2-21- بیانیه بازاریابی جدید درمورد اقتصاد. 62

2-22-  مدل مفهومی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………….66

2-23- پیشینه پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………..67

2-23-1- تحقیقات داخلی……………………………………………………………………………………………………………………………………..67

2-23-2- تحقیقات خارجی……………………………………………………………………………………………………………………………………68

2-23- معرفی و تاریخچه سازمان…………………………………………………………………………………………………………………………..69

فصل سوم:…………………………………………………………………………………………………………..74

      3-1- مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………75

3-2- روش تحقیق… 75

3-3- جامعه آماری وحجم نمونه مورد تحقیق… 77

3-4- نمونه ونمونه گیری… 77

3-4-1- برآورد حجم نمونه……………………………………………………………………………………………………………………………….78

3-5- معرفی ابزارهای جمع آوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………………………..79

 3-6- روایی و پایانی 80

3-6-1- روایی / اعتبار. 80

3-6-2- پایایی… 81

3-7- روش آزمون فرضیه. 82

3-8- آزمون همبستگی اسپیرمن……………………………………………………………………………………………82

  3-9- آزمون فریدمن… 83

فصل چهارم:…………………………………………………………………………………………………………..84

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………85

4-2- شرح و توصیف داده های آماری……………………………………………………………………………………85

4-2-1- بررسی توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس جنسیت…………………………………………85

4-2-2- بررسی توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس سن…………………………………………………..86

4-2-3- بررسی توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس درجه تحصیلی………………………………..87

4-2-4- بررسی توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس درآمد……………………………………………….88

 

4-3-  آمار استنباطی ……………………………………………………………………………………………………………………..90

4-3-1- بررسی فرضیات………………………………………………………………………………………………………………….90

4-3-1-1- فرضیه اصلی………………………………………………………………………………………………………………….90

4-3-1-2- فرضیه اول…………………………………………………………………………………………………………………….91

4-3-1-3- فرضیه دوم……………………………………………………………………………………………………………………92

4-3-1-4- فرضیه سوم…………………………………………………………………………………………………………………..93

4-3-1-5-  فرضیه چهارم………………………………………………………………………………………………………94

4-4- تحلیل گویه ها………………………………………………………………………………………………………………95

فصل پنجم:……………………………………………………………………………………………....……………..109

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………….110

5-2- نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………..110

5-3- پیشنهادات اجرایی………………………………………………………………………………………………………………….112

5-4- پیشنهادات آتی………………………………………………………………………………………………………………………113

5-5- محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………………….113

منابع و ماخذ…………………………………………………………………………………………………………………………………….114

پیوست ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………122

 

فهرست جداول

                                                                                                   

  جدول2-1) اطلاعات مورد نیاز برای ایجاد نیمرخ اطلاعات مشتریان………………………………………………..32

جدول 2– 2 ) انواع استراتژی های بازاریابی………………………………………………………………………………………..35

جدول 2-3)  تفاوت بازاریابی معامله ای بازاریابی و بازاریابی رابطه مند……………………………………………..47

جدول 2 –4) مقایسه تطبیقی بازاریابی رابطه مند و بازاریابی سنتی………………………………………………….48

جدول 2– 5 ) تفاوت بازاریابی رابطه مند و بازاریابی معامله ای…………………………………………………………48

جدول 2- 6) تفاوتهای کلیدی بازاریابی تهاجمی و بازاریابی تدافعی…………………………………………………..50

جدول2-7 ) آینده ممکن برای بازاریابی بر مبنای گرانت…………………………………………………………………….63

جدول 2 -8) یک بیانیه بازاریابی رابطه ای جدید توسط گرانت………………………………………………………….65

جدول 3-1) جدول تناظر سوالات پرسشنامه………………………………………………………………………………………78

جدول 4- 1) توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس جنسیت……………………………………………………….86

جدول 4- 2) توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس سن………………………………………………………………87

جدول 4- 3) توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس درجه تحصیلی…………………………………………..88

جدول 4- 4) توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس درآمد………………………………………………………….89

جدول 4-5)  همبستگی برای آزمودنی ها در عناصر 4گانه استراتژی……………………………………………….90

جدول 4- 6)  همبستگی برای آزمودنی ها در متغیرهای استراتژی بازاریابی مبادله ای………………….91

جدول 4- 7)  همبستگی برای آزمودنی ها در درمتغیرهای استراتژی بازاریابی پایگاه داده…………..92

جدول 4- 8)  همبستگی برای آزمودنی ها در متغیرهای استراتژی بازاریابی رابطه ای …………………..93  جدول 4- 9)  همبستگی برای آزمودنی ها در متغیرهای استراتژی بازاریابی مبتنی بر دانش …………94                                                                               

 

فهرست نمودارها

نمودار 4- 1: توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس جنسیت……………………………………………………….86

نمودار 4- 2)  توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس سن……………………………………………………………87

 نمودار 4- 3) توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس درجه تحصیلی……………………………………………88

نمودار 4- 4) توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس درآمد………………………………………………………….89

 

 

 

فهرست شکل ها

 

شکل 2-1) هرم مشتریان…………………………………………………………………………………………………………………38

شکل 2 – 2) بازاریابی معامله ای در مقابل بازاریابی رابطه مند…………………………………………………………45

شکل 2 – 3 ) تغییر تدریجی در دیدگاه بازاریابی……………………………………………………………………………….49

شکل 2- 4 ) پیوستار قصد رابطه………………………………………………………………………………………………………51

شکل 2- 5 ) مدل مفهومی……………………………………………………………………………………………………………….66

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول:

 

 

 

 

 

 

 

 

             کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1- مقدمه

بازاریابی و استراتژی های بازاریابی در طول تاریخ حیات خود به شدت متأثر از تکنولوژی ها و فناوری ها ی اعصار خود بوده است. با ظهور دستگاه چاپ ورادیو و تلویزیون ورایانه و بازاریابی نیز نقش های خاص خود را ایفا نموده است سعی نموده تا با بهره گرفتن از این ابزارهای تکنولوژیک به نحوی در راستای دستیابی به اهداف خود استفاده نماید. امروز ظهور فناوری اطلاعات و سرعت رشد آن استراتژی های بازاریابی را کاملا متحول نموده است. بسیاری از سازمان های خدماتی و تحت این فناوری ها استراتژی های بازاریابی کرد را به گونه ای طراحی و تدوین می نمایند تا از مزیت های رقابتی حاصل از آن به نحوه مطلوب استفاده نماید. امروزه بازارهایی تحت عنوان بازار های اینترنتی و بازار های مجازی مورد توجه قرار گرفته است که این نوع بازار ها ماهیتی کاملا متفاوت از بازار های فیزیکی دارند و این امر مستلزم شناخت بازارهای الکترونیکی و ماهیت آنان است. تا از این طریق بتوان استراتژی های بهتری جهت کسب مزیت رقابتی دراین بازارها تدوین کرد. از سوی دیگر استراتژی های بازاریابی الکترونیکی ابزار بسیار کار آمد و کم هزینه ای جهت ورود به بازار های جدید  بوده است وزمینه های ورود آسان،کم هزینه و در عین حال با ریسک پایین به بازارهای خارجی را فراهم می نمایند.

تغییرات بی سابقه در اوضاع تجارت در سراسر جهان نوع جدیدی از رقابت و رقابت کنندگان را در چشم اندازه تجارت جهانی ایجاد کرد که شرکت ها را وادار کرد دوباره روی استراتژی های بازار یابی شان فکر کنند . پیشرفت در شرایط تجارت جهانی نقش اساسی در ایجاد این تغییرات را داشتند.

1-2- بیان مساله

استراتژی های بازاریابی دربازارهای الکترونیکی، همواره یکی از مقوله های مهمی است که درحوزه های جدید مطالعات بازاریابی مورد توجه قرارگرفته است. اما دراین زمینه دیدگاه های بسیارمتنوعی ارائه شده است. ازسویی دیگر باتوجه به اینکه درکشورمان مطالعاتی چندانی دراین زمینه انجام نشده است بنابراین بررسی این استراتژی ها از اهمیت دو چندان برخوردار است، زیرا با ورود به دنیای تجارت الکترونیکی و استفاده از ابزارهای نوین درحوزه های جدید فناوری و تجارت، بنگاه ها ناگزیرخواهند شد تا با بکارگیری استراتژی های نوین تجاری، خود را برای فشارهای رقابتی جدیدآماده نمایند.

بازار یابی و استراتژی های بازار یابی در طول تاریخ حیات خود به شدت متأثر ازتکنولوژی ها و فناوری ها ی اعصار خود بوده است. با ظهور دستگاه چاپ و رادیو وتلویزیون و رایانه و بازار یابی نیز نقش های خاص خود را ایفا نموده است سعی نموده تا با بهره گرفتن از این ابزارهای تکنولوژیک به نحوی در راستای دستیابی به اهداف خود استفاده نماید .(Stewart-2001)

تحولات پرشتاب در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات تغییرات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی گسترده ای را موجب شده است. جهانی شدن در حقیقت ثمره پیشرفت های شگفت انگیز در بخش فناوری اطلاعات است.

به گفته كارشناسان علم مدیریت، شركت هایی می توانند در عصر حاضر در بازار امروز به رقابت بپردازند كه با زبان و ابزارهای آن آشنا باشند. به گفته مایكل پورتر، اینترنت توانسته نقش گذشته استراتژی و رقابت را دگرگون سازد. به این منظور شركتهایی كه بخواهند در تجارت الكترونیک موفق باشند داشتن ویژگی های بازاریابی در محیط الكترونیک الزامی است و قطعاً در سبز فایل آنها برای حضور چشمگیر در بازارهای پررقابت امروز باید به دیدگاه ها و پارادایم های جدید دست یابند.

افزایش دسترسی عموم مردم به اینترنت باعث شده است تا امكان تجارت از طریق تار جهان گستر از جایگاه ویژه ای برخوردار شود. ویژگی های تجارت الكترونیک از قبیل جهانی ساختن تجارت، برداشتن محدودیت های زمانی و مكانی، كاهش قیمت منابع جهت خرید، افزایش درصد فروش، عدم وجود محدودیت زمانی در معاملات، دسترسی آسان به اطلاعات مورد نیاز، كاهش چشمگیر هزینه های معاملاتی، كاهش هزینه های زمانی معاملات و بسیاری دیگر از مزایای تجارت الكترونیک باعث رشد چشمگیر آن شده است.

تجارت الكترونیک باعث ایجاد تغییرات چشمگیر در شرایط رقابتی شده است. به عنوان مثال، ظهور و ورود سریع رقبای جدید حتی از خارج محیط كسب و كار ذیربط به بازار، جهانی شدن بازار و جهانی شدن رقابت، رقابت شدید در استانداردها و از این دست تغییرات به شمار می روند. بـازدیدكنندگان معمولاً در جستجوی سایت ها به دنبال محصولات با قیمــت نـــازل تری هستند.

بنابراین، در بازاریابی الكترونیک رقابت شدیدتر است و باید بر روابط بلندمدت بر خط تاكید شود. حدود ۸۰ درصد فروشندگان بر خط در آمریكا، معتقدند كه برای بازدید مجدد از سایت، قیمت مهمترین عامل است. برخی از شركتها برای جذابتر جلوه دادن سایت خود جدول زمان‌بندی مسابقات ورزشی را در سایت به نمایش می گذارند و یا اینكه به بازدیدكنندگان این امكان را می دهند كه موسیقی مورد علاقه خود را انتخاب كنند (2001Allen, Fjernestand,).

اینترنت محیط متفاوتی را برای بازاریابی ایجاد كرده است و به دیدگاه های جدیدی نیاز دارد. برای تبیین بازاریابی در سبز فایل به دیدگاه ها و پارادایم های جدیدی در این حوزه باید روی آورد.

طبق نظرنواك و هافمن مدل ارتباطات یک به چندنفر به مدل ارتباطات چندنفر به چندنفر (MANY-TO-MANY) تغییریافته است. در مدل یک به چند نفر (ONE-TO-MANY) سازمان می كوشید كه توجه تعداد زیادی از مشتریان را از طریق رسانه های جمعی مثل تلویزیون و روزنامه جلب كند. در مدل چند نفر به چند نفر اطلاعات به سادگی از سوی فرستنده به گیرنده ارسال نمی شود و افراد در ایجاد اطلاعات مشاركت دارند و بعد آن را تجربـه می كنند. به عبارت دیگر، با رابطه تعاملی كه مشتریان با سازمان برقرار می كنند خود در تعیین محتوای تبلیغات شركت دارند. اسویكولا (Sviokla) و ریپورت (Rayport) معتقدند كه امروزه هر شركتی در دو دنیا رقابت می كند: دنیای فیزیكی منابع (محیط بازار) و دنیای مجازی اطلاعات (فضای بازار). در فضای بازار یا زنجیره ارزش مجازی اطلاعات، منبعی برای ایجاد ارزش برای مشتریان است )2002Eid (etal,.

این دو محقق ابراز می كنند كه امروزه باید تمركز بر تقاضا باشد نه بر عرضه و باید استراتژی ها برمبنای تقاضا تنظیم شود. اوربان (Urban) معتقد است كه اینترنت قدرت بیشتری را به مشتریان داده است كه این شرایط جدید به شكل گیری پارادایم بازاریابی از سوی مشتری به شركتهای تجاری منجر شده است. در بازاریابی مصرف كننده به كسب و كار (B2C) مشتریان بهترین كالاها را با كمترین قیمت تقاضا می كنند )2002Eid,etal, (.

پورتر (Porter) می گوید كه اینترنت نقش گذشته استراتژی و رقابت را دگرگون ساخته است. بی شك سوددهی در صنایع مختلف با ظهور اینترنت كاهش یافته است. لذا مزیت رقابتی پایدار برای شركتها حائز اهمیت است.

مزیت رقابتی پایدار از دو طریق قابل دستیابی است: یكی از آنها اثربخشی عملیاتی است. به این معنا كه همان كاری كه رقبا انجام می دهند، ما نیز انجام می دهیم ولی بهتر از آنها انجام دهیم. اثربخشی عملیاتی از طریق فناوری بهتر، داده های برتر، كاركنان بهتر آموزش یافته یا ساختار مدیریت موثرتر حاصل می شود. روش دیگر برای كسب مزیت رقابتی پایدار مــــوضع یابی استراتژیک است. به این معنا كه خدمات منحصر به فردی به مشتریان ارائه و كاملاً متفاوت از رقبا رفتار شود. اینترنت موجب می شود حفظ مزیت رقابتی پایدار مشكل تر شود اما فرصتهای جدیدی را برای قدرت بخشیدن به موضع یابی استراتژیک متفاوت از رقبا ایجاد می كند)2002Eid,etal, (.

بیرینگلفسون(Bryngolfsson) و اسمیت(Smith) بیان می كنند كه اینترنت یک بـازار كامل ایجاد كرده است. چون اطلاعات بـه طور جامع در دسترس است و خریداران می توانند خدمات فروشندگان و قسمتهای آنان را با هم مقایسـه كنند. اینترنت بازاریابــی رابطه مند را می طلبد و خدمات و ارتباط بلندمدت با مشتریان فراهم می سازد. در حقیقت بازاریابی، فرایند تعاملـی است كه در یک فضـای اجتماعی روابط بـرقرار می كند (2003Eid,etal,).

تمام این تاثیراتی كه فناوری اطلاعات بر محیط بازاریابی گذاشته است در محیط فراتر از مرزهای ملی و بازاریابی بین الملل نیز صادق است. با این تفاوت كه در بازارهای بین المللی اهمیت تغییر محیط عمومی بازار یعنی فرهنگ ها، قوانین و مقررات، مالكیت معنوی، زبانهای خارجی و بیشتر است.