مطابق آیین­نامه اجرایی کانون اصلاح و تربیت اطفالی که با حکم مراجع قضایی به کانون اصلاح و تربیت فرستاده می­شوند موظف هستند که طبق برنامه کانون در هر هفته ۳۶ ساعت در کلاس­های درسی یا در کارگاه­های موجود در کانون به تحصیل یا حرفه­آموزی اشتغال داشته باشند و حداقل روزی یک ساعت ورزش نمایند.[۱] آموزگاران و مربیان موظف به تدریس، تعلیم، تربیت و تهذیب اخلاقی اطفال هستند و طبق برنامه ای که از طرف مدیر کانون با جلب نظر متخصصین مربوط و تایید اداره خدمات اجتماعی و تصویب وزارت دادگستری تنظیم می شود، عمل خواهند نمود.[۲]
مطابق ماده ۲۸ کنوانسیون حقوق اطفال مصوب ۲۰ نوامبر ۱۹۸۹،آموزش تحصیلی و حرفه ای جزو حقوق مسلم اطفال می­باشد و مربیان آموزش علمی و حرفه­ای برای اعتلای سطح معلومات و آشنایی با پیشرفت­های فنی، علمی و کسب مهارت باید تلاش نمایند. مدرسه کانون در هر مقطع تحصیلی دارای اسم مشخصی می­باشد. در مقطع ابتدایی با نام دبستان کانون و در مقطع راهنمایی و پیش دانشگاهی با نام کانون ایران انجام فعالیت می­ کند.مدرسه کانون اصلاح و تربیت همانگونه که اشاره شد تحت پوشش آموزش و پرورش منطقه ۵ تهران می­باشد و معلمان نیز به تبع آن از طرف آموزش و پرورش انتخاب می­گردند.کلاس­های مقطع ابتدایی وراهنمایی قبل از ظهر و کلاس­های دبیرستان بعد از ظهر برگزار می­گردد. مددجویان خارجی نیز حق تحصیل در مدارس کانون را دارند. برای ادامه تحصیل نیاز به ارائه پرونده قبلی تحصیلی توسط والدین یا ملاقات کنندگان می­باشد. در صورتی که مددجویان دارای پدر و مادر نباشد و یا ملاقات کننده ای نداشته باشد اخذ پرونده تحصیلی قبلی توسط مدیر مدرسه از محل تحصیل قبل انجام خواهد شد.

مددجویان هفته ای ۲ ساعت زنگ تربیت بدنی دارند که مربی آن نیز از طرق آموزش و پرورش منطقه مزبور انتخاب می­گردد. به طور کلی می­توان گفت تمام شرایط و استاندارهایی که در مدارس عادّی برای آموزش علمی و تربیتی دانش آموزان اجرا می­گردد در مدرسه کانون نیز تمامی آن استانداردها رعایت می­شود. اگر مددجویی در امتحانات نهایی شرکت نماید و موفق به اخذ نمره قبولی گردد، کارنامه قبولی از طریق آموزش و پرورش صادر می شود و به هیچ عنوان در آن به اخذ مدرک از طریق مدرسه کانون اصلاح و تربیت اشاره نمی­گردد.

هرگاه مددجویی در فصل امتحانات به کانون فرستاده شود، حق شرکت در امتحانات نهایی را خواهد داشت و اگر مددجویی قبل از اتمام تحصیلی از کانون آزاد گردد می تواند با هماهنگی لازم تا پایان سال تحصیلی به تحصیل در مدرسه کانون ادامه دهد.

عادت دادن اطفال و نوجوانان به کار، آموزش علمی یا حرفه ای، رعایت نظم و مقررات، قبول مسئولیت ، تغییر دادن طرز فکر ، امیدوار کردن آنها به زندگی عادی اجتماعی، تنظیم برنامه های هنری در بازگشت مجدد آنها به آغوش جامعه بسیار موثر خواهد بود.

۲- برنامه های کمیته فرهنگی و تربیتی
کمیته ای تحت عنوان کمیته فرهنگی و هنری در کانون اصلاح و تربیت ایجاد گردیده است که مددجویان را در زمینه نقاشی، خطاطی، نشریه، اردوهای زیارتی و … مورد آموزش قرار می دهد. یکی از ارکان عمده پیشرفت جامعه و نیروهای موثر در ترقی  تعالی هر کشور، نوجوانان و جوانان هستند. شایان ذکر است که نوجوانان و جوانان باید از حیث اخلاق و آداب اجتماعی و معاشرت و طرز برخورد با مسائل و فرهنگ جامعه و رعایت نظم و انضباط، زیر نظر افراد متخصص و مربیان مخصوصی قرار بگیرند.کمیته فرهنگی و تربیتی سعی دارد با انتقال ارزشها و هنجارهای پذیرفته شده جامعه به مددجو و تغییر ذهنیت او نسبت به فرهنگ جامعه آنها را مجدداً جامعه پذیر نماید. نقطه تعالی هر جامعه در گروی ارتقای سطح فرهنگ آن جامعه می باشد و این امر میسر نمی­ شود مگر با همکاری مددجویان با متخصصان در این امور.

۳-تربیت بدنی
امروزه ورزش به عنوان یک سرگرمی و تفنّن به عنوان یک نیاز و ضرورت برای افراد جامعه مورد توجه می باشد. ورزش و تربیت بدنی به سیاق هر علم دیگر دارای مبانی و اصولی می­باشد که رعایت آنها می تواند فرد یا افراد را به پیشرفت، کمال و ترقی برساند. خواص و ویژگی های علمی ورزش در ابعاد فرهنگی و اجتماعی بارز و روشن است به گونه ای که در بهداشت و سلامت جسم، نشاط و طیّب خاطر و آموزش اخلاقی و اجتماعی نقش موثر ایفا می نماید. به همین جهت است که کشورهای مختلف جهان در قوانین موضوعه خود،جایگاه ویژه ای را برای تربیت بدنی و ورزش زندانیان پیش بینی نموده اند. همچنین در جهان امروز از ورزش به عنوان وسیله درمانی یا توان بخشی برای کسانی که به هردلیل از مسیر عادی خارج شده اند و دچار نقصان در زمینه های جسمی و روحی شده اند بکار می رود. ورزش در زندان نیز جزو همین مقوله است. اگر قبول کنیم که مجرمین و بزهکاران افرادی هستندکه به دلیل مختلف و متعدّد از مسیرهای فطری و طبیعت انسانی خود دور شده ­اند و از نظر جسمی و روحی نیاز به تقویت و بازپروری دارند، ناگزیر برای اصلاح و تربیت و بازتوانی آنها باید به ورزش و تربیت بدنی به عنوان عامل اصلی در نظر گرفته شود.[۳]در همین خصوص به منظور سلامت جسم و روح محکومان، اجرای برنامه ­های ورزش صبحگاهی در زندانها برای مددجویانی که قادر به انجام ورزش می­باشند، اجباری است. بنابراین برنامه­ای

برای آنها تنظیم می شود که با توجه به برنامه های تنظیمی و وضعیت آب و هوا دست کم در هوای آزاد ورزش نمایند.[۴]

کانون اصلاح و تربیت نیز از این امر مستثنی نیست و دارای اماکن بزرگ ورزشی شامل سالن کشتی، سالن فوتسال، زمین چمن و استخر روباز می باشد که برای کسب مهارت و نشاط برای تمامی مددجویان علاقه مند قابل استفاده است. در این اماکن برنامه های ورشی متعدد شامل: فوتبال، فوتسال،کشتی، هندبال، والیبال، بسکتبال، پینگ پنگ، بدن سازی، دارت و شنا وجود دارد، که مددجویان علاقه مند به هر یک از رشته­های ورزشی مذکور می توانند طبق برنامه کانون و زیر نظر مسئولین و مربیان هر رشته خاص از آنها استفاده نمایند.

کانون دارای تیم های مختلف ورزشی است که در مسابقات با حریفان در محیط کانون یا خارج از آن و حتّی در شهرهای مختلف در جشنواره های ورزشی شرکت و به رقابت می­پردازند.

برای استفاده از امکانات ورزشی همانگونه که قبلاً گفتیم با توجه به اینکه مددجویان به پنج گروه تقسیم می­شوند. هر گروه با توجه به برنامه ­های کانون در طول هفته در ساعت معین برای انجام فعالیت­های ورزشی به سالن می روند. در سالن ورزشی لباس و امکانات ورزشی در اختیار مددجویان قرار می گیرد.[۵] اطفال کمتر از ۱۴ سال که در خوابگاه­های جداگانه از اطفال بزرگسال نگهداری می­شوند آنها مطابق برنامه کانون و زیر نظر مسئولین و مربیان تربیت بدنی می تواند از امکانات ورزشی استفاده نمایند.

۴-فرهنگی و مذهبی
هدف از نگهداری مددجویان در کانون اصلاح و تربیت، شناخت علت و زمینه های ارتکاب جرم و اصلاح و تربیت آنها می باشد. با شناخت علّت­ها و درمان آن مددجو می تواند دوباره به آغوش جامعه و محیط عادی زندگی خود باز گردد. به همین جهت و برای تعالی بخشیدن به فرهنگ و کارهای فرهنگی و هنری، کانون برنامه ­های فرهنگی و هنری مختلفی را برای مددجویان برنامه ریزی کرده است. از جمله فعالیت های فرهنگی می­توان به مراسم مذهبی و معنوی اشاره کرد. در این مراسم مربیان و روحانیون واجد شرایط به آموزش قرآن، احکام و اخلاق و عقاید می­پردازند و هم چنین برپایی مجالس وعظ و سخنرانی به مناسبت های مختلف، اقامه نماز­های یومیّه به شیوه جماعت، برگزاری مراسم دعا( دعای توسل، دعای کمیل، زیارت عاشورا و …)، برگزاری کلاس­های معارف اسلامی ، فرستادن مددجویان برای انجام مراسم سوگواری محرّم به مساجد و تکیه های اطراف کانون اصلاح و تربیت از جمله برنامه های مذهبی و معنوی کانون اصلاح و تربیت است. ماده ۱۴۹آیین نامه اجرایی سازمان زندان ها هر محکومی که دارای یکی از ادیان رسمی کشور باشد می تواند در آسایشگاه عمومی یا انفرادی خود یک جلد کتاب آسمانی، کتاب دعا، سجاده و مهر نماز برای اجرای امور واجب خود نگهداری نماید.

از جمله فعالیت های هنری که در محیط کانون انجام می گیرد شامل گروه سرود، تئاتر، آموزش خطّاطی، آموزش نقاشی، موسیقی، نشریه و سینما می­باشد. واحد هنری زیر مجموعه اداره فرهنگی کانون است. مددجویان علاقه مند به کارهای هنری به کارهای هنری با تایید شورای طبقه بندی به قسمت­های هنری برای آموزش و تعلیم فرستاده می­شود و زیر نظر مربیان در قسمت های مختلف آموزش کلاسیک می بینند. در طول هفته دوبار فیلم­های سینمایی برای تمام مددجویان در سالن سینما پخش می شود. از فعالیت­های دیگر فرهنگی و هنری می توان به برگزاری اردوهای تفریحی، زیارتی و ورزشی اشاره نمود. به منظور رفع کسالت و خستگی و تقویت روحیه مددجویان، برنامه ­های تفریحی تحت عنوان اردو پیش ­بینی و برگزار می­گردد.

افراد شرکت کننده در اردو به پیشنهاد مربیان و مسئولین خوابگاه و از طریق رئیس اداره امور فرهنگی به شورای طبقه بندی معرفی و در صورت تایید شورا و اخذ مجوز قضایی به اردو اعزام می­شوند. داشتن حسن اخلاق و رفتار، شرکت در کلاس های درسی، کارگاه­ها و مسئولیت­ پذیری از شرایط انتخاب مددجویان برای اردو می باشد.

مطابق ماده ۱۴۴ آیین نامه اجرایی سازمان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور، هر موسسه یا زندان با جلب همکاری وزارتخانه­ها، سازمانها و نهادها، کتابخانه مجهزی با توجه به تعداد محکومان تاسیس کرده و کتاب­های علمی، مذهبی، اخلاقی، و فنی در حد نیاز برای مطالعه در اختیار آنها قرار دهد. محکومان می­توانند در ساعات معین به کتابخانه مراجعه نمایند و با اجازه مسئولان کتابخانه، کتاب مورد علاقه خود را به امانت ببرند. استفاده از مجله  روزنامه مجاز در داخل موسسه یا زندان مانعی ندارد.کانون اصلاح و تربیت نیز از این امر مستثنی نیست و کتاب­خانه­ای برای استفاد مددجویان مهیّا کرده است. با همکاری اداره فرهنگی و هنری کانون مددجویان می توانند نشریه و خلاصه نویسی داستان را زیر نظر مربیان انجام بدهند.

[۱] -ماده ۱۰ آیین نامه اجرایی کانون اصلاح و تربیت مصوب مهرماه۱۳۴۷٫