۲-۱- تاریخچه آموزش پیش دبستانی

به تدریج بر اثر تلاشهای افرادی نظیر روسو، پستالوزی و هربارت، این دیدگاه شکل گرفت که کودک همان بزرگسال کوچک نیست، بلکه ویژگی‏ها و خصوصیات منحصر به فردی دارد که او را از بزرگسالان کاملاً متمایز می‏کند. فروبل در راستای تقویت این دیدگاه و از سکه انداختن دیدگاه رایج پیش ساخته‏نگری، اولین کودکستان را به نام «باغ کودکان» بوجود آورد و اعتقاد داشت برای آموزش کودکان باید محیط غنی شده ای فراهم کرد. کودکستانها در اوایل قرن بیستم، تحت نفوذ و تاثیر نظریه‏پردازانی چون ماریا مونته سوری دچار تغییراتی شدند و خود ماریا مونته سوری تحت تاثیر سگن و ایتارد بود و از تجارب و یافته‏های آنان استفاده کرد. بعد از ۱۹۴۰، کودکستانها گسترش یافتند و افرادی چون جان دیویی، متفکر و نظریه‏پرداز آمریکایی، ایده‏های ارزشمندی در این خصوص ارائه دادند و یکی از شاگردان جان دیویی، اندیشه‏های او را دنبال کرد که نتیجه این کوشش‏ها، تاسیس رشته آموزش و پرورش پیش ‏دبستانی در دانشگاهها بود و این شاگرد فعال و نوآور کسی نبود جز «پتی اسمیت میل». به هر حال، ظهور کودکستان در ابتدا بر محورهایی چون ارتباط با خانواده، آموزش والدین و رفع مشکلات آنها متمرکز بود، ولی از آن زمان تا به حال کودکستانها دچار تغییرات زیادی شده‏اند. (مفیدی، ۱۳۷۲)

شورتز۲(به نقل از رئوف، ۱۳۷۰) نخستین کودکستان را در آمریکا تاسیس کرد و این کار مورد استقبال زیادی قرار گرفت. در اوایل قرن بیستم، دانشگاه‏های زیادی در کشورهای اروپایی و آمریکایی دست به اقداماتی درخصوص تعلیم مربیان زدند که به امر آموزش و پرورشِ  پیش ‏دبستانی مشغول شوند. در اثر رشد کودکستانها و بروز جنگ جهانی دوم، آموزش پیش ‏دبستانی مورد توجه بیشتر قرار گرفت و تغییرات جوامع، لزوم برنامه‏ ریزی جدی‏تر را در این باره تقویت کرد.

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

پایان نامه تاثیر آموزش پیش دبستانی بر یادگیری مهارتهای روانی – حرکتی و سازگاری اجتماعی

در کشور انگلستان، آموزش قبل از دبستان، به صورت مراکزی از جمله مهد کودک و کودکستان ارائه می‏شود و در برخی از مراکز این کشور، چنین موسساتی در داخل مدارس ابتدایی تاسیس شده‏اند و حیطه سنی آموزش قبل از دبستان در این کشور، سنین ۲ تا ۵ سالگی را دربر می‏گیرد. در سال ۱۸۷۰ قانونی وضع شد مبنی بر اینکه تحصیلات دوره ابتدایی در ۵ سالگی شروع شود و بعداً مقرر گردید تا سن ۱۱ سالگی بایستی تحصیلات ابتدایی به پایان برسد. (بازرسان سلطنتی انگلستان، ۱۳۷۳). در کشور سوئد، اولین مرکز خدمات دوران اولیه کودکی در سال ۱۸۵۴ گشوده شد و در سال ۱۸۹۰، اولین کودکستان مبتنی بر اندیشه های فروبل در این کشور تاسیس گردید. و در اوایل سالهای تاسیس، این مراکز به کودکان متعلق به خانواده‏های ثروتمند اختصاص داشتند. علاوه بر استفاده از نظریات فروبل در سیستم آموزشی سوئد، اندیشه‏های مونته سوری نیز آموزش پیش ‏دبستانی این کشور تاثیر گذاشت. شاید بتوان حدس زد که دلیل تداوم اندیشه‏های فروبل، ظهور نظریه‏پردازانی چون اریکسون، گزل، پیاژه بوده است. همچنین در راستای گسترش مراکز پیش ‏دبستانی، کشور

سوئد همگام با بسیاری از کشورها، در سال ۱۹۹۱ اعلام کرد که تمامی کودکان بالای سن ۱۸ ماه را در مهدکودک‏ها می‏پذیرد، به شرط اینکه والدین مشغول به تحصیل یا کار باشند. نظام آموزشی کشور سوئد، تحت تاثیر اندیشه‏های فروبل رویکردی رشد محور ارائه داد. علاوه بر این، از کتابهای مخصوص خواندن، نوشتن و حساب کردن که بدین منظور طراحی شده اند، استفاده می‏کند. به دلیل تاکید خاص آموزش و پرورش پیش ‏دبستانی در کشور سوئد، بر روی مسائل فرهنگی از موسیقی، نمایش عروسکی، آواز خواندن و هنرهای نمایشی تاکید می‏شود و هدف این آموزشها، ایجاد روحیه دموکراسی، برابری و مسئولیت است. (پاکاریان، ۱۳۷۶).

 
۲-۲-۲- کمینوس

کمینوس در سال ۱۵۹۲ دیده به جهان گشود. او اهل چکسلواکی بود و زندگی خود را به عنوان معلم مدرسه و نویسنده سپری کرد و علاوه بر این به رسالت انسان، اعتقادی قوی داشت. او معتقد بود همه کودکان از فقیر تا غنی، دختر و پسر، باهوش و کم هوش، باید از خدمات آموزشی بهره‏مند گردند. وی اولین کتاب مصور را برای کودکان به رشته تحریر درآورد و هدفش از آموزش، کسب دانش، اخلاق و مذهب بود و بر این اندیشه اصرار می‏ورزید که آموزش باید، انسان را برای زندگی کردن آماده سازد. او اعتقاد داشت که بهترین دوره تربیت، دوره کودکی است که آغاز زندگی و بهار عمر است. سفارش می کرد که موضوعات درسی را باید متناسب با سن کودکان برگزید و به هیچ وجه نباید دروسی را که کودک از درک آنها عاجز است به او آموزش داد. او مخالف حفظ کردنِ طوطی وار مطالب بود و تاکید داشت که آموزش دروس باید مبتنی بر درک مطلب و حرکت از سمت یادگیریهای حرکتیِ ساده به سمت مهارتهای حرکتیِ پیچیده باشد. او در فرآیند یادگیری نقش کودکان را فعال فرض می کرد و معلم را راهنمای کودک در انجام این نقش فعال می دانست (نقیب زاده، ۱۳۷۶).

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

پایان نامه تاثیر آموزش پیش دبستانی بر یادگیری مهارتهای روانی – حرکتی و سازگاری اجتماعی

۲-۲-۳- جان لاک

جان لاک در سال ۱۶۲۳ در انگلستان متولد شد و تا ۱۴ سالگی در خانه آموزش دید و موفق شد در ۲۰ سالگی به دانشگاه وارد شد. این فیلسوف انگلیسی اعتقاد داشت که درک و شناخت ناشی از تجارب شخصی، از محیط خارجی و اجتماعی حاصل می شود و ارائه دهنده فرضیه «لوح سفید» بود که براساس آن، بر اهمیت حواس در شکل‏گیری شناخت تاکید می‏کرد. او با ایده‏هایی که سرشت انسان را پلید و شرور می‏دانستند و آبشخور آنها دوران تاریک قرن بیستم بود، به شدت مخالفت می کرد و به پاکی طبیعت انسانی، اعتقادی راسخ داشت. (مفیدی، ۱۳۷۲؛ کرین، ۱۳۷۱). از نظر جان لاک، محیط، شکل‏دهنده شناخت انسان محسوب می‏شود و کاربرد این دیدگاه در اصول نوین آموزشی به خوبی منعکس شده است. انجام تمرینات حسی و حرکتی یکی از ویژگیهای برجسته کاربرد تئوری او در آموزش و پرورش است و کارهای مونته سوری تحت تاثیر ایده‏های جان لاک شکل گرفته‏اند. مفاهیمی نظیر تعلیم و تربیت جسمانی، یادگیری از طریق عادت، عدم تحلیل یادگیری، سودمندی احترام به کودک، پرورش استدلال و برهان، ریشه در تئوری جان لاک دارند. موثرترین راه برای تربیت کودک، عمل و رفتار است نه زبان و گفتار. وی پرداختن به ریاضی را بهترین راه اندیشه‏ورزی می دانست و مسایل قابل توجه او عبارتند از مفیدی، ۱۳۷۲):

بدنِ سالم، زیربنای رشد عقل سالم است.
استفاده از تمرین و تکرار به منظور یادگیری و ایجاد عادات مطلوب در کودکان.
به کار نبردن روش های تحمیل و اجبار در یادگیری کودکان.
استفاده از بازی برای تسهیل یادگیری کودکان.
استفاده از مهر و محبت واقعی به عنوان راهی برای نفوذ بر فکر و ذهن

کودک.
 

۲-۲-۴- فردریک فروبل

فروبل (به نقل از کریمی، ۱۳۶۵) سخت تحت تاثیر افکار پستالوزی بود، تا جایی که او را استاد بزرگ خود می نامید. فروبل را به خاطر تلاشهایش در کشور آلمان به منظور ایجاد باغ کودکان، به عنوان بنیانگذار کودکستان می‏شناسند و همچنین اولین فردی است که برنامه آموزش و پرورش پیش از دبستان را به طور کامل و جامع طرح کرد و روش اجرای آن را تنظیم نمود. وی بر این اصل پافشاری می‏کرد که کودک، پاک به دنیا می‏آید و مهربانی را برای موفق شدن فنون تعلیم و تربیت شرط لازم و ضروری می‏دانست. فروبل (به نقل از نقیب‏زاده، ۱۳۷۶)، اولین وظیفه خطیر معلم را ایجاد و گسترش روابط کودک با محیط می دانست و او بیش از هر چیز بر فعالیت بازیهای خودانگیخته کودکان در رسیدن به این هدف تاکید داشت. او بازی را سمبلی از آزادی کودک می‏پنداشت. به دلیل تلاشهای فروبل بود که برای اولین بار، کودک، محور تعلیم و تربیت قرار گرفت و توجه ویژه‏ای به این دوران مهم و سرنوشت ساز زندگی معطوف گردید. نقش معلم در این راستا، ایجاد تجارب و فعالیت‏هایی است که بچه ها را در بروز کیفیت‏های ذاتی برای یادگیری آماده سازد. فروبل برای رشد آگاهی دو مرحله در نظر می‏گرفت که در اولین مرحله، آگاهی بر محیطی که کودک را فراگرفته و پس از اینکه کودک، مرحله اول را با موفقیت پشت سر گذاشت و توانست محیط اطراف خود را بشناسد، در مراحل بعدی از وجود خودش آگاه می‏شود که هدف تعلیم و تربیت نیز افزایش آگاهی سطح دوم یا خود آگاهی است.

فروبل (به نقل از کول، ۱۳۸۰) طرح آموزش خود را بر مبنای بازی بنا نهاد و از طریق بازی به هدف هماهنگی دست، چشم و فکر کودکان دست می یافت و برای رسیدن به این هدف از هدیه دادن به کودکان استفاده می‏کرد. هدایای فروبل یک سری ابزارهای قابل دستکاری بودند که کودک ضمن بازی با آنها درباره اشکال، اعداد و اندازه‏گیری، تجاربی را به دست می‏آورد که بازی با این هدایا باعث تقویت و رشد خلاقیت و مهارتهای هوشی کودکان می‏شد. فروبل، محیط را به گونه‏ای فراهم می کرد که کودکان بتوانند به خمیربازی، مدل سازی، نقطه بازی، مهره بازی، نقاشی، رنگ‏آمیزی، باغبانی بپردازند و علاوه بر این در فضای باز، بازیهای دسته جمعی انجام دهند. او آموزش مهارتهای دستی را عاملی برای بیان افکار،ابداع و اختراع در امر تربیت می‏دانست و مطالعه طبیعت از طریق گردشهای علمی و آشنایی با محیط پیرامون از اهداف فروبل بود. او عقیده داشت که برای افزایش تجارب و آگاهی کودکان باید آنها را به محیط اطراف برد و کودکان را با آن آشنا ساخت. به بازی در طبیعت اهمیت خاصی قایل بود و اعتقاد راسخی داشت که مرحله پیش از دبستان، گامی اساسی و بنیادی در تجربه تربیتی کوکان است. برخی از اهداف و روش‏شناسی وی را می‏توان به شرح زیر خلاصه کرد:

هدف آموزش و پرورش، شکوفا کردن رشد طبیعی کودکان است، بنابراین برنامه درسی، باید کودک محور بوده و بر پایه طبیعت کودک بنا شود.
به فردیت کودک باید احترام گذاشته شود.
برنامه‏های درسی باید بین آزادی و نظم (ساختار) تعادلی برقرار کند.
بازی نقشی جدی در رشد کودک دارد و تمایل طبیعی کودک بوده و همچنین وسیله‏ای برای رسیدن به اهداف گفته شده است.
 

۲-۲-۵- پستالوزی

پستالوزی یکی از اصلاح طلبان تعلیم و تربیت بود که استفاده از اشیاء طبیعی و ملموس را در بارور کردن قدرت مشاهده، استدلال منطقی در سنین اولیه رشد کودک مورد تاکید قرار داده بود. وی در واقع آغازگر نهضت کودکستان بود که بعدها این اندیشه توسط فروبل دنبال شد. پستالوزی در خانه خودش، مکانی را برای نگهداری کودکان بی‏سرپرست تهیه کرده بود و شکل‏گیری این اندیشه را مدیون پدرش بود، زیرا پدر پستالوزی بر نیکی طبیعت انسان تاکید داشت و معتقد بود که تعلیم و تربیت، مجرای کاربست این طبیعت نیکوست و در عین حال، تعلیم و تربیت رایگان را بهترین شیوه برای درمان دردهای جامعه و تحول می‏دانست (نقیب‏زاده، ۱۳۷۶).

پستالوزی، تحت تاثیر افکار روسو، مبنی بر بازگشت به طبیعت بود و اعتقاد داشت که محیط زندگی، آموزش علمی و آموزش خواندن و نوشتن باید در یکدیگر تلفیق شود و ایجاد تجارب حسی نه تنها می‏تواند در رسیدن به این هدف معلمان را یاری دهد، بلکه پتانسیلهای طبیعی کودک را نیز فعال می‏سازد. او بر این نکته تاکید داشت که تدریس باید، دانش‏آموز محوری باشد، نه موضوع محور. می‏توان اندیشه‏های پستالوزی را به شرح زیر خلاصه کرد (به نقل از مفیدی، ۱۳۷۲):

تاکید بر آموزش به طبقات تنگدست و فقرا.
محبت راهی است برای جلب اعتماد کودک.
نقشِ کلیدی مادر در تربیت کودک.

پیش دبستان پلی است که کودک را با مدرسه ارتباط می دهد. دوره ی پیش دبستانی نحوه ی ارتباط با مربیان را به کودک آموخته و به او یاد می دهد چگونه با بزرگ تر ها ارتباط برقرار نماید. دوره ی پیش دبستان با دوره ی مهد کودک تفاوت های بسیاری دارد؛ چون در دوره ی مهدکودک، کودک صرفا بازی می کند، تغذیه می شود و نهایتا شعر یا قصه یاد می گیرد و بعد هم استراحت کرده و سپس آماده یرفتن به منزل می شود. به عبارت بهتر، کودک آموخته است که باید مدت زمانی را در مهد کودک گذرانده و بعد هم به اتفاق والدین راهی خانه شود. از طرفی، مهد کودک معمولا پذیرای کودکان مادران شاغل یا کودکان خانواده های مرفه است؛ در حالی که در دوره ی پیش دبستان، کودک با همسالانی از تمام اقشار جامعه مواجه است.
جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

پایان نامه تاثیر آموزش پیش دبستانی بر یادگیری مهارتهای روانی – حرکتی و سازگاری اجتماعی

۲-۴- ویژگیهای کودک در دوره پیش ‏دبستانی

۲-۴-۱ – رشد جسمانی

۱- رشد بدن: افزایش سریع اندازه بدن که در نوباوگی صورت می‏گیرد، در اوایل کودکی به تدریج کاهش می‏یابد و کودک در هر سال به طور متوسط ۲ کیلو و ۳۰۰ گرم، وزن کسب می‏کند و ۵ تا ۸ سانتی متر به قدش اضافه می‏شود. چربی دوران نوزادی کاهش می‏یابد و کودک به تدریج لاغرتر می‏شود. با بلندتر و عریض‏تر شدن تنه، اندامهای درونی به دقت به سمت داخل جمع می‏شوند و ستون فقرات صاف می‏شود (تانر،۱۹۹۰). درنتیجه این وضعیت، حالت و تعادل بدن بهتر می‏شود و این تغییرات به بهبود هماهنگی حرکتی کمک می‏نماید (برک، ۱۳۸۱).

۲- رشد استخوان‏بندی: در این دوره، رشد استخوانها ادامه می‏یابد و نسوج غضروفی به تدریج استخوانی می‏شود و در اندازه، تعداد و سختی استخوانها تغییرات مهمی به وجود می‏آید و شکم، برآمدگی نشان می‏دهد. به علاوه کودکان در پایان سالهای پیش ‏دبستانی، دندانهای شیری خود را از دست می‏دهند به جای آن دندانهای دائمی به وجود می‏آید (سیف و همکاران، ۱۳۸۳).

۳- مغز: مغز انسان در ۵ سالگی به ۹۰% وزن خود در بزرگسالی می رسد که با ادامه میلین‏دار شدن (که باعث افزایش سرعت تکانه‏های عصبی می شود) و تکثیر فزاینده مسیرهای ارتباطی، کودکان پیش ‏دبستانی در انواع مهارتها نظیر هماهنگی جسمانی، هیجانات و فرآیندهای تفکر پیشرفت می‏کنند (برگر، ۲۰۰۰). نیمکره چپ در اغلب کودکان بین ۳ تا ۶ سالگی جهش چشمگیری دارد و بعد وضعیت ثابتی به خود می‏گیرد. در مقابل، فعالیت نیمکره راست در اوایل و اواسط کودکی به کندی افزایش می‏یابد و بین ۸ تا ۱۰ سالگی جهش کمی دارد (تاچر، واکر و گیودایس به نقل از برک، ۱۳۸۱). در حدود سن ۵ سالگی جسم پنبه ای در نتیجه رشد دندریتها و میلین دار شده آکسونها رشد چشمگیری می یابد و باعث هماهنگی بیشتر دو نیمکره می شود. به علاوه این رشد منجر به توانایی پردازش اطلاعات به طور همزمان در چند ناحیه از مغز می شود و مشاهدات حسی، تفکر، هیجانات و واکنشها با یکدیگر مرتبط می شوند (برگر، ۲۰۰۰). قسمتهای دیگر مغز از قبیل مخچه که به تعادل و کنترل بدن کمک می‏کند نیز در اوایل کودکی پیشرفت می‏نماید. این پیشرفتهای چشمگیر در کنترل حرکتی به کودکان پیش ‏دبستانی کمک می کند تا بتوانند بازیهای ساده‏ای مانند لی لی کردن و پرتاب توپ به صورت حرکات موزون را اجرا کنند. به علاوه ساخت شبکه‏ای که گوش به زنگ بودن و هشیاری را حفظ می‏کند در اوایل کودکی تا نوجوانی میلین‏دار می‏شود. نورونهای ساخت شبکه‏ای، رشته‏هایی را به سمت قطعه‏های پیشانی قشر مخ می‏فرستند که به بهبود توجه پایدار و کنترل شده کمک می‏کنند. (برک، ۱۳۸۱).

۴- جانبی شدن و دست برتری: دست برتری در ۲ سالگی به ثبات می رسد و در اوایل و اواسط کودکی تقویت می‏شود دست برتری نیرومند، بیانگر توانایی بیشتر یک طرف مغز ـ نیمکره مغزی مسلط فرد ـ در انجام دادن اعمال حرکتی ماهرانه است. تواناییهای دیگری که در طرف مسلط قرار دارند نیز برترند. در افراد راست دست که ۹۰% جمعیت را تشکیل می‏دهند، زبان همراه با کنترل دست در نیمکره چپ قرار دارند و افراد چپ دست (۱۰% باقیمانده) معمولاً به جای اینکه فقط در یک نیمکره قرار داشته باشد، بین دو نیمکره تقسیم می‏شود (برک، ۱۳۸۱)

۲-۴-۲- رشد حرکتی
با رشد بدن و رسش مغز کنترل و هماهنگی کودکان بین ۲ تا ۶ سالگی افزایش می یابد لذا حرکات سریعتر و ظریفتر می شود و کودکان در جهت بخشی و بهبود بخشیدن به فعالیتهایشان تواناتر می گردند (برگر، ۲۰۰۰)

۱- مهارتهای حرکتی درشت

وقتی که بدن کودکان ترکه‏ای‏تر و جمع و جور و سنگینی بالای آن کمتر می‏شود، مرکز ثقل آنها به سمت پایین تنه جابجا می‏شود. در نتیجه تعادل بدن به میزان زیاد بهبود می‏یابد و زمینه را برای مهارتهای حرکتی جدید آماده می‏سازد که عضلات بزرگ بدن را شامل می‏شوند (آلریچ، به نقل از برک، ۱۳۸۱). این مهارتهای

حرکتی شامل دویدن، پریدن ، لی لی کردن و جست و خیز کردن می شود که در این دوره رشد چشمگیری می یابد (برگر، ۲۰۰۰).

وقتی که کودکان بتوانند تعادل خود را روی پاهایشان حفظ کنند دستها و تنه آنها آزاد می‏شود تا مهارتهایی چون پرتاب توپ و گرفتن آن، راندن دوچرخه و آویزان شدن از میله‏های افقی و تاب خوردن را آزمایش کنند،. بعداً مهارتهای پایین تنه و بالای تنه ترکیب می‏شوند و به صورت اعمال ظریفتر درمی‏آیند. کودکان ۵ و ۶ ساله به طور همزمان دوچرخه را هدایت می‏کنند و رکاب می‏زنند و هنگام پرتاب توپ، پریدن و لی لی کردن کل بدن خود را با نرمی و انعطاف حرکت می‏دهند در پایان سالهای پیش ‏دبستانی، همه مهارتها با سرعت و استقامت بیشتری انجام می‏شوند (برک، ۱۳۸۱). به گفته برگر (۲۰۰۰) کودکان در سنین پیش دبستانی این حرکات را به همدیگر یاد می دهند و از یکدیگر می آموزند و کمتر از بزرگسالان یاد می گیرند.

۲- مهارتهای حرکتی ظریف

ساختار بدن بر تواناییهای حرکتی درشت تاثیر می‏گذارند. کودکی که قد بلند و عضلانی است زودتر و سریعتر از کودک قدکوتاه و فربه حرکت می‏کند و مهارتهای خاص را فرا می‏گیرد. پژوهشگران بر این عقیده هستند که ساختار بدن به عملکرد برتر کودکان آمریکایی آفریقایی تبار در مقایسه با کودکان آمریکایی قفقازی تبار می‏کند. کودکان آمریکایی آفریقایی تبار، دست و پای بلندتری دارند، بنابراین از قدرت بیشتری برخوردارند.
جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

پایان نامه تاثیر آموزش پیش دبستانی بر یادگیری مهارتهای روانی – حرکتی و سازگاری اجتماعی

۲-۵- اهداف دوره پیش ‏دبستانی

در راهنمای درسی دوره پیش ‏دبستانی وزارت آموزش و پرورش، یازده هدف کلی مورد توجه قرار گرفته است که جهت دستیابی به هر هدف، حدود انتظارات مربوط به آن تعیین شده است. منظور از حدود انتظارات، محدوده محتوای متناسب با اهداف است که انتظار می‏رود در تولید فعالیتهای یاددهی ـ یادگیری از آن استفاده شود:

۱- شناخت حواس که حدود انتظارات آن شامل تشخیص اشیاء به وسیله چشم، تشخیص زبری و نرمی، سردی و گرمی به وسیله لمس، تشخیص بوها به وسیله بینی و فعالیتهای دیگر مربوط به حواس پنجگانه می‏شود.

۲- پرورش مهارتهای زبان که حدود انتظارات آن دقت در گوش دادن صداهای پیرامون، تشخیص زیر و بمی، توجه به صداهای آخر و اول کلمات، بررسی شنیده‏ها و دریافت هسته معنایی پیام و ارتباط میان بخشهای پیام و … را در بر می‏گیرد.

۳- توسعه تواناییهای جسمانی که حدود انتظارات آن درست راه رفتن، درست نشستن، راه رفتن روی سطح شیبدار و خطوط مستقیم و … ، پریدن به جلو از روی مانع، صحیح به دست گرفتن مداد و … می‏باشد.

۴- توجه به محافظت از اندامها که استحمام استفاده از وسایل شخصی، رعایت نظافت و بهداشت قبل و بعد از غذا و یا قبل و بعد از رفتن به توالت و … حدود انتظارات آن را تشکیل می‏دهد.

۵- شناخت محیط زیست و توجه به آن که حدود انتظارت آن شامل توجه به محیط زیست و زیبایی‏های آن حفظ و مراقبت از گلها و گیاهان، حفظ و مراقبت از جانواران و … است.

۶- درک مفاهیم اساسی ریاضی و علوم فعالیتهایی از قبیل درک مفاهیم فضایی بالا، پایین، پشت، جلو و … ، درک مفهوم اندازه و مقدار کوچک و بزرگ، کم و زیاد و… حدود انتظارات آن را تشکیل می‏دهد.

۷- توسعه تواناییهای ذهنی که حدود انتظارات آن مهارت مشاهده توانایی طبقه‏بندی، توانایی ادراک اشیا، افزایش قدرت تمرکز، توانایی حل مسأله و … را در بر می‏گیرد.

۸- شناخت محیط، مقررات و قوانین اجتماعی و توسعه روابط اجتماعی که حدود انتظاراتی از قبیل افراد خانواده (پدر، مادر، پدربزرگ، مادربزرگ) نسبتهای فامیلی (عمو، عمه، دایی) برخی از مشاغل (لباس و ابزار کار آن) و .. را شامل می‏شود.

۹- شناخت فرهنگ و نشانه‏های مذهبی و میهنی که حدود و انتظارات آن را دربرگیرنده نعمتهای خداوند و تشکر از لطف و مهربانی او، کتاب دینی (قرآن) ودین و پیامبر و امامان، احترام به قرآن، اهمیت سلام کردن و … است.

۱۰- پرورش ذوق هنری و درک زیبایی‏ها شامل بیان یا شرح زیبایی، پرداختن به کار دستی  شکل دادن به خمیر یا گل، رنگ کردن اشیاء و … می‏شود.

۱۱- پرورش مهارتهای زندگی که حدود و انتظارات آن فعالیتهایی مثل حل مسأله و تصمیم‏گیری، ارتباطات بین فردی، برقراری ارتباط موثر، خودآگاهی و همدلی و .. را شامل می‏شود. (دفتر برنامه‏ ریزی و تالیف کتب درسی، ۱۳۸۱).

اصطلاح روانی ـ حرکتی به مفهومی که در طبقه‌بندی کرات هول به کار رفته، نشان می‌دهد که رفتارهای این حیطه شامل فعالیت‌های زیر است: مهارتهای دستکاری، مهارتهای حرکتی و فعالیت‌هایی که انجام آنها به هماهنگی روانی ـ عضلانی نیاز دارد. هماهنگی روانی ـ عضلانی به طور خلاصه همان کارآیی ایجاد هماهنگی بین تحریک عصبی و حرکت عضلانی است که منطقاً نمی‌تواند به عنوان یک خرده طبقه مستقل در حیطه روانی ـ حرکتی مورد مطالعه قرار گیرد، زیرا که عملاً به طور ذاتی در دو خرده طبقه دیگر وجود دارد. به عبارت دیگر، مهارتهای حرکتی و مهارتهای دستکاری را رفتارهای قابل مشاهده انسان متحرک می‌دانند. وقتی اصطلاح روانی ـ حرکتی به دو جزء روان و حرکت تقسیم شود، به طور ضمنی حرکتی ـ ذهنی یا حرکت ارادی را می‌رساند. بنابراین به عنوان یک تعریف مشخص و واضح، می‌توان گفت که واژه روانی ـ حرکتی در برگیرنده همه حرکات ارادی قابل مشاهده انسان است. خصوصیت یکسان همه رفتارهایی که در حیطه روانی ـ حرکتی قرار می‌گیرند این است که اولاً همگی اعمال ارادی و قابل مشاهده یا الگوهای عملی بوده که به وسیله یادگیرنده به اجرا درمی‌آیند و ثانیاً مربی آنها را به عنوان بخش اصلی هدفهای آموزشی برنامه‌هایی که برای آموزش دانش‌آموزان خود تعیین می کند، انتخاب می کند (هارو، ۱۳۶۸).
 

جزییات بیشتر درباره این پایان نامه :

پایان نامه تاثیر آموزش پیش دبستانی بر یادگیری مهارتهای روانی – حرکتی و سازگاری اجتماعی

دو مکتب روانشناختی در حیطه کسب مهارتهای روانی ـ حرکتی وجود دارند. یکی مکتب تداعی‏گرایی که محیط را عامل تاثیرگذار مسلطی برای رفتار و یادگیری می‏داند و دیگری مکتب شناختی که به تجزیه و تحلیل شناختی فرد اهمیت می‏دهد.

مکاتب تداعی‏گرایی

– شناخته‏شده‏ترین نظریه تداعی‏گرایی، نظریه پاولوف بود که سگها را وادار کرد در پاسخ به صدای زنگ، بزاق ترشح کنند. این رفتار محرک ـ پاسخ به عنوان شرطی‏سازی کلاسیک شناخته شد. در هنگام یادگیری مهارتها، پاسخهای پیش‏شرطی شده دانش‏آموزان از دیگر موقعیتهای یادگیری به جلسات یادگیری مهارتی تعمیم می‏یابند.

به علاوه در موقعیتهایی که دانش پایه نادرست است و نیاز به اصلاح وجود دارد به کار می‏رود (نایت، ۱۹۹۸).

در نظریه پیوستگی گاتری این گونه بیان شده است که: هر وقت به محرک پاسخ داده شود، تداعی در مغز ایجاد می‏گردد. این نظریه‏پرداز، نقش تمرین را برای یادگیری اولیه نفی می‏کند، زیرا یک محرک منجر به تداعی یا یادگیری فوری می‏شود. با وجود این، گاتری از تکرار حمایت می‏کند و معتقد است که تکرار ارتباط محرک با پاسخ را چندگانه می‏کند و یادگیری کامل می‏شود. به علاوه وی بر منحصر به فرد بودن مهارتها تاکید می‏کند و هر تداعی خاص را به مهارت خاصی اختصاص می‏دهد (اکسندین، ۱۹۶۸).

از سوی دیگر تداعی‏گرایی ثراندایک بر تمرین تاکید بیشتری دارد. او معتقد بود که در خلال مراحل اولیه یادگیری، فعالتیهای زیادی منجر به ارتباطات بین محرک و پاسخ می‏شوند که اینها عمدتاً تصادفی هستند.

همانطور که یادگیری پیشرفت می‏کند. حذف تدریجی پاسخهای نادرست با آگاهی از پاسخهای درست همراه می‏شود. تمرین صحیح پاسخ را محکم می‏کند. آموزش مهارت در این رویکرد، انجام تمرین مکرر در شرایط مساعد برای حذف تدریجی پاسخهای نادرست و نگهداری پاسخهای درست است. به علاوه هر فعالیت مهارتی باید به گونه‏ای فرا گرفته شود که مهارتهای پیچیده‏تر بتواند با بهره گرفتن از مهارتهای بنیادی تحکیم شوند (اکسندین، ۱۹۶۸).